De Provinciale Staten van Noord-Holland debatteren maandagavond over het nieuwe coalitieakkoord dat onlangs werd gesloten tussen D66, GroenLinks, PvdA en VVD. De voorzitter van de vergadering somt de afwezigen op. FvD-fractievoorzitter Johan Dessing heeft zich afgemeld. Hij is niet de enige: ook het uit FvD gegooide Statenlid Robert Baljeu is er niet, net als twee Statenleden van andere partijen. Dan neemt Annabel Nanninga het woord. Ook de FvD-Statenleden Ralf Dekker en Ivo Mantel zijn er vandaag niet bij, meldt ze. Een reden noemt ze niet.
Er werden in maart in Noord-Holland negen FvD’ers gekozen, waarvan er inmiddels nog acht onder deze naam actief zijn. Van die acht zijn er vandaag vijf aanwezig. Nanninga zegt op Twitter dat een van de drie afwezigen een sterfgeval in de familie heeft. Daarnaast gaat het hier om een ingelaste vergadering, meldt ze. Dat klopt, maar dat geldt natuurlijk voor alle fracties en die zijn wel zo goed als compleet. Waarom de andere twee FvD’ers hier niet zijn blijft een raadsel. Vooral het contrast met de ChristenUnie valt op: Statenlid Michel Klein komt helemaal uit Parijs om zijn bijdrage te leveren.
De Provinciale Staten trekken weinig aandacht. Dat is te merken aan de relatieve onbegrijpelijkheid van de discussies. De regio Amsterdam heet hier bijvoorbeeld ‘MRA’, de ‘Metropool Regio Amsterdam’. De vergadering gaat bovendien continu over de ‘OD’, alsof dat een algemeen bekende afkorting zou zijn. Zelfs als je als buitenstaander weet wat dit betekent kom je niet veel verder. ‘OD’ staat voor ‘Omgevingsdienst’, een dienst die handhaving en vergunningverlening doet namens gemeenten en de provincie. In de provincie doet bijna niemand een echte poging om voor een breed publiek begrijpelijk te bijven.
De provincie gaat vooral over ruimtelijke ordening en milieu. Het coalitieakkoord gaat over de plaatsing van windmolens, het bouwen van woningen en het realiseren van infrastructurele projecten. De coalitiepartijen verschillen nogal: GroenLinks wil vooral duurzaamheid, de VVD wegen. Het resultaat laat zich raden: een akkoord met een brede waaier van maatregelen zoals de bouw van meer huizen, de aanleg van infrastructuur, klimaatmaatregelen en een plan voor biodiversiteit. Geen enkele partij is echt herkenbaar in dit akkoord, maar ze doen allemaal hun best dat te verhullen. Er is toch geen publiek.
De provincie is een omgeving met weinig uitgesproken standpunten, veel onbekende politici en matte debatten waarbij men elkaar nauwelijks interrumpeert. De belangrijkste vernieuwing is hier de komst van FvD: de partij doet het heel anders dan de rest. Annabel Nanninga beleeft vanavond haar maidenspeech en gaat er hard in. Ze bekritiseert dat andere partijen zichzelf staan te feliciteren en noemt het coalitieakkoord een ‘Frankensteinakkoord’. Het is een geforceerd samengaan van VVD en GroenLinks, waarmee FvD alsnog gelijk krijgt dat een stem op de VVD een stem op GroenLinks is.
Noord-Hollanders hebben veel rechtser gestemd dan dit akkoord, aldus Nanninga, en bovendien stemden ze vaak tegen het partijkartel dat nu weer aan de macht komt. In het akkoord heeft alles een klimaatparagraafje gekregen en er komen zonnepanelen op water terwijl dat slecht is voor vogels. FvD is wel blij dat er plannen zijn voor datacentra in Noord-Holland maar die kunnen dan weer niet draaien op windmolens. FvD is ook tegen co-financiering vanuit de EU. Zo meldt Nanninga voornamelijk wat FvD allemaal niet wil. Wat FvD wél wil, blijft raadselachtig.
Het is gebruikelijk dat een maidenspeech niet wordt onderbroken maar Nanninga meldt op aanvallende toon dat ze graag interrupties krijgt. Ze meldt dat D66 nergens voor staat en ziet ook niets van de partij in het akkoord terug. Ooit stond D66 voor referenda maar die zijn nergens meer te bekennen. De D66-fractieleider interrumpeert en meldt dat er in de vorige periode een referendumverordening is opgesteld. Nanninga vindt het toch een omissie dat er niets over in het akkoord staat. Vreemd, want dit is dus al geregeld. Nanninga vervolgt snel dat ze veel flauwekul heeft gelezen. FvD zal realiteitszin komen brengen, horen we.
In zijn eigen bijdrage meldt de VVD-fractievoorzitter fijntjes dat weliswaar breed is uitgemeten dat de VVD niet met FvD in zee wilde gaan, maar dat de VVD juist inhoudelijke aanknopingspunten zag. De onderliggende boodschap is duidelijk: als FvD zich anders had opgesteld was het beleid wel degelijk rechtser geweest, maar nu dit geen mogelijkheid is, roeit de VVD met de riemen die ze heeft. FvD interrumpeert niet. Meerdere fractieleiders van de coalitie melden dat het akkoord alleen over hoofdlijnen gaat en dat men wil samenwerken met de oppositie. Geen enkele oppositiepartij stelt de vraag hoe serieus die ambitie is.
Er is wel wat reden om te twijfelen aan die mooie intentie: na de eerste termijn worden alle vragen en moties van de oppositie in een paar minuten afgedaan. Vervolgens blijkt niemand behoefte te hebben aan een tweede termijn, behalve Will van Soest (50Plus), die het gebrek aan antwoorden een belachelijke vertoning vindt. Wederom zwijgt FvD, net als de rest van de oppositie. Het debat is afgelopen.
De vergadering vervolgt met de benoeming van de Gedeputeerden en daarvoor moet schriftelijk worden gestemd. Al snel is er enige consternatie: er lijkt een stem te ontbreken. Er zijn toch 49 Statenleden aanwezig? Het is velen ontgaan dat FvD’er Gerard Kohler een kwartier eerder is vertrokken en dus niet heeft gestemd. Na de benoeming van de Gedeputeerden, een paar nieuwe Statenleden en twee duo-Statenleden is er een borrel. De vier FvD’ers die de hele vergadering hebben uitgezeten slaan die gelegenheid over. Zo wordt wederom een kans op samenwerking – en dus op toekomstige invloed – gemist.
Chris Aalberts onderzoekt dit jaar de opmars en ontwikkeling van Forum voor Democratie. Hij gaat op bezoek bij campagnebijeenkomsten, ledenactiviteiten en vergaderingen in Amsterdam, Den Haag, Brussel en de provincie waar FvD-politici het woord voeren. Ook gaat hij in gesprek met FvD-politici, hun collega’s en hun achterban. Doet FvD wat ze aan haar kiezers belooft, wat is in de praktijk het politieke geluid van FvD en welke politici krijgen de kans een eigen plek in de schijnwerpers te bemachtigen?
