Ik verwachtte niet dat de Palestijnen het plan van Trump zouden toejuichen. Om eerlijk te zijn, heeft ook het Israëlische enthousiasme mij verbaasd. Inhoudelijk is er veel op het plan aan te merken. Dat deden de Palestijnen, de Israëli’s en de rest van de wereld al voordat het plan gepubliceerd was, en nog meer nu het plan is gepresenteerd. Het belang van het plan is niet de inhoud, maar de publicatie ervan an sich, na een lange impasse. De boodschap aan beide partijen is duidelijk: houd op met holle retoriek, en doe iets om de situatie daadwerkelijk aan te pakken.
Tegen de Israëli’s is de boodschap: er moet wat veranderen, maar wij begrijpen jullie argumenten en belangen. Tegen de Palestijnen zegt Trump: neem verantwoordelijkheid voor je eigen lot. Besef dat jullie steun van de wereld, zelfs van Arabische landen, aan het afbrokkelen is. Als jullie niet opschieten, zijn jullie wensen niet meer relevant.
Tijdens het sluiten van de Oslo-akkoorden heeft Rabin de terreuracties indertijd “de prijs van vrede” genoemd, en liet ze niet de onderhandelingen torpederen. Dat lukte alleen een Israëlische terrorist, die niet alleen Rabin maar ook de vrede vermoordde.
Ook nu is de rol van het leiderschap aan beide kanten cruciaal. Netanyahu accepteert een twee staten-oplossing en krijgt er massale steun voor, lijnrecht tegen zijn politieke ideologie. Abbas verwerpt het plan en blijft bij de eis van “alles of niets”, met nadruk op niets. Beide leiders, evenals hun bevolking, weten natuurlijk dat de kans op realisatie van dit plan nihil is. Wel heeft het plan partijen wakker geschud. Echt betekenis zal het hebben als het ze aanzet tot constructieve onderhandelingen. Wie weet komt hij zijn belofte van afgelopen zaterdag na, en presenteert hij een tegenvoorstel aan de VN.
“Are you looking for a solution or another UN resolution?” vroeg de Israëlische vredesonderhandelaar Shlomo Ben Ami aan Saeb Arekat, nu de rechterhand van president Abbas. Resoluties hebben we genoeg. Die zorgen voor baanzekerheid voor diplomaten, politici, journalisten, zelfs voor mij, maar resulteerden vaak ik ‘kwaad bloed’ en doden en gewonden bij opgestoken protesten. Tot echte vooruitgang hebben de (VN-)resoluties niet geleid.
Als je een Israëlisch en een Palestijns kind de kaart van hun land laat tekenen, tekenen beide dezelfde kaart, alleen noemen ze die anders. De twee volkeren zijn tot elkaar veroordeeld, en beide moeten dat accepteren. Of er vrede komt, zal afhangen van de bereidheid en moed van hun leiders om te onderhandelen en een overeenkomst te bereiken, ondanks hun meningsverschillen.
De Israëli’s hebben al een staat. De Palestijnen lopen het risico op historische schaal achter het net te vissen. De regio is flink veranderd in de afgelopen 100 jaar. De geschiedenis vroeg niet of het hen beviel, ‘gerechtvaardigd’ of niet. En de geschiedenis dendert voort.
De Palestijnen kunnen niet om deze ‘inconvenient truth’ heen; Westerse toeschouwers ook niet. Als de Palestijnen mee willen beslissen over hun eigen toekomst, zullen ze naar de onderhandelingstafel moeten komen met wat beters dan ‘nee’.
ANP
