Vrouwen hoor je vaak klagen over mannen en mannen hoor je regelmatig zeuren over vrouwen. Maar wat kunnen we aan al die tekortkomingen doen? De mannen en vrouwen van nu zijn het gevolg van de keuzes van vrouwen en mannen in het verleden. Duizenden generaties vrouwen zochten de mannen uit die het meeste aan hun idealen voldeden. Tienduizenden jaren lang. De mannen van nu zijn het gevolg van de keuzes die miljarden vrouwen ooit hebben gemaakt. En dit is er van geworden. Andersom geldt natuurlijk ook. De vrouwen van nu zijn het gevolg van de keuzes van miljarden mannen in het verleden. Ja, dit is het dan. Toch wel een troostrijke gedachte ook. Ieder mens is gekozen, iedereen is een winnaar.
Het is vreemd om Kamerlid te zijn nu de Kamer gesloten is. Ik mis de debatten en ook de praatjes. Vooral die met politieke tegenstanders, omdat die vaak inzicht geven in wat hen zoal beweegt. Een liberaal Kamerlid vertelde mij onlangs waarom zij vindt dat individuele keuzes altijd leiden tot de beste uitkomsten voor iedereen. Ik bedankte haar voor het compliment, omdat ook ik het resultaat ben van individuele liefdeskeuzes. Als bewijs voor haar stelling haalde ze Charles Darwin aan. De vrije markt zou de economische vertaling zijn van diens ideeën over ‘natuurlijke selectie’. Een gedachte die ik bij liberalen wel vaker hoor. Zou de leer van Darwin echt een rechtvaardiging zijn voor het marktdenken? Of eerder een kritiek?
De theorie van Darwin gaat niet zozeer over de keuzes van individuen, maar over het vermogen tot aanpassing door de soort. Over de vraag wie zich het beste kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Wat we in de toekomst precies nodig hebben valt namelijk niet te voorspellen. Afwijkingen van mensen die op het ene moment worden beschouwd als overbodig kunnen in een andere situatie goed van pas komen. Een soort is volgens de leer van Darwin sterker naarmate ze flexibeler is, dat is de ‘survival of the fittest’. Dit betekent ook dat er ruimte moet zijn voor zaken die niet direct nuttig zijn, maar in de toekomst wellicht wel. Op de markt is echter maar weinig plek voor dingen die niet direct geld opleveren.
Als ik kijk naar de vrije markt dan zie ik dat die vooral werkt als een grote gelijkmaker. Wanneer markten hun vrije gang gaan krijg je vaak meer van hetzelfde. Vrije markten worden niet zelden gedomineerd door grote bedrijven die erg weinig ruimte laten voor nieuwkomers. De reusachtige mediabedrijven die het nieuws bepalen, of de internationale ICT-bedrijven die de communicatie beheersen. Aandeelhouders die winst willen zien op de korte termijn en weinig interesse hebben in de toekomst. Misschien is wat meer Darwin op de markt toch wel goed. Ruimte voor dingen die niet direct nuttig zijn, maar wel interessant. Waarover we kunnen klagen en zeuren, zoals in de liefde. Wat daar werkt is ook goed voor de economie.
