De VS gooiden zojuist weer een bom onder het debat tussen Israël en de Palestijnen. Kan daar wat nuttigs van komen? De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Michael Pompeo heeft maandagavond aangekondigd dat de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever niet in strijd zijn met het internationaal recht. Zoals verwacht juichten de Israëlische premier Netanyahu, evenals zijn belangrijkste rivaal Gantz dit toe; Israël beschouwt de nederzettingen niet als illegaal. De Palestijnse Autoriteit sprak van ‘een poging om het internationale recht te vervangen door de wet van de jungle.. EU-Vertegenwoordiger Mogherini bevestigde dat de EU de nederzettingen illegaal blijft vinden.
In 2016 verklaarde John Kerry namens Obama dat de nederzettingen in strijd zijn met het internationale recht. Dat bracht geen beweging in het vredesproces. Zal de huidige verklaring de partijen kunnen bewegen om toch tot een vergelijk te komen in plaats van het eigen gelijk te bevestigen?
De vredesonderhandelingen lijken moervast te zitten. Het zou mooi zijn als deze onverwachte kreet de partijen zal aansporen er zelf onderling uit te komen. Ideeën voor een oplossing zijn er legio. Nu moeten nog leiders aan beide kanten enige wil tonen om samen te werken.
De timing van deze uitspraak namens Donald Trump is opvallend. De Israëlische politici lukt het maar niet om een coalitie te vormen, en de kans op derde verkiezingen in minder dan een jaar lijkt steeds groter. Maar zou de – terechte – stelling van Pompeo dat “Ruzie maken over wie gelijk heeft volgens internationaal recht zal niet tot vrede leiden,” de partijen uit hun loopgraven kunnen trekken? Het is hoog tijd dat de Palestijnen en de Israëli’s accepteren dat ze tot elkaar veroordeeld zijn. De rest van de wereld zal dat ook moeten.
Voor een levensvatbare vrede moet er een functionerende Palestijnse staat komen, met substantiële concessies van Israël op de Westoever. Zonder dat daar een tweede Gaza van komt. Beide partijen zullen elkaars bestaan en behoeftes moeten accepteren en respecteren.
Wil Israël een democratie blijven, dan moet het meewerken aan een Palestijnse staat, zonder urenlange rijen bij controleposten of militaire bezetting. De grenzen moeten worden overeengekomen. Het lot van de nederzettingen, de Palestijnse vluchtelingen en hun nakomelingen, Jeruzalem en andere heilige plaatsen moet beslist worden met oprechte discussie en harde concessies aan beide kanten.
De Palestijnen moeten inzien dat Israël het recht op terugkeer voor Palestijnse vluchtelingen niet kan erkennen, want dan houdt het land op te bestaan. De meesten begrijpen ook dat de Israëli’s niet opeens zullen verdwijnen. Israël moet wel respect tonen voor het verleden en harde bestaan van de Palestijnen en hun problemen, en deze tegemoetkomen.
Beide volken verdienen een bestaan zonder angst voor geweld, goed leiderschap en een functionerende staat.
Het conflict tussen Israël en de Palestijnen kan inderdaad niet worden opgelost via de juridische weg. Jammer dat Pompeo namens zijn baas de situatie opstookt. Hopelijk vormt zijn verklaring juist aanleiding voor de partijen om onderling tot een leefbare verstandhouding te komen.
