Bij wat er de afgelopen week gebeurd is in Den Haag, zien we een aantal trends samenkomen, die zich al lang aan het aftekenen zijn in Nederland. Kiezers zijn steeds sceptischer ten opzichte van toezeggingen van de politiek in het algemeen en de regering in het bijzonder.
Koopkrachtplaatjes, die in Den Haag een belangrijke rol spelen, wekken steeds meer argwaan onder de bevolking. En ze lijken eerder een reden te zijn voor toename van wantrouwen in de meer technocratische manier van politiek bedrijven.
Dit leidt o.a. tot de uitslag van vandaag waarbij 60 procent van de kiezers aangeeft dat ze denken dat in december de stijging van de energiekosten opzettelijk te laag is ingeschat.
Het heeft ook als gevolg gehad dat deze week VVD, CDA en D66 in zetels gedaald zijn. Alleen omdat ze reeds fors op verlies stonden is die daling voor ieder van die partijen ‘slecht’ 1 zetel.
Per saldo komt de coalitie wel met 47 zetels op het laagste punt sinds het aantreden van de regering. (pdf) Doordat FVD en GroenLinks ieder 1 gestegen zijn naar 18 zetels, zien we nu na de VVD op 22 zetels, PVV, FVD en GroenLinks op 18 zetels.
Maar ook is het bijzonder te zien dat het CDA en D66 met 9 zetels maar 1 zetel meer hebben dan Partij voor de Dieren en 2 zetels meer dan ChristenUnie en DENK.
Ter vergelijking geef ik deze week de uitslagen weer van de Provinciale Statenverkiezingen van 8 en 16 jaar geleden in Tweede Kamerzetels. In 2003 behaalden VVD, CDA en PvdA samen bijna 100 zetels, nu halen ze nog geen 50. 8 jaar geleden was het nog 80 zetels.
Deze week kwam van SCP-directeur Kim Putters een boek uit met de titel Veenbrand. In 2004 schreef ik al artikelen met die titel omdat toen al aan de gang was. Maar helaas is dat toen door het SCP en politiek Den Haag niet echt onderkend. Daar werd gedacht dat na de dood van Fortuyn alles weer “back to normal” was.
Anno 2019 denk ik dat dit boek van de SCP-directeur beter had kunnen heten “Uitslaande brand”.
Want zelfs als de politici in Den Haag een groot deel van zijn adviezen uit dit boek zouden willen overnemen, is de electorale fragmentatie al zover voortgeschreden dat stabiele meerderheden voor een beleid met visie, onhaalbaar is binnen ons huidig politiek bestel. De uitslag van 20 maart zal dat benadrukken.
