Forum voor Democratie (FvD) is verkozen in het Europees Parlement. In Brussel nemen partijen plaats in grotere Europese fracties waarin nationale partijen met elkaar samenwerken. Onafhankelijk blijven is geen optie, want dan is je invloed op voorhand nul. Samenwerken is echter lastig: het kan weleens zijn dat je met hele rare partijen in een Europese fractie zit. Het CDA kan daarover meepraten: in de Europese Volkspartij werken de christendemocraten samen met het Hongaarse Fidesz, die in eigen land de rechtsstaat afbreekt. Het CDA heeft het er al jaren moeilijk mee.
Bij rechtse, eurosceptische partijen is het nog moeilijker. Er zijn momenteel drie fracties waarbij FvD zich zou kunnen aansluiten, maar dat suggereert meer keuze dan er in werkelijkheid is. FvD zou best goed bij ENF – Europa van Naties en Vrijheid – kunnen passen, maar die fractie met o.a. Front National en PVV is de paria van het Europees Parlement. Daar wil FvD nog niet dood gevonden worden. EFDD – Europa van Vrijheid en Directe Democratie – is wat respectabeler maar loopt de kans helemaal te verdwijnen. Blijft over: ECR, de Europese Conservatieven en Hervormers.
Wat voor club is ECR eigenlijk? Deze fractie is tien jaar geleden opgericht door de Britse Conservatieven. Namens Nederland zitten ChristenUnie en SGP erin. Dat maakt een keurige indruk: traditionele rechtse partijen die niet eurofiel zijn en de Europese samenwerking een klein beetje binnen de perken proberen te houden. In Brussel is dit de enige eurosceptische fractie die ook nog enige invloed op wetgeving heeft. Alle andere opties zijn dus erger, maar is ECR daarmee een logische keus?
ECR was altijd de club van de Britse Conservatieven. Partijen in ECR konden zeggen dat ze geaffilieerd waren met de partij van Margaret Thatcher en andere namen uit de Britse geschiedenis. De Conservatieven waren ook altijd de grootste fractie in ECR en dus heel bepalend. Maar de tijden veranderen. Al voor de Brexit zijn de Conservatieven zo goed als weg. De partij houdt maar vier van de twintig zetels over en is daarmee niet meer de grootste binnen ECR. Dat is met 27 zetels voortaan het Poolse Law and Justice (PiS). Alle andere partijen binnen ECR vallen daarbij in het niet.
PiS is in Polen wat Fidesz in Hongarije is. De democratie en rechtsstaat staan onder druk: de onafhankelijkheid van het Constitutioneel Hof werd beperkt, de onafhankelijkheid van de media staat ter discussie en er wordt inbreuk gemaakt op de scheiding der machten. Het is de reden dat er een (kansloze) procedure tegen Polen loopt om haar stemrecht in de Europese Raad af te pakken. We zagen in debatten FvD-delegatieleider Derk Jan Eppink zich al uitspreken tegen dit soort Europese bemoeienis. Een veeg teken.
PiS is voor het gezin, wil dat er meer kinderen worden geboren, stimuleert dat financieel, is tegen abortus en is tegen meer rechten voor homo’s, waaronder het homohuwelijk. Om haar eigen problemen te verdoezelen wordt in verkiezingscampagnes gesuggereerd dat homo’s de veiligheid van kinderen in gevaar brengen. Tot zover de grootste partij binnen ECR, de fractie waar FvD in wil komen en waar ChristenUnie en SGP al onderdeel van uitmaken. Vreemd dat het CDA heel vaak wordt aangesproken op haar band met Fidesz, maar dat niemand het over PiS heeft.
Onlangs kwam Thierry Baudet in het nieuws met zijn essay over vrouwen en abortus. Baudet bleek er nogal traditionele standpunten op na te houden. Dat is een patroon: Henk Otten vertelde in NRC al dat dit al langer de door Baudet gewenste koers is. FvD hielp de SGP onlangs aan een tweede Senaatszetel. De SGP wil FvD graag bij ECR hebben, de ChristenUnie overigens niet.
Bij ECR zijn ze dol op het gezin. Dit staat bijvoorbeeld in de Praag-verklaring die bij de oprichting werd opgesteld. ECR is gelieerd aan twee Europese politieke partijen, die ook weer samenwerkingen van allerlei nationale partijen zijn. De kleinste is ECPM, een Europees partijtje van christenen, waar ChristenUnie en SGP deel van uitmaken. Rara wat voor standpunten hebben zij?
De belangrijkste partij die gelieerd is aan ECR heet ACRE, een bundeling van Conservatieve partijen waar men ‘family values’ ook heel belangrijk vindt. In ACRE zit niet alleen PiS, maar ook bijvoorbeeld het Tsjechische ODS, de partij van Vaclav Klaus voor wiens aartsconservatieve familiestandpunten onlangs nog een halve FvD-zaal klapte. Als klap op de vuurpijl is het radicaalrechtse, homofobe en anti-feministische Vox uit Spanje met ECR in gesprek.
Oordeelt u zelf of FvD goed bij ECR past. En als dat zo is, of dat iets is om trots op te zijn.
Chris Aalberts onderzoekt dit jaar de opmars en ontwikkeling van Forum voor Democratie. Hij gaat op bezoek bij campagnebijeenkomsten, ledenactiviteiten en vergaderingen in Amsterdam, Den Haag, Brussel en de provincie waar FvD-politici het woord voeren. Ook gaat hij in gesprek met FvD-politici, hun collega’s en hun achterban. Doet FvD wat ze aan haar kiezers belooft, wat is in de praktijk het politieke geluid van FvD en welke politici krijgen de kans een eigen plek in de schijnwerpers te bemachtigen?
