De openbare rechtspraak, toch een beetje het paradepaardje van de open democratische samenleving gebaseerd op een rechtstaat. Zou je denken. Maar nu even niet. Want de rechtszaak in ‘een omvangrijke zedenzaak’ in het Brabantse Bavel, waarbij zeer jonge kinderen slachtoffer werden, mag u als kritische burger die graag controleert of de magistratuur hun werk wel goed doet ineens helemaal niets meer weten. Of zien. Of horen.
Het lijkt, als je het allemaal zo leest, haast wel op geheime rechtspraak. Kafka iemand?
Er wordt recht gesproken ‘achter gesloten deuren’. Dat gebeurt vaker, vooral als het gaat om minderjarige verdachten. In dit geval is de verdachte weliswaar 20, de misdaden waarvan hij wordt verdacht pleegde hij als minderjarige. Bovendien, het gaat om een zedenzaak met zeer jonge kinderen als slachtoffer en dan kan het een goed idee zijn de details niet met een al te groot publiek te delen. Kennelijk.
Echter, normaal gesproken communiceert het OM wel gewoon de strafeis van deze zaken ‘achter gesloten deuren’. Burgers hebben er immers recht op te weten wat het OM, dat namens die burgers handelt (al zou je dat lang niet altijd vrijwel nooit zeggen), aan eisen stelt voor het vergelden van misdaden (doorgaans een taakstrafje of een leuke gevangenisvakantie met veel open deuren in Den Dolder, maar toch). Het is dus doodnormaal dat die strafeis aan de buitenwereld wordt gecommuniceerd.
Maarja, dit is Nederland. In Nederland is een slachtoffer (Anne Faber) al snel minder belangrijk dan een dader (Michael Panhuis). En de waarheid, voor iedereen te achterhalen dankzij de openbaarheid van rechtszittingen en transparante communicatie door het OM, is dan al snel een offerdier. Dat is de waarheid toch al in Nederland. Niet alleen bij officieren en rechters, ook in de main stream media. Vooral in de main stream media.
‘Want anders wordt de verdachte misschien nog meer gestraft door de media. En krijgen burgers maar een al te ongenuanceerd beeld van zo’n zedenzaak waarin ‘alleen slachtoffers’ zijn te betreuren. Bovendien, met al te veel openheid belanden al die details zonder context maar online wat polariserend werkt en een kloof in de samenleving veroorzaakt terwijl we elkaar moeten vasthouden en dat is dan weer koren op de molen van Wilders en Baudet en dat moeten we niet willen met z’n allen in dit land want dat hebben we zo niet afgesproken met elkander.’
En u maar denken dat ‘we’ nou juist hadden ‘afgesproken met elkander’ om rechtszaken openbaar te houden. Niet openbare rechtszaken, al helemaal rechtszaken waarvan we zelfs de strafeis niet mogen weten, doen toch een beetje denken aan donkere periodes uit onze geschiedenis waarin de staat ongecontroleerd en almachtig te werk kon gaan, is het niet?
Kennelijk. Want het OM vroeg eerder doodleuk al, volstrekt schaamteloos, aan zo’n beetje de enige journalist die verslag deed van deze zaak of hij misschien ‘prudent verslag wilde doen’.
Laat dit even goed inzinken: justitie die aan een journalist vraagt of hij op een bepaalde manier verslag wil doen. Alleen een vraag natuurlijk, heus geen bevel, en zeker geen dwang, puur een stukje respect en fatsoen, gewoon een vraag van mens tot mens.
Maarja. Maarja. Wel een ‘onafhankelijk’ orgaan met heel erg veel macht, een verlengstuk van de staat, dat probeert de vrije pers in een bepaalde richting te duwen. Of u even prudent verslag wilt doen. Of u even niet zomaar helemaal zelf gaat bepalen wat er wordt geschreven. Of u even de waarheid wat extra kunt verdoezelen. Of u zo politiek-correct mogelijk kunt blijven. Of u de zaken even kunt afronden met wat extra stroop en honing, want alleen de realiteit is ook weer teveel van het goede. Graag een beetje constructieve journalistiek. Met veel hoop ‘naar de plus toewerken’.
Goed plan. En dan de volgende keer een rechter die besluit ‘achter gesloten deuren’ recht te spreken omdat er verslaggevers in de zaal zitten die niet ‘prudent’ genoeg verslag doen? De volgende keer ingezonden brieven van officieren van justitie in kranten die een klemmend beroep doen op journalisten om ‘prudent’ te zijn? De volgende keer gewoon maar een dwingende eis ‘op straffe van’ door de officier aan journalisten om ‘prudent’ te zijn? De volgende keer de pers dan maar helemaal weigeren in de ‘openbare’ rechtspraak?
En het wás allemaal al zo lekker transparant en open.
Trouwens, waar in het wetboek staat precies wat wel en wat niet ‘prudent’ is? Onder het kopje ‘fatsoen, normen en waarden’ wellicht? En zij die deze fatsoenswetten overtreden, worden die dan berecht ‘achter gesloten deuren’, met strafeisen die niet worden gecommuniceerd door het OM? Misschien ook het vonnis dan maar geheim houden?
Want straks vertrouwt de burger het niet meer. En stemt die burger op een partij waarvan geen enkele rechter en geen enkele officier van justitie zelf lid is, of ooit op zal stemmen. Ook dat moeten ‘we’ natuurlijk niet willen met ‘z’n allen’.
Nee, dan is het doofpotten van strafeisen en rechtszaken en het proberen te sturen van vrije journalisten echt een vééééééééél betere wijze om burgers vertrouwen in de rechtstaat te laten houden.
Lekker democratisch wel. Echt iets voor die zo eeuwig bejubelde ‘open’ samenleving.
