Frans Timmermans stelt zich kandidaat om namens de Europese sociaaldemocraten voorzitter van de Europese commissie te worden. Maar wat heeft hij nu eigenlijk bereikt?
Hij kwam met stip binnen, achter Juncker, op de tweede plek. Belast met ‘betere regelgeving’ en het bewaken van het rechtsstatelijk gehalte van de EU-landen. Het meest zichtbaar bleek zijn publieke ruzie met de Poolse regering over de benoeming van rechters. Hij leek er wel even op dat hij het parlement en de Raad zou meekrijgen in een artikel 7 procedure maar hoewel de rel zich alweer enkele jaren voortsleept, is daarvan nog steeds geen sprake. Hetzelfde geldt voor het eveneens met een artikel 7 procedure bedreigde Hongarije. De kans dat het ooit komt tot meer dan boze verklaringen, acht men uiterst klein.
Timmermans heeft in het laatste halfjaar van zijn ambtstermijn dus nog dringend een succesje nodig. En zie hier het voorstel om een verbod op het gebruik van eenmalig gebruikt plastic in te voeren. Bij de presentatie van zijn voorstel herkennen we Timmermans direct aan zijn grote woorden om de ernst van de situatie te benadrukken: “Als we zo doorgaan zit er in 2050 meer plastic in de zee dan vis”. Het verbod op dit plastic behelst niets minder dan het opschonen van “onze oceanen, ons milieu, ons eten” en zelfs “onze lichamen”.
Dit klinkt allemaal prachtig maar heeft weinig te maken met het oplossen van problemen zoals die van de plastic soep. Ons werelddeel heeft niets te maken met de plastic soep die onze oceanen vervuilt. Die wordt namelijk in hoofdzaak veroorzaakt door landen in Oost- en Zuidoost-Azië, waar men het anders dan bij ons met milieunormen helaas nog niet zo nauw neemt.
Er kleven nog meer nadelen aan het voorstel. Het is makkelijk om te roepen dat je plastic rietjes of wattenstaafjes wilt verbieden. Maar waar gaan we die dan mee vervangen? Papieren rietjes zijn minder flexibel en kunnen ook minder goed warme vloeistoffen verdragen. Voor bepaalde groepen lichamelijk gehandicapten is de beschikbaarheid van plastic rietjes van groot belang.
Bovendien zijn ze als zwerfvuil niet minder hinderlijk dan plastic rietjes. Artsen hebben al gevraagd om een ontheffing op het verbod, omdat alleen wegwerpplastic garant staat voor een steriele verpakking van medisch materiaal. En voor de verpakking van voedsel met beperkte houdbaarheid geldt dat de alternatieve verpakkingen het voedsel niet zo lang vers houden, waardoor dit voedsel eerder moet worden weggegooid. Wil je dat dan?
In plaats van extra regels op te leggen zonder daarvan de consequenties te overzien, kan Timmermans er beter voor zorgen dat de afspraken in ons eigen werelddeel worden nageleefd. Het is mooi om een recyclenorm van 55% in 2030 voor te stellen. Maar als het gaat om het recyclen van verzameld afval, halen de gemeenten in een groot aantal lidstaten nog steeds niet de Europees vastgelegde norm van 50% recycling. Waarom niet dat eerst afdwingen? Dat lijkt een stuk logischer dan extra regels opleggen waarmee je het probleem van de plastic soep helemaal niet gaat oplossen.
En tsja, de methode-Timmermans, het schetsen van grote beloften en inspirerende vergezichten lijkt misschien op het eerste oog aantrekkelijk, in de praktijk kopen we er heel weinig voor.
