Het wordt natuurlijk wel vaker gezegd, maar de vraag of we in Nederland gek zijn geworden wordt in 2019 toch echt vaker gesteld dan gangbaar was. De politieke situatie, wellicht de maatschappelijke situatie – er zijn tal van redenen om je te verbazen. Een beknopt overzicht. Tegen het eind van het jaar 2019 is het bijna gewoon geworden, dat delen van de overheid en de collectieve sector deels gesloten zijn. Basisscholen die gedeeltelijk sluiten, vanwege gebrek aan personeel. Ziekenhuisafdelingen die dicht gaan. Politiebureaus deels dicht, want teveel werk en te weinig mensen. Het komt alvast niet omdat de overheid te weinig geld heeft. De overheid geeft namelijk meer geld uit dan ooit tevoren.
Er is van alles over te zeggen, maar zeker ook dat met name scholen en ziekenhuizen in voorgaande jaren als gevolg van de crisis geen gebrek aan personeel hadden en zich kennelijk niet hebben gerealiseerd dat de crisis en de werkloosheid ook weer eens voorbij zouden zijn. En dat er dan wellicht een tekort aan personeel zou zijn.
Terwijl het personeelstekort in de jaren voor de crisis wel degelijk voorspeld was. Er was zelfs een speciale commissie voor, de Commissie-Bakker, die in 2008 rapport uitbracht. En nu? Er is een jaar geleden maar weer eens zo’n commissie ingesteld – er zitten zelfs deels dezelfde mensen in.
De laatste maanden van 2019 worden gedomineerd door problemen in de bouw en de landbouw. De bouw kan niet verder omdat er teveel stikstof wordt uitgestoten en omdat overal het giftige pfas in de grond zit en er dus geen bouwgrond beschikbaar is. De veeteelt moet inkrimpen omdat die teveel stikstofverbindingen in nabije natuurgebieden laat neerkomen. Problemen waar nauwelijks iemand van gehoord heeft werden eerst willens en wetens weggestopt, tot rechters oordelen dat het zo niet verder kon.
Dat de rechter steeds vaker het overheidsbeleid dicteert is een gekkigheid op zich, maar de manieren waarop de overheid zich uit de penarie probeert te ontworstelen is al minstens zo gek. Het meest acute stikstofprobleem wordt opgelost door auto’s hooguit 100 kilometer per uur te laten rijden (maar weer niet ’s avonds, want dan stoten ze kennelijk minder stikstof uit). En het pfas-probleem bleek zo maar opgelost te kunnen worden door de norm aanzienlijk te versoepelen. Inmiddels lag de bouw echter al wel maanden stil.
De overheid schiep rond 2005 een hele toeslagenfabriek bij de Belastingdienst, die voor het eerst niet alleen belastingen hief, maar ook uitdeelde – in de vorm van toeslagen voor zorg, kinderen, kinderopvang en huren. Dat was al meteen om gek van te worden, maar leidde ook al snel tot massale fraude. Waarop de Belastingdienst de goeden onder kwaden liet lijden en duizenden burgers ernstig maltraiteerde. Maar de nu verantwoordelijke staatssecretaris mocht blijven. Wat moet de overheid burgers aandoen voordat de verantwoordelijke opstapt?
Het energie- en klimaatbeleid is sowieso een bron van aanhoudende gekte. Nederland heeft het beste gasnet ter wereld en heeft voor tien miljard euro een netwerk naar het buitenland aangelegd om altijd voldoende gas te hebben.
Maar wat doet Nederland? Nederland voert een gasverbod in voor woningen en gebouwen, eerst voor de nieuwbouw en inmiddels op nu nog bescheiden schaal ook al voor oudbouw. Als enige land ter wereld, want elders geldt aardgas als een probate brandstof om het klimaat te sparen. Terwijl Nederland begint om gas te verbieden en houtstook te subsidiëren. Je zou van minder gek worden.
Ook bijzonder: Nederland loopt in Europa en de rest van de wereld te roepen dat het klimaat voortvarender aangepakt moet worden. In Brussel heeft het kabinet daar ook succes mee. Nu moet er in heel de Europese Unie in 2030 zo mogelijk 55 procent minder broeikasgas worden uitgestoten dan dertig jaar geleden.
Maar waarom drong Nederland daar eigenlijk op aan, in Brussel? Het staat nu al vast dat de Nederlandse taakstellingen voor 2020 niet worden gehaald, die van 2030 niet en vermoedelijk die voor 2050 evenmin. En toch dringt Nederland er op aan om de ambities te verhogen, terwijl we weten dat die onuitvoerbaar zijn?
Terwijl we met stikstof en pfas en Natura 2000 al niet kunnen voldoen aan Europese normen, gaan we gewoon door met het wedstrijdje klimaatkoploper zijn. Net zo lang tot er weer rechters zijn die het kabinet dat er dan zit dwingt om noodmaatregelen te nemen die het land plat leggen. Gek word je er van.
Bijna een halve eeuw lang – sinds de 1 procents maatregel van Wim Duisenberg in 1975 – heeft de Nederlandse overheid vrijwel steeds bezuinigd, om de staatsschuld terug te dringen en het begrotingstekort in te perken. Maar wat gebeurde er in 2019? Het kabinet besloot voor het eerst sinds mensenheugenis een ‘investeringsfonds’ van tientallen miljarden, wellicht 50 miljard euro in het leven te roepen. Het kabinet besloot de staatsschuld nu eens te verhogen. En niet uit noodzaak, maar omdat geld niets kost. Althans: de rente is praktisch nul. En dat is dan reden om schulden aan te gaan, de prudente lijn af te vallen en geld uit te geven. Onbegrijpelijk.
In datzelfde jaar 2019 groeiden de belastingen trouwens verder, tot bijna 40 procent van de nationale productie. Het zittende kabinet gaat door voor ‘rechts’ dan wel ‘centrumrechts’ en wordt geleid door de leider van een partij die steevast een kleinere staat, lagere belastingen en meer koopkracht belooft. Maar wat gebeurde er? Meer overheidsuitgaven, hogere belastingen en een stagnerende koopkracht.
En ondertussen staan operatiekamers en schoollokalen dicht en kun je nauwelijks aangifte doen bij een politiebureau. De kans dat de politie iets met de aangifte doet is trouwens verwaarloosbaar. Want de overheid is nu even met wat anders bezig. De overheid is even afgeleid. De overheid wil nu even klimaatkampioen worden.
Ondertussen is diezelfde overheid tot gek wordens toe bezig om Nederland ‘inclusief’ te maken en ‘diversiteit’ te bevorderen, met als eerste succes dat Zwarte Piet in een groot deel van het land al bijna verdwenen is, op de voet gevolgd door Sinterklaas die er ook geen zin meer in heeft als het zo moet.
Aan de gereformeerde Vrije Universiteit is Kerst ook al vervangen, namelijk door het Vrije Lichtjesfeest – een variant op een weinig gereformeerde en volkomen hindoeïstische traditie. Elders zijn in plaats van kerstbomen ‘winterbomen’ in de aanbieding.
Overheden, banken en bedrijven zijn ondertussen het land aan het digitaliseren: een proces waar net zo weinig om gevraagd is als het gasverbod en de diversiteit. Met als gevolg dat miljoenen Nederland digitale doolhoven in worden gejaagd waar ze nooit meer uitkomen.
Want de burger is er in de praktijk voor de overheid en niet andersom. En anders weet de overheid wel raad met u, als u zich niet volledig digitaliseert. Zoals de overheid u ook wel weet te vinden als u weigert op eigen kosten van het gas af te gaan.
Maar de overheid slaagt er niet in, in gesprek te raken met de Marokkaanse overheid om asielzoekende lastpakken terug te nemen. Dat is vreemd, want een jaar geleden verklaarde het kabinet nog bij hoog en bij laag dat het VN-migratiepact van Marrakesh (Marokko) beslist getekend moest worden.
Dat pact bevatte voor Nederland namelijk geen enkele verplichting, zo heette het, maar wel de verplichting voor bijvoorbeeld Afrikaanse landen om hun landgenoten terug te nemen. Een jaar verder: honderden Marokkanen teisteren de omgeving van Nederlandse asielcentra en Marokko haalt de schouders op.
Om gek van te worden. De waanzin regeert – dat moet het wel zijn.
Ik maakte ook een filmpje over de waanzin, voor YouTube en met behulp van Café Weltschmerz. Ook de jongste aflevering van de podcast Beste Stuurlui van BNR Nieuwsradio gaat over het teloorgaan van de rede in Nederland. Deze column verscheen eerder op Wynia’s Week.
