Het was het enige nieuws van de bijeenkomst van Forum voor Democratie (FvD) in Zaandam: de partij krijgt een vernieuwd bestuur. Er komen drie leden bij: Astrid de Groot, Lennart van der Linden en Olaf Ephraim, naast de huidige bestuursleden Rob Rooken en Thierry Baudet. Deze gang van zaken laat het gebrek aan partijdemocratie aardig zien en dan vooral hoe weinig mensen dat (willen) begrijpen. Laten we beginnen met het punt dat alle nieuwe bestuursleden vertrouwelingen van Baudet zijn, dus er is hier zeker geen sprake van een frisse wind.
Het publiek in Zaandam klapte meteen toen Baudet de nieuwe bestuursleden voorstelde. Dat is vreemd, want de drie namen zijn allemaal onbekenden bij het grote publiek. De mensen in de zaal weten dus niet voor wie ze klappen, behalve dat het mensen zijn die Baudet goed vindt. De enige uitzondering op dit patroon is mogelijk Lennart van der Linden, die bij de aanwezigen bekend zou kunnen zijn van het feit dat niemand in Barendrecht met zijn lokale partij wil samenwerken, al heeft die op één zetel na een absolute meerderheid.
Er gaat meer veranderen in het partijbestuur, zo lijkt het. Baudet vertelde over de veranderingen bij Dit is de Dag. Hij meldde:
“Ik ben niet-uitvoerend bestuurder vanaf vandaag en ik ga me gewoon bezighouden met de politieke lijn. Dat is mijn rol, ik ben politiek leider maar ik ga die organisatie lekker laten bij de zeg maar organisatorisch-uitvoerend bestuurders. En daar komen er dus vanavond drie van bij. (…) Ik blijf in het bestuur maar dus met een niet-uitvoerende rol, dus ik blijf algemeen partijvoorzitter maar niet meer het dagelijkse bestuurlijke werk.”
We kunnen dit positief en negatief duiden. De positieve duiding is dat Baudet naar de immense kritiek heeft geluisterd, al formuleert hij het anders. Hij is waarschijnlijk geschikter om politieke ideeën aan de man te brengen dan om een organisatie te runnen. Toch kun je het ook anders duiden: Baudet laat de organisatie feitelijk niet over aan anderen, maar houdt zelf de controle door in het bestuur te blijven en er alleen vertrouwelingen aan toe te voegen. Het bestuur zal nu sowieso geen eigen koers gaan varen.
Het is weer zo’n saai maar essentieel detail: wat is een ‘niet-uitvoerend bestuurder’? In de statuten van FvD lezen we er niets over, waarmee we direct kunnen concluderen dat het een informele geste is die in formele zin niets voorstelt. Baudet zegt de organisatie aan anderen over te laten, maar als hij dat echt meent, moet hij gewoon uit het partijbestuur stappen, want dat bestuur gaat sowieso alleen maar over de organisatie. Waarom gaat hij er niet uit? Hij houdt een organisatorische rol maar niemand weet welke.
Nog zoiets: leden moeten de partijbestuurders benoemen en dus kan er op dit moment helemaal geen wijziging van het bestuur komen. Het bestuur kan pas bij de volgende ledenvergadering – waarschijnlijk in november – gewijzigd worden. De Volkskrant meldt dat dit in Zaandam niet onopgemerkt bleef:
“Moet iets dergelijks niet op voordracht van de ledenvergadering, informeerde een lid. (…) Daar paste Baudet een mouw aan: we laten deze bestuursleden zich een aantal weken bewijzen, en dan is het laatste woord aan de leden.”
Bij Nieuwsuur noemde de verslaggeefster dit fenomeen ‘proefdraaien’. Toen zei ze iets geks: ‘er zijn ook niet veel alternatieven’. Het begint inmiddels een beetje herhalend te worden: de leden kunnen bij de ledenvergadering de voordracht van partijbestuurders slechts tegenhouden met een tweederde meerderheid en dan moet tweederde van alle leden (dus ruim 24.000 stuks) aanwezig zijn. Leden kunnen niet zelf bestuursleden voordragen en in stemming brengen. Ergo: nee Nieuwsuur, er zijn nul alternatieven voor deze drie personen en nee Volkskrant, Baudet liegt dat het laatste woord aan de leden is en dat moet je er dus wel bij zeggen.
Echte vernieuwing zou zijn dat vóór de stemming over de nieuwe bestuursleden een statutenwijziging plaatsvindt. De ledenvergadering moet ter plekke met een bepaalde meerderheid – ongeacht het aantal aanwezige leden – bestuursleden kunnen benoemen en ontslaan. Momenteel kan het bestuur de voordracht van deze drie nieuwe bestuursleden alleen intrekken als de leden er niet enthousiast over zijn. Dat doet het bestuur dan volstrekt vrijwillig.
Zolang de samenstelling van het bestuur niet door de leden wordt bepaald is het bestuur niemand verantwoording schuldig en heeft men feitelijk carte blanche. Er verandert bij FvD dus helemaal niets nu een paar vertrouwelingen van Baudet een baantje krijgen. Dat is geen enkel probleem: de leden klappen toch wel voor ze.
