Het was vroeger al lastig om een betaalbare kamer te vinden als student, en dat is nu nog steeds zo. Echter is het de laatste zoveel jaar ook bijna onmogelijk geworden voor de gemiddelde werkende Nederlander om aan betaalbare woonruimte te komen. De huidige problematiek treft dus niet alleen maar studenten, voor wie het zoeken en vinden van betaalbare woonruimte geaccepteerd is als een soort overgangsritueel, maar een groot deel van de bevolking.
Een van de knelpunten is de zogenaamde sociale huur. Op het moment worden veel sociale huurwoningen niet bewoond door de doelgroep: dat is asociaal. Er zijn een aantal aspecten waar enorme winst te behalen is om van de huidige asociale huursector weer een sociale huursector te maken.
Woonfraude Recentelijk konden we op Nu.nl lezen dat de schatting is dat bij een aantal Amsterdamse wooncorporaties bij 10-20% van de woningen sprake is van verhuur van de huurder aan derden. Een (sociale) huurwoning mag je slechts in enkele gevallen als huurder (tijdelijk) verhuren, dus in de meeste van deze gevallen zal dus sprake van woonfraude zijn. Hoe kan het zo zijn dat in een land waar we zo goed de vinger aan de pols hebben qua administratie, er zo veel fraude gepleegd wordt? Schiet het te kort bij de handhaving?
Fraude zou afgestraft moeten worden met een directe uitzetting, terugbetaling van eventueel te veel ontvangen toeslagen, een boete, en een permaban voor de sociale huur in heel het land. Mensen flessen de boel omdat je er schijnbaar genoeg mee kan verdienen, de pakkans laag is, en de eventuele consequenties te mild, dus dat moet anders.
Ellenlange wachtlijsten Waarom is er geen landelijke wachtlijst voor de sociale huur? De wachttijd in de Randstad zit zo rond/boven de 10 jaar. Omdat je je pas in kan schrijven als je 18 bent, moet je dus als je 18 bent al weten waar je wil wonen als je 30+ bent. Dat weten veel mensen niet. Met een landelijke wachtlijst zou je wachtduur op kunnen bouwen vanaf je 18e. Als je dan graag in Utrecht wil wonen heb je meer wachttijd nodig dan als je besluit om in het oosten te gaan wonen. Dit zorgt voor veel meer flexibiliteit bij mensen en ook meer vrijheid.
Scheefwoners De scheefwoner is iemand die in een sociale huurwoning woont maar op het moment zoveel verdient dat diegene nu niet meer in aanmerking zou komen voor de sociale huurwoning. Er wordt wel geprobeerd om, door huurverhoging, deze mensen de woning uit te jagen, maar dit heeft in veel regio’s geen zin omdat deze mensen in de particuliere sector niet kunnen kopen en de particuliere huur nog steeds enorm veel duurder is. Is een iets fijnere badkamer 400 euro+ per maand meer waard? Nee, dus blijven mensen lekker zitten.
Grootwoners Er zijn duizenden (zo niet veel meer) mensen die ooit een ruime sociale huurwoning hebben gekregen omdat ze bv. nog thuiswonende kinderen (of een partner) hadden. Wat gebeurt er echter als de kinderen het huis uit zijn of de relatie loopt stuk? Juist ja, niets. Wellicht dat men minder huurtoeslag krijgt omdat de samenstelling van het gezin veranderd is, maar de huur is nog steeds laag, en dat voor extra slaapkamers. Meer slaapkamers dan je nodig hebt is een luxe, en daar is de sociale huur niet voor. Als alleenstaande zonder thuiswonende kinderen zijn maximaal 2 slaapkamers voldoende, als stel maximaal 3. Mensen die nog steeds een zeer laag inkomen hebben maar als alleenstaande of stel in een te grote sociale huurwoning wonen ,zouden een woningruil met een kleinere woning moeten accepteren. De woningen die zij nu bezetten zijn voor gezinnen, niet voor alleenstaanden of stellen.
Iedereen wil graag een hobbykamer of rommelhok maar in de particuliere sector betaal je daar het volle pond voor. Waarom zouden mensen in de sociale huur, als er zo’n tekort is, een luxere woning qua ruimte mogen hebben dan nodig is (met als gevolg dat mensen die die ruimte daadwerkelijk nodig hebben dit niet krijgen)?
Statushouders Statushouders blijken massaal voorrang te hebben gekregen op een sociale huurwoning. Er zijn wel geluiden om hier mee te stoppen maar dat dit überhaupt als eerlijke regeling werd is gezien is stuitend. Zeker alleenstaande statushouders/stellen zonder kinderen kunnen gewoon een kamer, studio, of flat huren in de particuliere sector. Dat moeten veel studenten, net-afgestudeerden, en zelfs sommige 30-ers ook. Waarom zou een statushouder zonder te wachten een goedkope woning voor het leven moeten krijgen? Gewoon achteraan aansluiten!
Sociale huur: niet voor het leven Niemand wil tegen de zin het huis uit, maar als je bij gratie van de sociale huur te groot woont of te goedkoop, moet er iets veranderen. Mensen in de sociale huur zouden elke jaar geëvalueerd moeten worden wat betreft gezinsgrootte en (mogelijk) inkomen (bij vol werken waar mogelijk). Scheefwoners en grootwoners zouden er dan binnen een aantal maanden uitgezet moeten worden of, in dat laatste geval als er nog steeds sprake is van een laag inkomen, een kleinere woning aangeboden moeten krijgen.
Er is nu gewoonweg te weinig doorstroom omdat men een sociale huurwoning voor het leven lijkt te krijgen zonder dat er rekening wordt gehouden met een verandering in de situatie als dit in het nadeel uitpakt voor de bewoner (als je besluit zoveel kinderen te nemen dat je niet meer in je huidige sociale huurwoning past krijg je echter wel een grotere woning: opstromen kan dus, maar af-/uitstromen gebeurt niet voldoende, waarschijnlijk omdat dit tegen de zin van de bewoner is).
Veel studenten die via studentenhuisvesting huren krijgen een campuscontract voor hun studentenkamer of -studio. Dit betekent dat je maximaal zes maanden nadat je geen student meer bent eruit moet zijn—dit is nodig om de doorstroom te garanderen. Zonder een dergelijk contract krijg je situaties waar oud studenten nog jaren lang in hun studentenwoning/-kamer blijven wonen omdat de alternatieven veel duurder zijn, en dat is onwenselijk. Hetzelfde gebeurt dus al decennia lang in de sociale huur.
Het systeem is kapot, en mensen die profiteren van hoe het nu is hebben echt geen idee van de moeilijke, en soms echt schrijnende, situaties die zich voordoen voor mensen die niet het geluk hebben om ooit, bij tijds, een sociale huurwoning te krijgen. We worden geacht in de particuliere huur de hoofdprijs te betalen voor 3-hoog achter, de studieschuld terug te betalen, en ook nog te kunnen sparen voor een aanbetaling voor een eigen huis. Hoe dan?
De huidige situatie zorgt ervoor dat veel jonge mensen het hebben van een passende woning jaren moeten uitstellen. Dat betekent voor sommigen dat men het starten van een gezin uit moet stellen en mensen vaak tweeverdiener moeten zijn in plaats van dat twee-verdienen een keuze is (zie het boek The Two-Income Trap). En het ‘westen’ maar klagen over lage geboortecijfers bij de hardwerkende burger…
