Er wordt beweerd dat nooit meer dan 20% van de bevolking op populisten zal stemmen. Dat het beschermen van de democratie tegen deze ‘dorpsgekken’ door uitsluiting een goede optie is: het cordon sanitaire.
Als we kijken naar onderstaande quotes zien we dat de gevestigde partijen na een tiental jaren veelal het standpunt van populisten overnemen zonder dit met terugwerkende kracht toe te geven. De populist loopt dus voor de muziek uit en de rest volgt als de fanfare lang voorbij is:
“Wij schaffen, zodra we de mogelijkheid en de macht hebben, de multiculturele samenleving af.” (Janmaat, CentrumDemocraten, 1997).
“We moeten stoppen om de grenzen wagenwijd open te zetten. Laten we eerst de problemen met de aanwezige immigranten oplossen.” (Pim Fortuyn, 2002).
“De Marokkanen die niet willen deugen moet je vernederen, voor de ogen van hun eigen mensen.” (Hans Spekman, PvdA, 2008).
“Attempts to build a multicultural society in Germany have ‘utterly failed'”. (Angela Merkel, 2010).
“Het klopt dat het vooral Marokkanen zijn. Deze jongens hebben een etnisch monopolie op dit soort overlast gekregen.” (Diederik Samsom, PvdA, 2011).
De populist is dus niet weg te zetten als dorpsgek maar als dorpsziener, iemand die een visie heeft op de toekomst die anderen nog niet zien.
Vergelijk het met de ‘technology adaption curve‘ (hierna: curve) die verschillende menstypes onderscheidt aan de hand van het accepteren van een nieuwe vinding: eerst zullen de visionairs een nieuwe technologie omarmen, dan de meer pragmatische personen en dan pas de conservatieven en de sceptici, uiteindelijk gebruiken ze het bijna allemaal.
De populist is hier de visionair, hij ziet problemen aankomen en benoemt deze voordat de pragmatisten of de sceptici het kunnen zien, toch ziet uiteindelijk bijna iedereen het. De populist ziet dan alweer een volgend probleem op een ander onderwerp (huidige populistische onderwerpen zijn EU, immigratie en klimaat).
Dat de populist helemaal niet getraind lijkt te zijn om problemen te kunnen zien, kan lastig zijn voor de pragmatist of scepticus. Maar ook hier kan een vergelijk getrokken worden met de curve: de succesvolste visionairs hebben hun opleiding niet voltooid, zijn dus ook niet getraind; denk aan Bill Gates, Elon Musk en Steve Jobs. Deze visionairs hebben wel een stempel weten te drukken op de samenleving en zijn niet voor dorpsgek versleten.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Uitgaande van de curve zal het aantal populisten niet veel verder toenemen en zal de uitsluiting van deze personen (als dorpsgekken) mogelijk blijven. Dit wordt door veel mensen bepleit. Voor de samenleving zou het echter beter zijn ze te beschouwen als visionairs en hun zorgen, hoewel op dit moment lastig te begrijpen voor de pragmatici tot en met sceptici onder ons, serieus te nemen.
Om het met een modewoord te zeggen: in een ‘inclusieve’ democratie moeten de visionairs tot en met de sceptici allen betrokken worden om de samenleving met de juiste snelheid zo goed mogelijk te laten functioneren. Niet té ver voor de muziek uit maar zeker niet als de fanfare al lang naar huis is, zoals nu vaak het geval lijkt te zijn.
Naschrift:
Het Wilders-proces kan gezien worden als een logisch gevolg van het jarenlang accepteren en toejuichen van het cordon sanitaire. Naar voorbeeld van de politiek vindt een deel van de bevolking het logisch dat de PVV mag worden genegeerd of tegengewerkt. Binnen de ambtelijke bubbel zal dit idee zeker ook leven en zal het in hun ogen acceptabel zijn stappen te ondernemen die nodig zijn om het cordon sanitaire in stand te houden.
