Naar aanleiding van eerdere TPO-berichtgeving heeft The Washington Post een lang artikel gewijd aan de verkoop van verondersteld authentiek Hitler- en ander nazimateriaal. Hierin kwam vooral de morele kwestie rond deze handel aan de orde, net als de vraag hoe je met beladen historisch erfgoed moet omgaan.
Het zijn op zeer zinnige vragen, zeker als historische voorwerpen ooit met een bepaald propagandistisch doel vervaardigd zijn en daarom tot op de dag van vandaag een schadelijke werking kunnen hebben. Washington Post-verslaggever Ian Shapira laat diverse stemmen daarover aan het woord, en zoals wel vaker: zoveel stemmen, zoveel meningen.
Shapira snijdt ook de authenticiteitsvraag rond bepaald Hitlermateriaal aan. Specifiek; de vraag of het handschrift en signatuur op een in november 2018 geveilde afdruk van een foto van Hitler met een meisje, daadwerkelijk van Hitler stamt.
In november 2018 onderzochten mijn collega-researcher Jaap van den Born en ik die foto-afdruk. we concludeerden dat het een geraffineerde vervalsing is. De foto is weliswaar echt, maar het handschrift niet. Althans; het is een handgeschreven tekst, maar beslist niet des Hitlers. Dat op die foto ook edelweissjes waren geplakt – volgens één bron door Hitler zelf – zien we als aanvullend bewijs dat het hier om een geraffineerde vervalsing gaat. Ook de bij deze print geleverde documentatie, een aantal (hoogstwaarschijnlijk vervalste) brieven uit de jaren ’50 wijzen op het dubieuze karakter van het geheel.
Als een kritisch journalist betaamt, ging Shapira natuurlijk niet blindelings op ons oordeel af. Voor een second opinion over het handschrift raadpleegde hij een Britse grafologe, Elaine Quigley, voorzitter van het British Institute of Graphologists. Zij vertelde de Amerikaanse journalist dat het handschrift op de foto lijkt op enige eerdere handschriften van Hitler, en vooral de signatuur.
Wat vreemd is, want ze had moeten zeggen: “Daarvoor moet u niet bij mij zijn: het wordt ook niet vermeld bij onze specialismen”, in plaats van onzin uit te kramen.
Wat veel mensen namelijk niet weten is dat er een fundamenteel onderscheid bestaat tussen grafologie en schriftexpertise. Kort door de bocht: (de klassieke) grafologie is vooral een psychologische discipline, waarbij op basis van handgeschreven teksten een karakterschets van iemand wordt gegeven. Het is geen exacte wetenschap; sterker nog – ‘t geldt als een pseudowetenschap, omdat handschriften soms wel, maar soms ook niets zeggen over karakter en emoties. Grafologische rapporten worden dan ook geweerd uit rechtszalen.
Bij schriftexpertise (in het Engels: forensic graphology) wordt op wetenschappelijke basis onderzocht of verschillende handgeschreven teksten of signaturen al dan niet door een en dezelfde persoon geschreven zijn. Forensische schriftexperts – in Nederland zijn dat er drie – worden door justitie geraadpleegd bij onder meer vermoedens van valsheid in geschrifte. Het zijn beëdigde deskundigen, wier oordeel van gewicht is bij rechtszaken.
Terug naar Elaine Quigley. Ze kwam in 2005 in het nieuws, nadat ze de karaktereigenschappen van de Britse premier Tony Blair had gedistilleerd uit een papiertje met doodles van… Microsoftbaas Bill Gates. Tsja.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze denkt dat de handschriften op onderstaande afbeeldingen door één en dezelfde persoon gemaakt zijn.
Op bovenstaande afbeelding staan het handschrift en de signatuur die op de Bernile Nienau-foto staan. Daaronder het authentieke handschrift en signatuur van Hitler uit 1934. We troffen dit aan in het gastenboek van Hotel Wittelsbach uit Ammergau. Dat boek – met handtekeningen en handschriften van vierhonderd beroemdheden uit de jaren dertig – onder meer magnaat Randolph Hearst, komiek Harold Lloyd, boxer Max Schmeling – belandde na de oorlog in de collectie van de Amerikaanse historicus Ben Swearingen. Deze deed uitgebreid en gedegen onderzoek naar de herkomst van het boek – aan de authenticiteit ervan wordt niet getwijfeld.
Wie Hitlers handgeschreven woorden in de signatuur in dat boek vergelijkt met het handschrift op de Bernile Nienau-foto hoeft geen handschriftdeskundige te zijn om de verschillen te spotten.
Die verschillen, plus allle andere vreemde factoren rond die in november 2018 geveilde foto, leiden tot één conclusie: de constructie (authentieke foto, plus valse tekst en gekke bloemetjes, valse documenten en een niet traceerbare herkomstgeschiedenis) is een product van het vervalsersgilde.
Oud nieuws – want zoals gezegd, TPO berichtte dat al in november 2018.
Met medewerking van Jaap van den Born
