Thierry Baudet wil de kwestie graag ‘achter zich laten’: het conflict met oud-partijbestuurder Henk Otten. Dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. We zien dat deze dinsdag in de Eerste Kamer, als er wordt gedebatteerd over het nieuwe investeringsfonds Invest NL. Hier blijkt dat Forum voor Democratie (FvD) rekening moet blijven houden met Otten. Hij kan het FvD de komende jaren nog flink moeilijk maken.
Het onderwerp van de middag is eigenlijk niet zo interessant: het kabinet wil een investeringsfonds beginnen onder leiding van Wouter Bos. Invest NL krijgt 2,5 miljard ter beschikking om risicovolle investeringen te doen die niet door de markt worden opgepakt. De Tweede Kamer heeft het voorstel met algemene stemmen aangenomen. U leest het goed: ook FvD vond het een prima plan. Deze dinsdag is de behandeling in de Eerste Kamer. Daar is het opeens anders.
De Eerste Kamer doet het meeste werk schriftelijk: in veel gevallen is er helemaal geen debat maar een schriftelijke vragenronde en een stemming. Het investeringsfonds lijkt bij uitstek een thema om schriftelijk af te doen aangezien iedereen het er in de Tweede Kamer mee eens was. Zo gaat het echter niet, want FvD heeft drie Senatoren weggejaagd die profileringsmogelijkheden zoeken. Daar biedt Invest NL een mooie mogelijkheid voor. Henk Otten vindt het fonds een onding en liet dat al eerder tijdens de algemene beschouwingen merken. Hij heeft dit debat aangevraagd.
FvD-Senator Lennart van der Linden mag het debat aftrappen. FvD blijkt plotseling veel kritiek op het fonds te hebben. Van der Linden noemt het fonds ‘staatskapitalisme’ en bekritiseert dat Bos al een jaar aan het werk is, terwijl de Eerste Kamer er nu pas over vergadert. Ook heeft hij kritiek op het idee dat het fonds een rol kan spelen bij allerlei ‘transities’, hetgeen Van der Linden ‘een nieuw geloof’ noemt. Hij begrijpt niet welk probleem dit fonds oplost. Kan de minister dat nog eens in gewone mensentaal uitleggen?
Natuurlijk is er een verschil tussen de Tweede Kamer en de Eerste Kamer, maar het verschil tussen ‘voor stemmen’ en ‘het nut van dit fonds niet begrijpen’ is wel heel groot. Zou het misschien door Henk Otten komen, die overduidelijk van plan is zich op dit thema te profileren? Otten deelt in zijn bijdrage meteen een plaagstootje uit: hij prijst het ‘voortschrijdend inzicht’ van FvD. De partij was immers eerst voor het fonds, maar is nu kritisch, dus het heeft duidelijk zin gehad dit debat aan te vragen. Je kunt goed zien dat Otten er lol in heeft.
Otten houdt een stevig verhaal: er zijn allerlei voorbeelden van dit soort investeringen die hopeloos zijn mislukt, dus waarom zou dat nu anders gaan, vraagt hij zich af. Wouter Bos mag vanaf nu ‘de nationale transitie-Sinterklaas’ gaan spelen. Op zijn schriftelijke vragen heeft Otten alleen maar algemene antwoorden gekregen en die waren onbevredigend. De Raad van State heeft gezegd dat Invest NL kan leiden tot verstoring van de markt, dus hoe gaat de minister ervoor zorgen dat het fonds niet allerlei investeringen doet die helemaal niet renderen?
Zo gaat Otten nog een tijdje verder: de Raad van State is op meer punten kritisch. Invest NL investeert in het ondergoed van Marlies Dekkers. Wouter Bos heeft bovendien een slechte reputatie op het punt van investeringen, zo las Otten in rapporten van een parlementaire enquete-commissie en de Algemene Rekenkamer. Hoewel de Eerste Kamer het fonds nog kan afkeuren is er al een ICT-contract gesloten tot 2037 en er wordt ook al een duur kantoor gezocht. Waarom geen lean & mean organisatie zoals in het bedrijfsleven? Kan die 2,5 miljard niet beter naar lastenverlaging, wil Otten weten.
Tijdens de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen beloofde FvD stevige oppositie in de Eerste Kamer. Die is er deze dinsdag, maar wel door de Groep Otten die dit debat aanvroeg en met een motie komt om het hele fonds in de prullenbak te gooien. FvD vindt het fonds bij nader inzien ook niets, maar heeft een geloofwaardigheidsprobleem omdat de partij eerder instemde. Het heeft er alle schijn van dat FvD door het optreden van Otten wakker is geworden. Persvoorlichting van FvD heeft niet gereageerd op de vraag van TPO waarom deze draai precies is gemaakt.
Door Otten de laan uit te sturen, creëerde FvD in de Eerste Kamer een bijzondere dynamiek: hier zitten twee fracties die opereren op basis van dezelfde verkiezingscampagne uit maart. Die campagne was zo algemeen dat over de meeste thema’s niets is beloofd. FvD heeft een Tweede en Eerste Kamerfractie waardoor we continu hun standpunten kunnen vergelijken. Om duidelijk en herkenbaar te zijn moet FvD consistent zijn: waarom zou deze ‘kritische oppositiepartij’ in de Eerste Kamer anders stemmen dan Baudet en Hiddema aan de overkant?
Het antwoord is Henk Otten, die zich niets van de Tweede Kamer hoeft aan te trekken en voortaan bij alle stemmingen kan kijken wat Baudet en Hiddema ervan dachten. Als hij een andere mening heeft, kan hij er een debat over aanvragen en FvD in verlegenheid brengen. Het heeft er alle schijn van dat Otten dat de komende tijd ook gaat doen. Vroeger gebruikte Otten zijn strategisch inzicht om FvD aan overwinningen te helpen, nu om het FvD lastig te maken. Zo blijft de kwestie Otten FvD achtervolgen.
