Dit is een gratis en voor iedereen leesbaar artikel, maar als u een abonnement op TPO+ neemt kunt u nóg meer briljante artikelen van Hans van Willigenburg lezen, en nog heel veel meer moois. Dus neem nu een abonnement op TPO+!
Het begrip ‘pluriformiteit’ staat centraal in de verantwoordingsvocabulaire van de NPO. Als we de NPO niet meer hebben, of zwakker wordt, is het al tientallen jaren herhaalde argument dat zoiets ten koste gaat van, juist ja, de ‘pluriformiteit’. Dat we hier te maken hebben met een lachwekkend geloofsartikel uit Het Stenen Tijdperk kregen ze nota bene in Hilversum zèlf ook door, reeds in 2008 om precies te zijn, toen NPO-baas Henk Hagoort de dagelijkse, journalistieke programmering van de NPO typeerde als ‘drie keer De Volkskrant’. We zijn nu elf jaar verder en de vraag luidt: is het manco dat in 2008 in eigen kring gesignaleerd werd ook maar enigszins verholpen? Mijn inschatting? Totaal niet. Het is eerder nóg erger geworden. Maak van ‘drie’ tegenwoordig maar ‘zes keer De Volkskrant’.
Het beste bewijs van de totale eenvormigheid zijn juist de ooit ‘rebellerende’ omroepen als PowNed en WNL. Eenmaal ‘in het systeem’ (lees: aan de subsidiekraan) is de dynamiek van hun programmering niet anders te typeren dan als stukje bij beetje opschuivend naar ‘meer van hetzelfde’. Neem de ochtendshow WNL op zondag! Een braver programma is nauwelijks denkbaar. Is dit het uithangbord van een omroep die zich bij aanvang als ‘rechts’ afficheerde? Zet de lachband maar aan… Als het érgens zeker is dat je ego ongeschonden de studio verlaat, is het wel bij WNL op Zondag, waar Rick Nieman in een huiskamersetting zijn gasten (in geen show zitten ze zó comfortabel als hier) nog net niet omarmt vanwege hun komst, maar als blijk van waardering wel ruim baan geeft aan hun ingestudeerde riedeltjes ter meerdere glorie van het poldermodel, ten einde WNL als omroep ‘salonfähig’ (lees: subsidiewaardig) te maken en te houden.
Kijk ook naar de personen, de loopbanen. Elke jonge hond die vijf jaar geleden nog wel eens tegen een scheen schopte of deed alsof (Rutger Castricum, Danny Ghosen, Daan Nieber, etc.) heeft zich inmiddels ontwikkeld tot een leverancier van ‘zes keer De Volkskrant’. In het Hilversumse jargon heet het dat ze ‘zich hebben ontwikkeld’ of ‘volwassener’ zijn geworden, maar onderaan de streep doen ze geen vlieg kwaad meer, want ‘je wilt doorgroeien’, bla-bla-bla. Exemplarisch is ook de ‘Werdegang’ van Sven Kockelmann, ooit een bloedje irritante interviewer, maar hij durfde tenminste wel het humeur van zijn gasten op de proef te stellen. Wat is er inmiddels met Sven gebeurd? Hij schijnt tegenwoordig snoezige beesten in elkaar te knutselen met wasknijpers als basismateriaal.
De NPO is, kortom, hoogstens een parodie op pluriformiteit. Het sprookje van de ‘verrechtsing’ van media en maatschappij waar menig journalist en cabaretier subsidie en volle zalen mee binnenharkt, is precies dát – een sprookje. En al die minderheden dan die tegenwoordig volgens schimmige quota in NPO-shows worden gefietst: produceren die dan een afwijkend geluid? Welnee. Ook zij spreken ‘Volkskrant’s’. Hoogstens wat frisser, eigentijdser en radicaler dan de uitgebluste babyboomers.
Neem ter gedachtebepaling de internationaal spraakmakende publicist Rutger Bregman – met wie zou die in Nederland ‘live’ ruzie moeten krijgen? In dit kabouterland staan we meteen massaal op de banken als Rutger zoveel miljoen views scoort met een recalcitrant optreden bij Fox News. Hoeveel mensen in Nederland zouden überhaupt nog weten wat ‘recalcitrant’ betekent (‘verbinden’ heet tegenwoordig het onvermijdbare motto)? Intussen zou de waarheid wel eens kunnen zijn dat zo’n slimme wijsneus als Bregman hier simpelweg niet langer wordt uitgedaagd, min of meer ‘de grens over wordt gedwongen’ voor enigerlei vorm van tegenspraak. Want de middelpuntvliedende kracht van ‘Het Volkskrant’s’ is in het medialandschap de laatste jaren alleen maar verder toegenomen. Het is lifestyle, BN-ers, ongein en politieke correctheid alom. Je hoeft alleen maar de verslaggeving over Brexit of de Italiaanse regering van Lega Nord en de Vijf Sterren-beweging te volgen om te zien dat de NPO meer dan ooit zit vast gekit aan haar non-pluriforme tunnelvisie. Dat de NPO zich tegenwoordig als ‘open NPO’ presenteert, lijkt een ultieme grap, maar helaas: het is het niet.
Dan nu maar de aap uit de mouw… Voor wie pluriformiteit wél een warm hart toe draagt, is het de hoogste tijd lid te worden van TPO+! Ben ik gek? Of telt het Hongarije van Orbán onderaan de streep misschien nog wel meer meningen en diversiteit (pro-Westers, pro-Orbán) dan wij hier in Nederland, waar ‘het Volkskrant’s’ van A tot Z, tot in alle uithoeken, domineert? Houd het ‘tegengeluid’ levend.
Tijd voor actie, lieve mensen.
