Vliegtuigbouwer Boeing heeft vanaf 2013 voor 43 miljard eigen aandelen ingekocht om de koers en daarmee de bonussen van de bestuurders omhoog te krijgen. Die bonanza stopte twee jaar geleden vanwege de twee rampen met de 737 MAX. De bestuursvoorzitter moest aftreden, maar commissarissen gaven hem 50 miljoen dollar mee als vertrekpremie. Minder, namelijk 40 miljoen dollar, keerde Boeing uit aan de 189 slachtoffers van het eerste ongeluk met de 737 MAX in Indonesië.
Nu komt Corona bovenop de 737MAX. Mede door de schuldenlast van de ingekochte aandelen, gaat het bedrijf failliet als er geen steun komt van de overheid. Die zal er zeker komen, en Boeing is belangrijk genoeg – en heeft lobbyisten in Washington die het congres bewerken – dat de minister van financiën persoonlijk een oplossing zal onderhandelen.
Niet zo wrang, maar op veel kleinere schaal ook fout: hier in Nederland deelden de pensioenfondsen van ABN-AMRO en ING onlangs nog trots mee dat ze hun deelnemers – en dat is inclusief de miljonairs van de raad van bestuur – een bijna waardevast pensioen kunnen uitkeren. Intussen moeten de gepensioneerden in de zorg, bij de politie en het onderwijs leven met een pensioen dat met 15-20 procent is uitgehold.
En kleine ondernemers die hun zaak in 2009 of 2010 hadden willen overdragen om met de opbrengst in de Ruhestand te gaan, hebben misschien weinig extra boven de AOW. In 2009 had minister Wouter Bos tijd en aandacht voor ABN-AMRO en ING, en probeerde rekening te houden met de voorgeschiedenis, maar moest hij het midden- en kleinbedrijf wel uit tijdgebrek overlaten aan de tucht van de markt.
Nu worstelen politici voor de tweede keer in deze eeuw met de vraag hoe steun het meest billijk kan worden georganiseerd. Opnieuw heeft Den Haag alleen tijd voor maatwerk ten behoeve van de grootste ondernemingen met tienduizenden werknemers (en lobbyisten aan het Binnenhof).
In 2020 eist de rechtvaardigheid dat we kleine bedrijven nu eens niet minder hulp bieden dan de bekende, grote namen. Maar dat is extra moeilijk met Corona, want het is onwaarschijnlijk dat alle restaurants en alle winkels deze crisis kunnen overleven, omdat mensen misschien ook na deze crisis minder buitenshuis gaan eten en meer via internet bestellen.
Het zou fout zijn wanneer de politiek aandacht geeft aan de KLM en de grote warenhuizen, maar het over laat aan de ambtenaren om formulieren te beoordelen van het midden- en kleinbedrijf. Ik las al ergens dat het UWV en de gemeenten bezorgd waren dat hun websites zouden crashen, maar dat er hoop was om binnen vier weken de eerste aanvragen goed te keuren. Laten we de ambtenaren prijzen voor die eerlijkheid, maar tegelijk onmiddellijk een snellere weg inslaan.
Na nog eens vier weken wachten zijn alle restaurants in Nederland failliet, want de omzet is weg, de vaste lasten gaan door en er is heel weinig wat kan dienen als onderpand voor een lening. Faillissement dreigt ook voor de hoveniers, de bloementelers, de woninginrichters en zo veel anderen.
Hier is mijn oplossing. Er zijn 47 energiebedrijven in Nederland. Dat aantal is te overzien. Al die 47 hebben machtigingen waardoor ze kunnen afschrijven van de bankrekening van hun klanten. Vaak krijgen u en ik in januari geld terug als we minder hebben gebruikt dan was ingeschat.
Laat de politici met de 47 afspreken dat ze een krediet krijgen van de overheid om per direct iedere klant twee of drie keer het afgeschreven bedrag van maart terug te storten in april. En ook om deze maand niet de energienota voor april aan te bieden aan de banken, maar nog een keer een terugstorting te doen. En zo verder iedere maand totdat de economie weer redelijk draait.
Dan komt het geld op tijd, en verminderen we de zware last op de ambtenaren van het UWV en de gemeenten. Met dit plan hoeven die niet te vrezen dat tienduizenden bedrijven omvallen, alleen omdat zij vier weken of langer nodig hebben om formulieren te beoordelen die misschien buiten hun competentie vallen (hoeveel weten ambtenaren van kansen en risico’s in alle sectoren van de economie en hoe goed kunnen ze een balans lezen?).
Als onverhoopt onderneming-X alle werknemers heeft ontslagen, het bedrijfspand verlaten, de website gesloten, en de hoop verloren op een doorstart, dan kan het UWV advies vragen over de sector en daarna zo nodig berichten aan de energieleverancier om de dubbele teruggaaf van de energierekening stop te zetten. En volgend jaar is er tijd genoeg om alle teruggaves te verrekenen met de jaarafrekening voor de welgestelde particulieren.
Ik geef maar een schets, want ik ben econoom en geen jurist, maar de vergadertafel hoeft alleen een identiek contract te onderhandelen met de 47 leveraars van energie. Grote haast is vereist, want deze crisis is ernstiger dan in 2008-2009 en we willen niet nog een keer de fout maken van maatwerk voor een paar grote jongens, en de tucht van de markt voor alle anderen.
Deze column verscheen eerder op Wynia’s Week.
