Dit is deel twee van een drieluik. Lees hier deel 1.
De rol van Europa op het internationaal politiek toneel wordt het best geïllustreerd door het immigratiebeleid. De landen die beslissen over oorlog en vrede in het Midden-Oosten (Rusland, de VS, Iran) nemen nauwelijks immigranten uit die regio op. De landen die opgeroepen worden immigranten op te nemen, voornamelijk Europese landen, hebben geen enkele beslissingsbevoegdheid in het Midden-Oosten.
In feite is er geen Europese immigratiepolitiek. Er wordt niets beslist. Europa beperkt zich tot het administratief beheer van de gevolgen, zonder de oorzaken te kunnen wegnemen, noch militair, noch politiek. Er is slechts een immigratiebeleid van elk afzonderlijk land. Elk land staat onverschillig tegenover de door de EU opgelegde quota’s en sommige landen trekken zich niets aan van de fundamentele rechten van vluchtelingen. Een argument is dat Europa niet de armoede van de hele wereld op zich kan nemen.
De zwakte van Europa als speler op het wereldtoneel vloeit voort uit het fantasme van eeuwige en universele vrede, die de eerste oprichters van de Europese Unie wilden bereiken na de Tweede Wereldoorlog. ‘Dat nooit meer’ kwam er op neer dat de geschiedenis werd vergeten. De verzoening van Frankrijk en Duitsland is gebaseerd op het verdringen van een geschiedenis van eeuwige rivaliteit.
Deze verdringing leidt tot heel wat hypocrisie bij de politici. Achter hun mooie woorden is er een continue strijd om de eigen landsbelangen, bijvoorbeeld over de vestigingsplaatsen van Europese instellingen. Bovendien kan Duitsland niet blijven opdraaien voor de landbouwsubsidies voor Franse boeren, vooral sinds Oost-Europese landen zich bij de EU hebben gevoegd. In die landen is er sinds de middeleeuwen niet veel veranderd op landbouwgebied. De beoogde opvolgster van Merkel, Annegret Kramp-Karrenbauer, heeft al laten weten dat de gekte van de tweede locatie van het Europees Parlement in Straatsburg moet ophouden en dat Frankrijk haar zetel in de Veiligheidsraad beter kan doorgeven aan Europa. De Fransen waren not amused.
Het fantasme van de universele vrede is vergelijkbaar met de jihad van de moslims, die de vrede van de islam aan de gehele wereld willen opleggen. Dat streven botst per definitie met economische belangen van individuele landen. De enige doctrine die nu nog lijkt te gelden is die van de zelfverrijking. Dit geldt zowel voor landen, als voor individuen. Vandaar dat vrijwel niemand eraan denkt soberder te gaan leven om de klimaatproblemen alsnog tegen te gaan. De opvang van vluchtelingen lokt meer en meer weerstand uit bij de bevolking.
Men zegt dat Europa niet met één stem spreekt, maar in feite spreekt Europa helemaal niet. De schijnheilige verdringing van de rivaliteit tussen de landen en het gebrek aan visie, behalve dan die van zelfverrijking, maken het onmogelijk gezag te verkrijgen op het wereldtoneel. Dat was in feite al zichtbaar vanaf het begin van de Europese eenwording. De Gaulle en Jean Monnet, een van de oprichters van de Europese Unie, waren het vrijwel over alles oneens.
Nog steeds wordt het onderscheid tussen een federatie en een confederatie onder tafel gehouden. De Gaulle dacht aan een Europa van natiestaten van de Atlantische Oceaan tot aan de Oeral. Hij wilde dat Europa zich kon afzetten tegen de VS en de Sovjetunie. De strijd tussen de voorstanders van een federaal Europa en een Europa van natiestaten is nog steeds gaande. Hierdoor is Europa een principe van instabiliteit geworden.
Een andere factor die Europa krachteloos maakt is dat een verenigd Europa ingaat tegen de wens van het volk. Alle revoluties sinds de 19de eeuw waren gebaseerd op het principe van de eigen nationaliteit. Een verenigd Europa wordt beleefd als een imperium dat zich ongelimiteerd bemoeit met de nationale staat. De revoluties waren erop gericht zich hiervan te bevrijden. De massa’s werden gemobiliseerd rond het idee van de natie, met een gemeenschappelijke taal en gemeenschappelijke gebruiken. De identiteit van de natie mocht niet in vraag worden gesteld. Onafhankelijkheid en autonomie waren en zijn de belangrijkste waarden.
Het Pools, Hongaars en Baltisch nationalisme dat nu weer hoogtij viert, kan worden begrepen vanuit hun verzet tegen het imperialisme. Deze volkeren hebben verschrikkelijk geleden onder het Sovjetimperium, De EU is voor hen een nieuwe, imperialistische bureaucratie en demagogen spelen hierop in. Het wantrouwen tegen dit imperialisme wordt echter niet geaccepteerd door de EU-bonzen.
Europa zal volgens Milner moeten steunen op de natiestaten om te kunnen overleven. Europa is als verlamd tegenover deze werkelijkheid van de geschiedenis. Men zegt dat de nationale identiteit niet bestaat. Dat is misschien zo, maar het gaat in tegen de overtuigingen van het volk. Het Verdrag van Maastricht heeft de opvatting over de nationale soevereiniteit verder verduisterd, met als gevolg nog grotere verdeeldheid. Het volk heeft haar legitieme macht verloren, in het voordeel van een oligarchie van notabelen. Hier rook het populisme een kans, zodat ’Maastricht’ beschouwd kan worden als de prikkel om een nieuw nationalisme aan te wakkeren. Maastricht heeft de doos van Pandora geopend.
Dat Europa politiek gezien internationaal zo pover staat, wordt het best geïllustreerd door haar relatie met de Verenigde Staten. De VS beschouwen de EU als een grap. Obama was hier heel cynisch over. Deze president had geen interesse in de EU en stond onverschillig tegenover het Midden-Oosten. Obama dacht, want Trump nu luidop zegt. Obama was echter een begenadigd spreker en bovendien zwart, zodat de Europese leiders niet wilden zien wat werkelijk aan de hand was. Trump duwt hen met de neus op de feiten.
Op het terrein van de internationale politiek heeft Europa vooralsnog de boot gemist. Er is een nieuw systeem ontstaan in de internationale relaties, nu gebaseerd op de natiestaat van een nieuw type, dank zij de moderne transportmiddelen sterk gericht op de wereld vanuit de eigen economische belangen. De VS en China zijn daar het voorbeeld van. Rusland is nog een natiestaat van het oude type. Europa gaat tegen deze stroom in, droomt van een wereld die één is geworden onder één regering en ziet niet wat onder het volk werkelijk leeft.
Voor de Europese verkiezingen is het van belang dat personen aan de macht komen die voeling hebben met de bevolking. Mijn advies is uw stem niet te geven aan een partij, maar aan personen die u kent als wijze en ervaren mensen. Is dit niet mogelijk omdat u de kandidaten niet kent of omdat ze allen zo kleurloos zijn, dan kunt u ofwel kiezen voor een partij die de EU wil afbreken of u kunt die dag best thuis blijven.
In de toekomst kunnen de Europese verkiezingen georganiseerd worden conform mijn voorstel in Deel I. Elk land kan dan een eminente persoonlijkheid op de kieslijst zetten. Dat verhoogt de kans dat de leiders van de Europese Confederatie internationaal gerespecteerd zullen worden. Dan zal de confederatie hetzelfde aanzien hebben als destijds het Habsburgse Rijk en zal zij op het wereldtoneel een belangrijke stabiliserende factor kunnen zijn.
In het derde en laatste deel zal worden ingegaan op de spanningen die de vrede in Europa bedreigen.
Lees ook: Europese verkiezingen zijn nergens voor nodig, of misschien toch wel (1)
