Chris Aalberts schrijft dit jaar over de ontwikkeling van FvD. Momenteel is er een crowdfund-actie om deze serie te financieren. Doe ook mee via Voor De Kunst.
Deze week kwam Forum voor Democratie (FvD) in het nieuws met een meldpunt voor linkse indoctrinatie in het onderwijs. Leerlingen en studenten mogen hun leraren aangeven als ze linkse praatjes verkopen. Meteen waren daar de media om met open ogen in dit opzetje te trappen: het initiatief leverde een onvoorstelbare hoeveelheid interviews, reportages en commentaren op. We zien hier de belangrijkste kwaliteit van FvD: ophef creëren en daarmee een enorme hoeveelheid media-aandacht binnenharken. We zullen dat de komende jaren nog vaak mee gaan maken.
Ophef is een prachtige manier om in het nieuws te komen en de agenda te bepalen. Maar bij FvD moeten we ons afvragen of dit een erg toekomstbestendige strategie is. FvD is immers een grote partij geworden met tientallen Statenleden. Zo is de partij definitief van karakter veranderd: niet alleen zijn er steeds meer FvD’ers met een politieke functie, ook de interne dynamiek is veranderd. Dat is goed te illustreren met een ‘grappig ideetje om publiciteit te trekken’, zoals het lerarenmeldpunt. Vroeger was het een publiciteitsstuntje, nu kan het nare gevolgen hebben.
Tot anderhalve week geleden ging het zo: Thierry had een ideetje en dan maakte de fractie in Den Haag daar een videotje van en zette die op social media. De organisatie was helemaal afgestemd op deze werkwijze: het partijbestuur zit regelmatig bij de fractie in Den Haag en de leden hebben toch niets over de koers te zeggen. Het ergste wat kon gebeuren was dat kiezers of leden Thierry’s leuke ingeving wellicht niet konden waarderen. Dan gingen de peilingen wat omlaag en liepen er wellicht wat leden weg. Maar dat is met de huidige peilingen en ledenaantallen natuurlijk geen ramp.
Hoe anders is dat nu? Nog steeds bestiert het partijbestuur de partij op uiterst hiërarchische wijze, maar er zijn vanaf nu ook fracties in het land. FvD-Statenleden staan per definitie op meer afstand van het partijbestuur, er is meestal geen personele overlap in functies meer en het partijbestuur kan alle Statenleden onmogelijk dagelijks controleren. Het probleem is voor FvD vooral dat Statenleden niet het personeel van het partijbestuur zijn: ze hebben weliswaar via FvD een zetel gekregen, maar deze behoren aan hen persoonlijk toe, niet aan de partij. Sla de kieswet er maar op na.
De nieuwe dynamiek is dat de nieuwe Statenleden voortaan onverwacht worden geconfronteerd met allerlei totaal nieuwe ideetjes van de leiding uit Den Haag. Statenleden kunnen niets aan die acties, ideeën en uitspraken doen, maar ze zullen ze wel moeten uitleggen aan de achterban. Hun eerste taak – naast het lerarenmeldpunt voor linkse indoctrinatie – is uitleggen wat ‘boreaal’ betekent. Succes ermee!
In gedachten zien we de nieuwbakken FvD-Statenleden al naar een ouderavond gaan op de school van hun kinderen, alwaar de juffrouw hen vraagt of ze haar al bij de eigen partij hebben aangegeven. Statenleden zullen ook vragen krijgen van hun buren en ook bij verjaardagsfeestjes is het voortaan raak. Vanzelfsprekend zullen Statenleden verschillend op zulke situaties reageren, maar het zal langzaam moeilijker worden de FvD-lijn te blijven verdedigen. Zeker omdat de Statenleden nooit iets te zeggen hebben gehad over deze van bovenaf uitgevoerde acties.
In de nieuwe situatie zijn al die ideetjes en uitspraken van Thierry helemaal niet meer grappig en vrijblijvend. FvD zal steeds meer kritiek uit eigen gelederen krijgen: Statenleden zullen gaan klagen over het feit dat de nieuwste voorstelletjes van Thierry niet goed vallen in het land en dat er nooit overleg over is geweest. De vraag is dan of het partijbestuur persisteert in de neiging alles zelf te willen bepalen. Als dat zo blijft, hebben stevige Statenleden vroeg of laat nog maar één optie: opstappen. Alleen brekebenen en slijmjurken blijven dan bij FvD over.
Zo zien we wat er de komende tijd bij FvD gaat gebeuren: de Statenleden volgen vooralsnog braaf de leiding maar zij zullen langzaam meer zelfbewustzijn ontwikkelen, hun eigen rol beter leren kennen en een eigen, onafhankelijk oordeel gaan vormen. Het wordt een spannende tijd: partijleden konden het partijbestuur nooit als één blok onder druk zetten, want de FvD-leden hebben geen mogelijkheden om zichzelf te organiseren. De Statenleden kunnen dat onderling juist vrij gemakkelijk. Dan moet het partijbestuur alsnog macht inleveren of genoegen nemen met een uittocht van velen.
Rara wie heeft er op lange termijn de meeste last van zo’n FvD-lerarenmeldpunt?
Chris Aalberts schrijft dit jaar over de ontwikkeling van FvD. Momenteel is er een crowdfund-actie om deze serie te financieren. Doe ook mee via Voor De Kunst.
