Daar lagen ze dan. Millennials die de wereld aan hun voeten hebben, studenten die alle mogelijkheden hebben om het eigen potentieel te benutten, mensen die de succesvolste periode van hun soort meemaken en jongeren die dagelijks gebruik maken van alle voorzieningen die onze prachtige welvaart heeft opgeleverd. Desondanks zijn de activisten van Extinction Rebellion niet tevreden en besloten ze afgelopen week een die-in te houden op de verschillende Leidse faculteiten. Er lijkt iets te knagen in het proces tot zingeving, een leegheid heeft ze overvallen en roept de fundamentele vragen des levens op. Om te komen tot een nieuwe zaak waar deze activisten zich volledig voor kunnen geven, zijn ze uitgekomen bij de klimaatverandering.
Een onderwerp waar veel mensen zich over buigen. Klimaatakkoorden worden gesloten, maatregelen worden genomen, mensen genereren bewustzijn voor hun eigen keuzes en de universiteit is bezig om haar duurzaamheidsbeleid op poten te zetten. De spanning zit daar soms flink op, maar pijnlijke keuzes zullen in de nabije toekomst worden gemaakt en daarbij zal niet iedereen worden gespaard. Het is de vraag of iedereen die kosten en het verlies van arbeidsplaatsen wil of kan accepteren. De klimaatrechtvaardigheid die zij uitdragen komt daarmee onder druk te staan. Deze pijn is voor Extinction Rebellion echter niet genoeg.
De afgelopen tijd is Extinction Rebellion vaak in het nieuws geweest om aandacht te vragen voor ‘de goede zaak’ en dat gaat regelmatig gepaard met ergerlijke protesten waarbij zij ook andere mensen lastig proberen te vallen. Het idee hebbende dat hun wereldbeeld, hun toekomstvisie, hun duurzaamheidsidealen de wereld zullen gaan behoeden voor haar naderende ondergang. Helaas heb ik voor deze ‘rebellen’ slecht nieuws. De inspanningen die zij verrichten zullen de wereld niet op korte termijn vrijwaren van haar naderende einde, want dit einde zal de komende jaren niet het geval zijn. Sterker nog: de vooruitzichten dat de aarde over tien jaar onomkeerbaar getroffen zal zijn door klimaatverandering is op geen enkele manier verantwoordelijk onderbouwd.
Wat Extinction Rebellion doet is geen aandacht vragen voor een urgent probleem, maar angstzaaien onder het publiek. Niet alleen volwassenen ondervinden daar mentale en fysieke last van, maar ook onder kinderen en jongeren lijkt dit een ‘groter’ probleem te worden. Donderdagavond zond Nieuwsuur een reportage uit over jongeren die leiden aan een klimaatdepressie. Een ziekte die tot dusver op geen enkele manier wetenschappelijk is onderbouwd, maar dat gegeven lijkt op een zeker moment ook niet meer van belang.
Extinction Rebellion formuleerde een drietal eisen voor de Leidse Universiteit om hun lugubere en weinig onderbouwde die-in’s kracht bij te zetten. Allereerst moet er de klimaatnoodtoestand worden uitgeroepen. Een mooie symbolische actie dat perfect past in het plaatje van nietszeggendheid. Een noodtoestand uitroepen zou alleen gedaan moeten worden als op korte termijn alle zeilen bijgezet moeten worden om bepaalde doelen te halen. Wil Extinction Rebellion dat? Moeten we de subsidies op fossiele brandstoffen per direct stoppen, zodat inwoners met een kleinere beurs fors meer moeten betalen voor hun energierekening? Oh, Extinction Rebellion wil de rekening bij de industrie zelf neerleggen? Het is maar de vraag of Extinction Rebellion hierbij dan ook in het achterhoofd houdt dat zij de rekening ook bij de burgers zullen neerleggen. Ook vinden de activisten dat de universiteit haar eigen duurzaamheidsdoelen gaat behalen. Een terecht streven, maar dat tegelijkertijd niet ten koste moet gaan van de directe omgeving of regio.
Eerder zagen we al dat de Universiteitsraad van Leiden pleiten voor de koop van een windmolenpark buiten Leiden. De lusten, maar niet de fysieke lasten. Houden we het op die manier wel voor iedereen rechtvaardig en blijven we de lasten eerlijk delen? Het laatste punt is dat studenten bij hun studie meer moeten leren over klimaatgerelateerde issues. Het zou wel ironisch zijn als studenten psychologie moeten leren over de door Extinction Rebellion veroorzaakte klimaatstress. Het is natuurlijk in de basis absurd om te verwachten dat hier bij elke studie prioriteit aan wordt gegeven. Daarnaast staat de universiteit voor een vrij en open debat. Het is op dit moment gelukkig nog niet een leerschool waar naar voren wordt gebracht wat wel en niet van belang is om de problemen en uitdagingen van deze wereld onder ogen te komen. Er is meer in het leven dan het klimaat.
Ook de universiteit en haar organisaties mogen eens laten zien waarom zij eigenlijk ooit ter aarde zijn geroepen. Extinction Rebellion Leiden is, zoals we eerder hebben geconstateerd, een groep mensen die zich op kwalijke wijze inzet om door middel van angst het beleid van de universiteit een bepaalde richting probeert op te duwen. Eerder waren zij in gesprek met de University Leiden Green Office en die heeft blijkbaar aangegeven achter de eerdergenoemde eisen te staan. In alle eerlijkheid kan er worden gesteld dat de activisten dit goed geregeld hebben.
Het feit dat er allerlei los georganiseerde universiteitsorganisaties zijn die de raad van bestuur kunnen adviseren om vooral een lijst met rariteitenmaatregelen over te nemen geeft ook te denken over het democratisch mandaat van de studenten. Het zou van waarde zijn als de activisten van Extinction Rebellion zich pas actief gaan mengen op de universiteit en in het publieke debat als zij zich enkel beperken tot de feiten en geen gebruik maken van tactieken om angst te zaaien. Dat is in het belang van niemand.
