Dat was best een ommekeer in de jazz en in het oeuvre van Miles Davis. Kwam de trompettist aan het einde van de jaren zestig doodleuk met stukken muziek van een half uur of langer. Een deel ontstond nota bene door knip- en plakwerk in de studio. Die techniek deed echter geen enkele afbreuk aan de intensiteit van wat ook wel werd genoemd zijn ‘elektrische periode’. Dan hebben we het over allang tot klassiekers verheven platen als In A Silent Way, Bitches Brew, On The Corner en Get Up With It. Muziek die vragen opwierp. Is dit nog wel jazz? Waarop Davis glorieus antwoordde: een mix van funk, rock en Afrikaanse ritmes, van klankverkenningen die al waren begonnen voordat je er erg in had. ‘Directions in music’ luidde de bijsluiter van Bitches Brew.
Een muzikale metgezel die Davis’ gedurfde vernieuwing van nabij meemaakte was Herbie Hancock. Op een aantal van deze klassiekers speelde hij mee, vanachter de elektrische piano. Ook Hancock ging aan de slag met werken waarin intuïtie en sfeer belangrijker werden gemaakt dan het stramien van compositie. Aldoende legde met name Miles Davis de basis voor jazzrock of fusion. Destijds weinig begrepen en op waarde geschat, momenteel geaccepteerd en alomtegenwoordig. Flying Lotus’ You’re Dead is dé fusionknaller van onze tijd, mét bijdragen van Hancock.
De pianist voegde nog andere varianten toe aan het avontuur dat modale jazz heette. Soulritmes die groovy heen en weer rolden bijvoorbeeld. Te horen op Fat Albert Rotunda, de meest toegankelijke van de drie albums die hij rond 1970 maakte en die opnieuw zijn uitgebracht op vinyl.
Mwandishi, Swahili voor schrijver, was de moeilijkste. The New York Times omschreef de muziek als ‘higher order of energy’. Nou dat valt reuze mee. Er wordt flink getwijfeld tussen improvisatie en een aandrang tot freejazz. In Wandering Spirit Song neemt Julian Priester het voortouw, maar het timbre van zijn trombone is lang niet spannend genoeg om zich staande te houden tussen de andere instrumenten. Uiteindelijk willen zo veel blazers hun zegje doen dat de muziek verdrinkt in overdaad en de speelduur van twintig minuten nog een hele zit wordt.
Net als Davis gaf Hancock veel vrijheid aan andere muzikanten. Zo mag Buster Williams gracieus zijn bas laten glijden in Sleeping Giant van Crossings. Dit album, het beste en meest fascinerende van het drieluik, komt nog het dichtst in de buurt van Davis’ devies “speel niet wat er is, speel wat er niet is”. Bij Hancock wordt dit een verbond tussen klanken en stijlen die doorelkaar lopen en tegen elkaar opbotsen. Opvallend is het gebruik van synthesizer, in de jazz destijds een exotisch instrument. In Water Torture laat pionier Patrick Gleeson warme en weirde geluiden horen in muziek die betovert, swingt en weerbarstig is. Prachtig slot van een unieke triptiek in het werk van Herbie Hancock.
De vinyluitgaven van het Nederlandse label Music On Vinyl staan intussen garant voor hoge kwaliteit. De 180-grams persingen zien er niet alleen kraakhelder uit, zo klinken ze ook. Dit zijn drie geremasterde heruitgaven die een vitale en transparante weergave bevatten van de muziek. Crossings verschijnt overigens net als de originele lp in klaphoes.
Herbie Hancock – Fat Albert Rotunda (Warner/Music On Vinyl 1969/2019)
Herbie Hancock – Mwandishi (Warner/Music On Vinyl 1971/2019)
Herbie Hancock – Crossings (Warner/Music On Vinyl 1972/2019)
