Sandra Clerk maakt bijzondere collages die ze publiceert op haar Instagrampagina. Kleurrijk, licht absurdistisch en speels. Beelden waarin ze de werkelijkheid letterlijk op zijn kop zet. Niet overdadig maar met de meerwaarde van minder is meer. “Met mijn werk wil ik niet zo zeer een verhaal vertellen of een statement maken. Het is eerder gebaseerd op een bepaald gevoel dat ik wil overbrengen.” Ze runde ooit een webshop met vintagekleding. Momenteel werkt ze als freelance tandtechnicus.
“Het begint met afbeeldingen die voor mij interessant zijn. Vaak zijn dat oude foto’s uit vintage magazines, waarvan ik een enorme hoeveelheid bezit, zoals National Geographic, Time/Life Magazine, Panorama, Russische en Duitse film- en fotografietijdschriften etc. Het grootste gedeelte is afkomstig uit de jaren zestig en zeventig. Die periode fascineert mij.”
Artikel gaat verder na afbeelding.
Ter verduidelijking noemt ze een bekende song uit die tijd en een aantal films die zich onderscheiden door sterk gestileerd en stijlvol uiterlijk.”Space Oddity van David Bowie, Nouvelle Vague films van onder anderen Jean-Luc Godard. Monica Vitti in films van Michelangelo Antonioni en de prachtige klassieker Hiroshima Mon Amour van Alain Resnais, weliswaar uit 1959, maar toch. Een mooie tijd.”
In je werk is mode iets wat vaak terugkeert valt me op. Is daar een speciale reden voor?
“Van 2009 tot 2016 heb ik een online webwinkel gehad, Katz Vintage. Ik verkocht kleding en accessoires uit de jaren dertig tot tachtig van de vorige eeuw. Het moment dat ik het woord ‘vintage’ niet meer kon horen – steeds vaker werd kleding van enkele seizoenen terug als vintage verkocht – ben ik ermee gestopt. Nog steeds houd ik van echte vintage kleding, meubels en oude spullen. Dat zal de reden zijn waarom ik vaak kleding en mode verwerk in de collages. Dat hoeft niet per se kleding te zijn die ik mooi vind, juist iets tuttigs kan mij bekoren in een afbeelding.”
Waarom werk je graag met collagekunst?
“Binnen de collagekunst is zo ontzettend veel mogelijk. Nooit raak ik verzadigd qua ideeën. Vaak hebben bepaalde collagekunstenaars één stijl waaraan je hen herkent. Voor mijzelf geldt dat niet per se. Het spreekt mij aan meerdere stijlen uit te proberen, voor de afwisseling maar ook om nieuwe mogelijkheden te ontdekken.”
Artikel gaat verder na afbeelding.
Clerks beelden zijn een ontmoeting van het analoge met het huidige digitale tijdperk beaamt ze. “Aanvankelijk ben ik begonnen met analoge collages, tegenwoordig werk ik vaker achter de computer. De ene keer maak ik een gekleurde achtergrond in een tekenprogramma en plaats daar afbeeldingen op, de andere keer gebruik ik een echte foto als achtergrond. Ook een combinatie is mogelijk. Alles kan, dat is zo fijn aan collagekunst.”
Het lijken met name fotoachtige collages die je toepast, klopt dit?
“Vanwege mijn bewondering voor het boek De Avonden van Gerard Reve, maakte ik ooit een wandeling langs de Jozef Israëlskade in Amsterdam. Daar, in de Diamantbuurt, schreef hij De Avonden. Vlakbij nummer 66, waar hij heeft gewoond, stond een raam open, in het kozijn lag een dekentje te luchten. Een tafereel dat ik enkel nog ken uit mijn jeugd. In Amsterdam, waar ik woon, zie ik het zelden of nooit. Het oude oudroze dekentje, dat zo uit het boek van Reve had kunnen komen, was omlijst door een groen-blauw raamkozijn, daaromheen een geel kozijn. Het zag er nostalgisch uit en voor mij aanleiding er een foto van te maken. Deze foto heb ik later verwerkt in twee collages.”
Artikel gaat verder na afbeelding.
Gebaseerd op een tekst van Gerard Reve.
Wil je met je beelden iets uitdrukken of er anderszins betekenis aan geven? Misschien werk je intuïtief in plaats van aan de slag te gaan met vooropgestelde ideeën?
“Het maken van een collage kan beginnen met een idee, al ben ik er gaandeweg achtergekomen dat de meest verrassende resultaten ontstaan door toeval. Door het lukraak plaatsen van cut-outs of uitgeknipte afbeeldingen, kunnen soms absurdistische beelden ontstaan. De achtergrond is erg belangrijk. Het gebeurt regelmatig dat ik tevreden ben met het eindresultaat, uit nieuwsgierigheid tóch nog ‘even’ kijk wat een andere achtergrond voor resultaat laat zien en dan weer helemaal opnieuw begin met het herschikken van de gekozen afbeeldingen, die ik aanvankelijk in de collage had geplaatst. Vaak ben ik dan weer een uur of langer bezig.”
Zijn de werken op papier of alleen digitaal?
“Al het werk dat ik maak is als print verkrijgbaar tot A3+, al dan niet ingelijst. Analoge collages zijn er in de originele uitvoering. Zelf heb ik nog niet de moeite genomen ze ergens aan te bieden, maar ik ben al door diverse mensen benaderd om samen te werken, middels verkoop of een expositie.”
De kwaliteit van haar werk is opvallend, temeer omdat de Amsterdamse geen opleiding of achtergrond heeft in de kunst. Integendeel. “Van 1984 tot 2009 heb ik gewerkt als tandtechnicus voor de kroon- en brugafdeling. Ik heb niet bewust voor dat vak gekozen, ben daar bij toeval ingerold. Het is nooit mijn passie geweest. In 2009 heb ik besloten ermee te stoppen om vervolgens een webwinkel te beginnen in vintage kleding. Ik verzamelde al geruime tijd kleding en het werd tijd er iets mee te doen. In die periode ben ik door een ex-collega, die voor zichzelf was begonnen, gevraagd om voor hem kroon- en brugwerk te maken. Vanaf dat moment ben ik als freelance tandtechnicus gaan werken. Het is een mooi vak, precisiewerk, maar mijn ambities liggen elders. Werken als freelance tandtechnicus met daarnaast het maken van collages is voor mij een perfecte combinatie. De nauwgezetheid in de tandtechniek komt ook van pas bij het maken van collages, hoewel ik het rauwere werk ook erg kan waarderen.”
Artikel gaat verder na afbeelding.
Een kunstenaar die vaak wordt genoemd in de geschiedenis van de collagekunst is de Duitse Hannah Höch. In de jaren twintig van de vorige eeuw maakte ze uit gescheurde of uitgeknipte stukken papier vervormde gezichten. Höch had omgang met de dadakunstenaars Raoul Hausmann en Kurt Schwitters.Clerk: “Het werk van Hannah Höch is zo’n voorbeeld, ik vind het geweldig, maar het was van háár tijd. Dadaïstische collages worden nog steeds gemaakt, echter voor mij is dat niet weggelegd. Vind het vaak te gemaakt of vergezocht, een soort kopie uit een ver verleden.”
Zijn er dan andere (collage) kunstenaars die jou inspireren?
“Ergens begin 2017 kon ik niet slapen. Ik pakte mijn iPhone en kwam per toeval een collage tegen van Eugenia Loli en was meteen gefascineerd. Urenlang heb ik naar meer gezocht, kon er geen genoeg van krijgen. De volgende dag ben ik meteen begonnen met het maken van mijn eerste analoge collage. Vaker kan ik enthousiast raken van iets en daar volledig in opgaan. Later blijkt het toch weer een bevlieging te zijn. Ik kan mij echter niet voorstellen dat collagekunst mij ooit gaat vervelen, want voor mij is het een soort verslaving geworden.”
