Iedereen heeft ideeën over politiek, maar hoe maak je die ideeën waar? Vorig jaar ging Nederland naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. Duizenden nieuwe raadsleden proberen sindsdien hun politieke ideeën werkelijkheid te laten worden. Hoe doen ze dat en hoe succesvol zijn ze daarin? Chris Aalberts gaat deze vier jaar met vijf raadsleden in gesprek over hun werk. Vorig jaar sprak hij ze voor het eerst. Dit jaar gaat hij terug: wat hebben de nieuwkomers in de lokale politiek het eerste jaar gedaan? Wat hebben ze bereikt?
In deze aflevering: Hala Naoum Néhmé. Ze is raadslid in Amsterdam en geldt als een van nieuwe talenten van de VVD. De Amsterdamse VVD is sinds vorig jaar veroordeeld tot de oppositie en vindt een links college van GroenLinks, D66, PvdA en SP tegenover zich. Hala wilde vorig jaar kiezers laten zien dat er alternatieve keuzes mogelijk zijn op de woningmarkt, fundamentele kritiek leveren op het linkse woonbeleid en de gebrekkige logica van dat beleid aantonen. Hoe staat het er een jaar later mee?
Op de regenachtige Amsterdamse Nieuwmarkt vertelt Hala hoe goed het haar bevalt in de gemeenteraad: ‘de tijd is gevlogen’, zegt ze. ‘Ik zie nu dat je in de oppositie toch iets meer kunt bereiken dan ik vorig jaar had verwacht. Het begint bij het goed kennen van de inhoud, zodat de wethouder en zijn ambtenaren weten dat ze bij mij niet met halve antwoorden kunnen wegkomen. Men weet inmiddels dat ik niet alleen maar boe roep omdat dat bij mijn functie in de oppositie hoort. Ik kan ook complimenten uitdelen.’
Hala geniet zichtbaar van het ridiculiseren van het linkse gemeentebestuur: ‘toen het college een jaar in functie was, heb ik gezegd dat dit college maar één ding heel goed kan en dat is wijzen naar Den Haag en klagen dat men het daar niet goed doet. Ze zeggen dat het Rijk Amsterdam niet genoeg geld geeft en de Amsterdamse plannen tegenwerkt. Maar Amsterdam heeft de grootste gemeentelijke begroting van Nederland, dus als je meer sociale huurwoningen wilt kun je daar gewoon zelf geld voor vrijmaken, daar hoeft Den Haag niet voor te betalen.’
Hala vindt de houding van het Amsterdamse college hypocriet: ‘als de VVD minder sociale huurwoningen wil zijn we asociaal, maar als het college minder sociale huurwoningen realiseert, zoals vorig jaar is gebeurd en waarschijnlijk ook dit jaar gaat gebeuren, komt het door de verhuurdersheffing uit Den Haag. Ook bij middenhuur halen ze hun eigen doelen niet en bovendien bouwen ze nul koopwoningen. Dat laatste zat verstopt in het coalitieakkoord: je kon dat er alleen uithalen als je ging optellen en aftrekken.’
Hala: ‘de coalitiepartijen stonden afgelopen jaren vooraan om te klagen over de woningmarkt maar alles wat ze nu aanraken mislukt. Ze hebben last van een gebrek aan realisme. We wisten al tijdens de verkiezingscampagne dat er een tekort is aan bouwvakkers, dat de bouwkosten stijgen, dat er een verhuurdersheffing is en dat het kabinet die niet gaat afschaffen. D66 zei in de campagne dat sociale huurwoningen asociaal zijn en dat ze de woningmarkt uit het slop ging trekken. Twee maanden na de verkiezingen hebben ze dat opgeofferd op het altaar van de macht. Zestig procent van alle nieuwe woningen moet sociale huur zijn.’
Volgens Hala haalt het Amsterdamse college wel meer doelen niet: ‘ook op het terrein van duurzaamheid en de energietransitie is niets gebeurd, het verbod van AirBNB komt niet van de grond en ik durf wel te voorspellen dat de verkoop van sociale huurwoningen gewoon doorgaat terwijl het coalitieakkoord een stop had beloofd. Dat bleek al uit het meerjarenperspectief grondexploitaties: het stadsbestuur rekent op de jaarlijkse verkoop van 700 woningen. Dat was heel duister ingeboekt. Het gaat er bij mij niet in dat de verantwoordelijke GroenLinks-wethouder Marieke van Doorninck niet begrijpt wat de getallen in dat document betekenen. Daar is ze te slim voor.’
Hala denkt dat elk raadslid in het eerste jaar zijn dossiers moet verslinden: ‘controle van de macht komt gewoon neer op weten waar je het over hebt. Je moet zaken blootleggen en erop blijven hameren want anders veranderen ze niet. De keuze van de kiezer in 2018 is niet voor eeuwig. Er is mij alles aan gelegen om de VVD-kiezer niet stemloos te laten zijn. Ik probeer als een leeuwin te vechten voor hun belangen. Ik heb niet gekozen voor de situatie waarin de VVD niet aan de knoppen zit, maar nu ik in de oppositie zit is het mijn taak er het beste van te maken.’
Zelfs in de oppositie blijkt het mogelijk voorstellen aangenomen te krijgen. Hala is er trots op: ‘mijn voorstel over fraude met sociale huurwoningen, zoals vakantieverhuur en onderhuur, is unaniem aangenomen. Corporaties vertellen mij dat fraudezaken soms voor de rechter komen, maar dat men wordt vrijgelaten omdat men kwetsbaar en zielig is. Daar kan ik met mijn verstand niet bij. Toen het FD begin dit jaar schreef dat met twintig procent van de Amsterdamse sociale huurwoningen wordt gefraudeerd, heb ik in het raadsdebat gezegd dat links wegkeek. Ik deed een voorstel waar je bijna niet tegen kon zijn namelijk betere informatie-uitwisseling tussen de verschillende overheden zoals UWV en de Belastingdienst. Die systemen moet je aan elkaar koppelen.’
Hala behaalde nog een succes: ‘een ander voorstel ging over de veiligheid bij nieuwbouwprojecten en studentencomplexen. Als ik lees dat onlangs een studente is betast op de NSDM-werf en een andere student slachtoffer is geweest van zware mishandeling dan denk ik: het zou je maar gebeuren dat je daar woont en dat je weet dat het stadsbestuur daar niets substantieels aan de veiligheid doet omdat men ideologisch tegen bijvoorbeeld cameratoezicht is. Wel wilde het stadsbestuur een cursus weerbaarheid voor de studenten organiseren. Kun je dat geloven? Mijn voorstel was om met studentenorganisaties en projectontwikkelaars hierover in gesprek te gaan om te kijken hoe de veiligheid in de ontwerpfase van de woningbouw nadrukkelijker kan worden meegenomen.’
Is dat niet een minimaal resultaat van een jaar hard werk? Hala: ‘ik kan ook gaan praten over wereldpolitiek en het Israëlisch-Palestijns conflict, maar daar heb ik als raadslid zeker geen invloed op. Ik heb niets met al die politici die denken dat ze verantwoordelijk zijn voor de wereldvrede, de Amazone, de klimaatcrisis, het akkoord van Parijs en hele beschouwingen houden over vage zaken als het grootkapitaal. Laat mij maar concreet blijven, dan kun je met kleine stapjes toch ergens komen. Je leert in de oppositie blij te zijn met kleine dingen.’
Deze week op ThePostOnline: vijf raadsleden over de vraag wat ze in het eerste jaar van hun raadslidmaatschap hebben bereikt. Deze serie is een vervolg op de serie van vorig jaar. In 2020 volgt deel 3.
