Waarom zijn alle grote media deze woensdagochtend in Lelystad? Hier is weliswaar een kort geding van Thierry Baudet tegen Buitenhof, maar velen lijken ervan uit te gaan dat dit alleen een ordinaire publiciteitsstunt is en dat deze rechtszaak geen enkele kans van slagen heeft. De enige journalist die reden heeft om hier te zijn is Natalie Righton, de presentatrice over wiens uitspraak de zaak gaat. Toch is journalistiek Nederland massaal van de partij. En inderdaad, ook uw verslaggever is er.
We staan een half uur in de hal van de rechtbank voordat we naar binnen mogen. Jair Ferwerda is er, de NOS, RTL, het AD, de Volkskrant en de Telegraaf. Er is ook een handjevol sympathisanten, zo lijkt het, maar het kunnen ook geïnteresseerde rechtenstudenten zijn. Namens FvD is ook Kamerlid Theo Hiddema van de partij, partijbestuurder Olaf Ephraïm en Baudet-hulpjes Freek Jansen, Tom Gorny en Peter van Duyvenvoorde. Hiddema is duidelijk ongeduldig, want hij loopt door de hal te ijsberen. Ondertussen wordt er een tv de rechtszaal binnengereden.
Journalistiek bestaat uit wachten. Er is enige hilariteit als er een zitting wordt omgeroepen. Het blijkt een andere zitting te zijn. Er is zelfs nog een tweede aankondiging voordat het onze beurt is. De partijen mogen eerst naar binnen, dan de media en vervolgens de geïnteresseerden. Als we niet in de zaal passen worden we weggestuurd, zegt de voorlichter. De rechter legt uit dat de grootste zaal niet beschikbaar was en dat we dus opeengepakt in een kleinere zaal zitten. We passen net.
De FvD-advocaat heet Vermaat en hij begint met het gewraakte fragment uit Buitenhof met Righton en oud-FvD-bestuurder Henk Otten. In een rechtszaal durft niemand hardop te lachen, maar er is alle aanleiding toe. Baudet blijkt zich te hebben aangeboden als gast bij Buitenhof, maar de redactie koos voor zijn aartsvijand, die nu pontificaal in beeld komt. We horen Righton haar uitspraak doen en vervolgens waarschuwt Otten dat FvD niet meer de partij is van voorheen, maar dat deze nu vol ‘boreale rechtsfilosofen’ zit. Zo moet Baudet kijken naar de man die hij zo vakkundig FvD heeft uitgewerkt.
Vermaat meldt dat er niets mis was geweest als Righton duidelijk had gemaakt dat ze een mening uitsprak. Dat was niet het geval: het leek een citaat. Vermaat zegt dat het doel was ‘karaktermoord’ te plegen. We luisteren vervolgens naar uitleg over het verschil tussen een citaat en een parafrase, waaruit blijkt dat een citaat letterlijk en feitelijk is, en een parafrase vrijer en subjectiever. Buitenhof heeft dit volgens Vermaat niet goed aangepakt, want het ging niet volgens de journalistieke regels. De kern is: de uitspraak van Righton was onjuist en er is geen hoor- en wederhoor geweest.
Vermaat begint te klagen dat FvD door Buitenhof nu gezien kan worden als een organisatie met racistische opvattingen. Dit is schadelijk voor FvD en Baudet, die nu denkbeelden krijgen toegedicht die ze helemaal niet hebben. Buitenhof heeft eigenlijk fake news geproduceerd, aldus de FvD-advocaat.
De advocaat van Buitenhof is Jens van den Brink. Hij vindt de uitspraak van Righton in orde omdat deze in lijn is met uitspraken die Baudet talloze keren heeft gedaan. Zo sprak hij in de Tweede Kamer over het verzwakken van de natiestaat, de EU als immigratiemachine en het door de EU verzwakken van identiteiten. De strekking van de parafrase klopt volgens Van den Brink, die allerlei fragmenten laat horen waarin Baudet controversiële dingen zegt.
Van den Brink meldt dat Baudet in het verleden ras en cultuur aan elkaar heeft gekoppeld. Baudet zei ooit dat hij ‘een dominant blank Europa’ wil en is daar nooit op teruggekomen. Als Rob Jetten Baudet hier in de Tweede Kamer op aanspreekt, weerlegt Baudet die woorden niet. Van den Brink constateert dat Baudet niet wil dat media zijn eigen woorden herhalen terwijl hij zelf wel op het scherpst van de snede wil debatteren. Dan moet je niet klagen als anderen je woorden samenvatten op een manier die je niet zint.
Volgens Van den Brink weet Baudet de media prima te vinden en is dat uit het mediaspektakel van vandaag wel gebleken. De uitspraak van Righton was op zichzelf geen nieuws, maar Baudets tweet erover wel. Baudet heeft een enorm bereik via zijn eigen kanalen en in de berichtgeving is veel ruimte geweest voor zijn kant van het verhaal. Terloops merkt Van den Brink op dat Baudet in de Tweede Kamer iemand zegt te citeren terwijl hij dat verkeerd doet en ook nog de verkeerde bron noemt. Ook twittert Baudet een onjuist verhaal over Marokkanen en haalt die tweet nooit weg.
Zo komen we bij de essentie. Volgens FvD-advocaat Vermaat heeft Righton Baudet woorden in de mond gelegd waardoor hij als racist te boek komt te staan. Buitenhof-advocaat Van den Brink denkt dat het om een parafrase gaat die is gebaseerd op wat Baudet in het verleden heeft gezegd. Als mensen denken dat Baudet een racist is, komt dat door hemzelf en niet door Buitenhof. Vermaat vindt die oude uitspraken er niet toe doen en wil een rectificatie. Volgens Van den Brink komt die rectificatie erop neer dat Buitenhof moet verklaren dat Baudet geen racist is, maar daar heeft Righton nooit iets over gezegd.
Dan is de zitting afgelopen. RTL en NOS doen pogingen Baudet over de kwestie te interviewen. FvD-hulpje Freek Jansen filmt het gebeuren zodat dit online gezet kan worden. Pers-hulpje Tom Gorny knikt braaf bij Baudets woorden. Als RTL en NOS te kritisch beginnen te doen, maakt Baudet al snel aanstalten om te vertrekken. Het is natuurlijk leuk, zo’n mediacircus, maar nu is het wel weer mooi geweest.
Over twee weken volgt een schriftelijke uitspraak.
