Wat voel je bij het woord crisis? Of bij corona? Voel je je bloeddruk omhoog gaan? Verstar, vlucht of vecht je? Is dat het enige wat je kan doen? Is er überhaupt een crisis? En zo ja, is het slim om het zo te noemen?
Decennia geleden wisten we al dat virussen om de zoveel tijd dusdanig kunnen muteren, waardoor een significante groep onvoldoende weerstand heeft en dus ziek wordt met mogelijk de dood tot gevolg. Sterker nog, virussen bestaan waarschijnlijk al sinds de eerste cellen zich op aarde ontwikkelden en ondergaan, generatie op generatie, genetische veranderingen. Ze zijn veel ouder dan de mensheid zelf. We worden er niet plots door bedreigd omdat mensen een stukje vlees eten, ook al proberen bepaalde partijen en NGO’s je dit wijs te maken voor politiek gewin. Virussen zijn net als mensen onderdeel van het kringloopsysteem van het leven: we eten en worden gegeten. Dat houdt het leven op aarde in stand. Als niets de mens zou ‘opruimen’ zouden we nu leven tussen vele kadavers. Gelukkig zijn er vlees-, alles- en planteneters, zodat de aarde leefbaar opgeruimd blijft. Afgelopen winter zagen we vele muizenholen waardoor de populatie roofvogels ook toeneemt. Totdat de muizenpopulatie weer afneemt en vervolgens de roofvogels ook. Zo is een bepaalde dynamiek essentieel om het leven te waarborgen. Het staat daarbij buiten kijf dat het je persoonlijk raakt als een van je naasten zwaar ziek wordt of zelfs sterft.
Op grotere schaal is wat nu gebeurt een teken dat het kringloopsysteem van het leven nog steeds dynamisch is. Je kan verstarren, vluchten of vechten…virussen zijn er hoe dan ook. Het is aan jou wat je doet, maar mogelijk kennen we een succesvollere tactiek. Hoe konden we anders uitgroeien tot een populatie van bijna 8 miljard mensen?
Het is logisch dat nu voor risicomijdend beleid wordt gekozen. Hoe ouder we met z’n allen worden hoe behoudender we worden als samenleving. Zo verlammend dat we alleen nog maar in ‘crisis’-terminologie praten: klimaatcrisis, stikstofcrisis, gezondheidscrisis, coronacrisis, economische crisis en nog zo één van gelijke strekking: diepe recessie.
Daarbij horen we niet alleen 24/7 ‘corona’, maar verzuipen we onze kinderen in deze zelfgekozen crisistaal via nieuwsbegrippen of opdrachten op school. Goedbedoeld beroven we hen zo van hun zorgeloze onschuld. We lepelen via het onderwijs de ene na de andere crisis bij hen naar binnen. De geestelijke gezondheidszorg kan hiervan nog lang de vruchten plukken.
Vervolgens is de overheid verbaasd dat na de crisisboodschap mensen in blinde paniek aan het hamsteren slaan. En komend uit een lange natte winter, waarin weinig kans was om daglicht te vangen, snakken onze lichamen naar zonlicht. Een volkomen natuurlijke behoefte. Dus op de eerste mooie lentedag gaan we massaal naar bos of strand. Weinigen realiseren dat velen tegenwoordig in grote stedelijke mensenstallen wonen waardoor ze genoodzaakt zijn om allen naar dezelfde plek uit te wijken voor frisse lucht.
De overheid zou het voor zichzelf makkelijker maken als de gedragswetenschap bij te nemen maatregelen wordt meegewogen in plaats van een groep waarvan ze de medewerking hard nodig heeft om haar beleid tot een succes te maken asociaal te noemen. Als de rijken der aarde bij hun buitenhuizen ‘corona-ziekenboegen‘ met alle benodigde medische apparatuur en hulpmiddelen inclusief medisch personeel laten plaatsen voor het geval een van hen besmet raakt, kan je je afvragen of een maatschappelijke beroving van vrijheid niet asocialer is.
Of de gekozen maatregelen het meest effectief zijn zal de toekomst uitwijzen. Hopelijk is het de economische gevolgen en veel persoonlijk leed (achter de voordeur) waard. Het is waarschijnlijker dat het hoe belangrijker is dan welke maatregelen worden genomen. Immers, welk bedrijf kan deze verandering beter aan: bedrijf A dat meegaat in de paniek of bedrijf B dat met voldoende veerkracht meebuigt?
Waar heb je meer vertrouwen in: een overheid die elke verandering vertaalt als een crisis of een overheid die je laat herinneren dat we gemaakt zijn om met veranderingen om te gaan?
Verstar, vlucht en vecht daarom niet bij veranderingen, maar leun eerst achterover en observeer wat om je heen gebeurt. Maak dan een keuze en blijf flexibel. Sommige mensen en bedrijven beheersen deze kunst en inspireren zo vele anderen, nu nog de overheid. Want paniek(zaaierij) laat vreemde bokkensprongen maken en vernietigt meer dan een virus doet. Naast dat onze privacy op het spel staat, en daardoor uiteindelijk de democratie, privacy beschermt niet alleen jou, maar ook ons.
