Vroeger, toen de wereld nog ten onder ging aan heel andere rampen dan kooldioxide zoals zure regen en gaten in ozonlagen, konden we genieten van het tv-programma Hier is…Adriaan van Dis, waarin Adriaan van Dis allemaal heel moeilijk zat te praten met auteurs van boeken die niemand had gelezen. Zoals we al uit de titel van het programma kunnen afleiden ging het Adriaan van Dis echter vooral om Adriaan van Dis. Anders zou je je programma Hier is…(naam auteur) noemen. Dat was een beter idee geweest, bijvoorbeeld omdat je dan als presentator het enige tv-programma ooit zou hebben gepresenteerd dat elke keer een andere titel droeg, en omdat je je dan niet al à priori ontmaskert als een zelfingenomen pretentieuze kwast.
Nou dacht ik dat Adriaan van Dis allang in Huize De Laatste Loodjes resideerde, maar hij blijkt nog steeds nog steeds dat programma te presenteren, zij het nu onder de vleugels van mantelzorger Matthijs van Nieuwkerk, die soms de zendtijd van De Wereld Draait Door verkwanselt aan Van Dis zodat die nog eens zijn onmetelijke talenkennis kan etaleren.
Onlangs had Van Dis Yuval Noah Harari te gast, een Israëlische historicus en futuroloog. Harari is dus niet alleen gespecialiseerd in het verleden, maar ook in de toekomst. Die weet gewoon Alles. Dat bleek ook wel, want hij debiteerde met grote stelligheid de ene spitsvondigheid na de andere. Zo wist Harari ons te vertellen dat godsdiensten tegenwoordig een veel kleinere invloed op samenlevingen hebben dan tweehonderd jaar geleden. Als je vroeger ziek was, ging je naar de rabbi of de pastoor, nu ga je naar de dokter/, aldus de professor. Dat is natuurlijk al een briljant inzicht, al is het wel een beetje zo dat je vroeger zieker van de “dokter” terugkwam dan dat je erheen ging. Maar het werd nog veel mooier. Dat terrorisme, dat moeten we niet zo overdrijven, vindt Harari. Terrorisme is slechts theater, het theater van de angst, deelde het Israëlische broertje van Rutger Bregman ons mee. “In het westen”, vervolgde hij, “komen meer mensen om het leven door een noten allergie dan door een terroristische aanslag.”
Ik weet niet of dat klopt, maar als de professor het zegt neem ik dat voetstoots aan. En natuurlijk heeft hij gelijk. In Nederland komen elk jaar circa 4.500 mensen aan hun einde door een ‘ongeval in en rondom het huis’, lees: van een keukentrapje gedonderd. Dat zijn er veel meer dan die anderhalve man en een paardenkop die Gökmen Tanis doodschoot in de tram, dus daar moeten we niet zo moeilijk over doen. Het is zelfs meer dan het aantal slachtoffers van 9/11, dus waar hebben we het over.
Toch meen ik me de brutaliteit te moeten permitteren om de zeer geleerde heer tegen te spreken. Ik doe het niet graag, maar wat moet, dat moet. Het gaat namelijk niet om aantallen. Een notenallergie is een medische conditie en een val van het dak is een ongeluk. Beiden kunnen we scharen onder het kopje ‘shit happens.’ Een terroristische aanslag is daarentegen een misdrijf. Een terroristische aanslag heeft een veel grotere psychologisch impact op een samenleving dan iemand die op een hark heeft getrapt. Terrorisme veroorzaakt angst, onzekerheid en woede, om nog maar te zwijgen van de levenslange trauma’s die nabestaanden en overlevenden oplopen. Als je terrorisme vergelijkt met een noten allergie en het wegzet als ‘theater’, ben je niet helemaal jofel in je bolletje. Het past echter naadloos in het zelfdestructieve cultuurrelativisme van BNNVARA, dus dit soort visionairs is daar zeer welkom. Maar goed, Adriaan van Dis kon weer eens interessant kijken op primetime NPO1, en daar gaat het maar om. Dus mocht u onverhoopt worden opgeblazen door een vertegenwoordiger van de religie van de vrede, moet u maar zo denken: ach, je nek breken over een bananenschil is erger.
