Een op de zes rijksambtenaren is weleens onder druk gezet iets te doen wat eigenlijk niet hoort, vaak (in 68 procent van de gevallen) in opdracht van een leidinggevende. In de meeste gevallen, 34 procent, werd gevraagd informatie achter te houden of uitkomsten van rapporten aan te passen (25 procent). Dat meldt FNV Overheid na een online onderzoek dat 1368 rijksambtenaren hebben ingevuld.
Het niet-integer handelen heeft volgens een grote meerderheid (85 procent) gevolgen voor het publieke en maatschappelijke belang. Zo kan er beleid komen op basis van onjuiste informatie of kan geld verkeerd worden besteed. Ruim de helft van de ambtenaren ervaart erdoor klachten als stress, angst of schuldgevoelens.
Integriteitsproblemen komen volgens het onderzoek het meest voor bij de ministeries van Justitie en Veiligheid (22 procent), Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (22 procent) en Volksgezondheid Welzijn en Sport (20 procent). Bij het ministerie van Financiën, waar volgens de meeste deelnemers aan het onderzoek veel aandacht is voor integer handelen, voelt 9 procent zich weleens onder druk gezet.
FNV Overheid roept minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) op maatregelen te nemen. “Rijksambtenaren moeten hun werk zo zorgvuldig mogelijk kunnen blijven doen en ze moeten ook in alle veiligheid misstanden kunnen melden. Dit kan alleen als er bijvoorbeeld onafhankelijke vertrouwenspersonen komen en door een verdere versterking van het Huis voor Klokkenluiders”, zegt FNV-bestuurder Mick Bleijerveld.
Ollongrens ministerie noemt de cijfers “verontrustend”. Het is ook verrast, omdat eigen periodiek onderzoek van het departement onder alle rijksambtenaren niet aan het licht bracht dat de misstanden zo groot zijn. “We moeten daar iets mee. We gaan de inhoud van dit rapport dan ook verder beoordelen en kijken wat we hieraan kunnen doen.”
Binnenlandse Zaken herinnert ambtenaren eraan dat ze “bij twijfel altijd hun verhaal kunnen melden”. Dat kan ook anoniem of vertrouwelijk.
