Chris Aalberts schrijft dit jaar over de ontwikkeling van FvD. Momenteel is er een crowdfund-actie om deze serie te financieren. Maak deze mogelijk en doneer ook via Voor De Kunst.
Forum voor Democratie (FvD) werd bij de Provinciale Statenverkiezingen de grootste partij van Noord-Holland. De laatste dagen werd door informateur Hans Smits onderzocht of er een coalitie met FvD mogelijk is die voldoende steun in de Provinciale Staten heeft. Het antwoord kwam maandagavond: dat kan volgens Smits niet. De kans op programmatische overeenstemming tussen FvD en andere partijen is ‘zeer gering, zo niet onmogelijk’, schreef Smits in zijn brief aan de Provinciale Staten. Hij stelt nieuwe informateurs van VVD en GroenLinks voor.
Daar was het nieuwe kopstuk van FvD al: Eerste Kamer-lijsttrekker Henk Otten liet op Twitter weten dat de ware aard van de VVD naar boven komt: de partij is in Noord-Holland niet bereid tot samenwerking met FvD, maar wel met GroenLinks. De VVD wil liever een klimaatcoalitie, meldt Otten, hetgeen in overeenstemming lijkt te zijn met de brief van Smits, die meldt dat het provinciale klimaatbeleid het grootste struikelblok is om FvD in de coalitie te krijgen. Hoe moeten we dit alles evalueren?
Laten we kijken naar het provinciale programma van FvD. Het idee dat FvD geen provinciale programma’s had is een pertinente leugen, die tot op de dag van vandaag door de Noord-Hollandse VVD in de lucht wordt gehouden. Het feit dat FvD geen dik boekwerk heeft geschreven vol provinciale ambities, betekent niet dat de partij geen richting heeft aangegeven wat ze in de provincie wil. Het gebrek aan concrete uitwerking en onderbouwing van allerlei standpunten maakt de onderhandelingsruimte met FvD eerder groter dan kleiner.
Wat is de richting van FvD die kennelijk zo extreem is dat er geen overeenstemming mogelijk is? Er bestaan wel verschillen tussen FvD en VVD, maar het FvD-programma lijkt toch verdacht veel op een VVD-programma van zo’n twintig jaar geleden. Toen de VVD nog rechts was, zeg maar. Zo wil FvD een compacter bestuur waarbij de provincie zich alleen met de kerntaken bezighoudt. Zouden VVD’ers daar echt tegen zijn?
FvD wil sneller woningen bouwen en daarbij bureaucratische blokkades aanpakken. Of dat echt tot meer woningen leidt valt zeer te betwijfelen, maar dit zouden toch ook kreten van de VVD kunnen zijn. FvD wil knelpunten op de weg en in het openbaar vervoer aanpakken. Ook daar zal de VVD niet tegen protesteren. Misschien is de VVD wel tegen de FvD-wens van een luchthaven op zee, maar gelukkig gaat de provincie daar sowieso niet over. FvD heeft verder nog wat zaken die ondernemerschap moeten stimuleren, wil boeren niet te veel regels opleggen, lage belastingen en minder subsidies. Is de VVD daar tegen?
We zien dus in het FvD-programma precies wat informateur Smits stelt: het klimaatbeleid zal het breekpunt wel zijn want daar wil FvD helemaal vanaf. De rest komt sowieso te veel overeen. Maar hoe zit dat bij klimaat? De VVD stelt dat er geen ruimte is voor ‘klimaatdrammers’ en dat de klimaatdoelen in samenwerking met burgerplatforms, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven moeten worden behaald. In gewoon Nederlands heet dat ‘op de rem staan’ want een door de VVD bekritiseerd ‘dirigistisch provinciaal programma’ zou sneller resultaat opleveren.
Formaties zijn een black box: niemand weet precies wat er is besproken en welke breekpunten er op tafel lagen. Als FvD zich binnenskamers hetzelfde opstelde als in het publieke debat is de kans op overeenstemming nul. FvD is immers samen met de PVV de enige partij die geen klimaatbeleid wil. Meer dan het afremmen van het klimaatbeleid zit er sowieso niet in. Als FvD dat compromis accepteert, komt dat – ondanks alle retoriek – verdacht veel in de buurt van wat de VVD wil: niet te hard van stapel lopen. Kan de VVD echt niet samenwerken met FvD?
De VVD zegt achteraf juist wel met FvD te willen praten en is het dus niet eens met de conclusie van Smits. Dat is niet alleen logisch, maar ook verstandig: in de huidige gepolariseerde verhoudingen moet men niet te snel conclusies trekken. In Smits’ brief lezen we dat men in Noord-Holland haast had. Dan kun je eigenlijk van te voren al uittekenen dat het met FvD niet gaat lukken. Dan weten we ook nooit welk ‘vooropgezet plan’ waar is: het plan van andere partijen om FvD sowieso buiten te sluiten – VVD en FvD hebben samen geen meerderheid – of het plan van FvD om sowieso buiten de coalitie te blijven. Voor FvD is in de coalitie immers niets te winnen en zeker geen verkiezingen.
Men kan in Noord-Holland beter helemaal opnieuw beginnen met formeren en alle documenten van de eerste informatieronde snel openbaar maken.
Chris Aalberts schrijft dit jaar over de ontwikkeling van FvD. Momenteel is er een crowdfund-actie om deze serie te financieren. Maak deze mogelijk en doneer ook via Voor De Kunst.
