Het had een drukte van jewelste moeten zijn in Nijkerk, waar dit weekend het voorjaarscongres van D66 was gepland. Toch bleef het stil: Corona maakte het onmogelijk de bijeenkomst door te laten gaan. D66 kwam meteen met een alternatief: een online congres. Vanuit een studio in Brabant werd via een livestream een anderhalf uur durend programma afgedraaid. Het blijkt een prachtige manier om D66 beter te leren kennen: in tijden van Corona is partijdemocratie hier een totale illusie.
Het programma begint om 12.00 uur. Ten minste, volgens de website, want al een uur eerder zijn opvallend veel D66’ers online actief. Deze online sessies staan echter niet aangekondigd op de website en ook niet in de mailing aan de leden. Het blijken bijeenkomsten voor portefeuillehouders die normaliter ook op het congres worden gehouden. Ze zijn normaal niet openbaar en nu ook niet. Dit verklaart waarom we op de Twitter-foto’s van deze sessies vooral gezichten van Kamerleden, raadsleden en bestuurders zien. Gewone leden zijn in geen velden of wegen te bekennen.
Het werk van de partij gaat gewoon door, zo lijkt de boodschap van deze sessies, maar dat is nadrukkelijk maar de helft van het verhaal. De meeste sessies zijn bij een gewoon congres openbaar en worden bemenst door gewone leden. Deze sessies zijn bij dit online congres juist geschrapt. Zo mist dit ‘congres’ de kern van wat een partijcongres is: onderlinge discussie, boe-geroep en spontaan applaus. We hebben geen mogelijkheid te horen wat de leden echt denken en alle interactie is afhankelijk van de D66-communicatieafdeling.
D66 heeft alle besluitvorming uitgesteld, op een paar technische voorstellen en benoemingen na. Moties zijn uitgesteld tot het najaarscongres en laten dus nog een half jaar op zich wachten. We horen een partijbestuurder zeggen dat dat congres in het teken zal staan van de Tweede Kamerverkiezingen en dat er dan waarschijnlijk onvoldoende tijd is. Er zijn daarom nu al moties verschoven naar het voorjaarscongres van 2021. Wat fijn voor D66 dat dit congres online plaatsvindt: geen kritisch lid is in deze setting in staat erover te klagen.
Het is een raadsel waarom D66 de indieners van moties niet naar deze studio kon halen om hun voorstellen toe te lichten en de leden er vervolgens over te laten stemmen. Het lijkt er vooral op dat die werkwijze tot zeer onvoorspelbare uitkomsten zou kunnen leiden omdat de sfeer onder de leden slecht te peilen is. En dus zijn er geen moties en geen stemmingen, maar is er wel een PR-show. Rara wie heeft bij D66 de regie in tijden van Corona?
Of de livestream de leden erg kan bekoren, is maar de vraag. Op het hoogtepunt kijken er via YouTube zo’n duizend mensen. NPO-journaliste Sophie van den Enk mag de boel aan elkaar praten. Ze vormt een onkritische echo van wat de partijprominenten zeggen. Of het normaal is dat een NPO-journaliste op schoot zit bij een politieke partij wordt niet bediscussieerd, want er is toch geen mogelijkheid om überhaupt kritiek te geven. Zo kan het PR-festijn gewoon ongestoord verder gaan.
De setting van vandaag is een soort TV-studio met een desk, een muziekje en een decor dat opvallend veel weg heeft van een peuterspeelzaal. We zien gekleurde blokjes in pasteltinten met daarop symbolen als een hartje, een huisje en een boek. Het decor past onbedoeld bij de boodschappen die de D66-politici hier verspreiden, namelijk met een hoog kleuterschool-gehalte. D66 heeft duidelijk het idee dat leden geen complexiteit aankunnen als ze thuis op de bank naar de livestream zitten te kijken. Het gevolg: een enorme hoeveelheid open deuren.
Het is vice-premier Wouter Koolmees opgevallen dat de mensen extra lief tegen elkaar zijn in deze moeilijke tijd. Wouter is aan het nadenken hoe het straks moet met al die mensen die hun baan gaan verliezen. Gelukkig zijn er allerlei regelingen opgetuigd en in de culturele sector zijn er zelfs twee. Wouter begint te ratelen over de herwaardering van vitale beroepen, waaronder docenten. Dat was de lijn van D66 eigenlijk altijd al, horen we. Kijk gerust naar de lerarensalarissen om te weten hoe bespottelijk die uitspraak is, maar NPO-journaliste Sofie geeft geen krimp en interruptiemicrofoons zijn er niet.
Partijvoorzitter Annemarie Spierings is blij dat ze eindelijk weer eens ergens naartoe mocht. Ze heeft wat prijzende woorden voor afzwaaiende bestuurders. Er zal nog echt afscheid van ze worden genomen, denkt ze. Raar, want iets later meldt mede-bestuurder Aletta Hekker dat het onzeker is of het najaarscongres wel in de normale vorm kan doorgaan. Aletta begint allerlei commissies op te sommen. Het symboliseert waar de macht bij D66 de komende tijd ligt. Marietje Schaake en Alexander Rinnooy Kan zijn ook weer van de partij.
Sigrid Kaag komt langs en kijkt als een soort dominee in de camera. Ze probeert ons te overtuigen dat er nu al moet worden nagedacht over hoe we verder gaan ná de crisis. Ze is bezig met handelsketens en waarschuwt ondertussen voor de populisten. Er is nu ruimte voor innovatie, horen we. Er moet hulp komen voor vluchtelingen en duurzaamheid blijft belangrijk. Er zitten ‘harde data’ achter haar verhaal, zegt ze streng. Het is beslist verkeerd om te denken dat we nu wel even kunnen wachten met verduurzamen.
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven is het daar helemaal eens. Samen met Maurits Groen, een soort duurzaamheidsgoeroe met een kippenboerderij, bewierookt Stientje alle groene kansen. We horen dat er parallellen bestaan tussen corona en duurzaamheid. We hebben niet alleen ‘een anderhalve meter economie’ nodig, maar ook ‘een anderhalve graad economie’. Stientje heeft onlangs haar zolder geïsoleerd en roept de leden op hier ook over na te denken nu ze toch veel thuiszitten. Misschien kunnen ze offertes aanvragen want dat is goed voor de economie.
Dan is het tijd voor Rob Jetten, die vertelt dat hij al een tijdje niet meer bij zijn ouders in de buurt van Uden is geweest. Er is momenteel veel onvrijheid want je kunt niet meer op een terrasje zitten. NPO-journaliste Sofie is het er helemaal mee eens. Rob probeert de kijkers te overtuigen dat het kabinet heel effectief bezig is, pruttelt wat over mondkapjes en begint de redding van de cultuursector te prijzen. Sofie knikt nog maar eens.
Inmiddels vraag je je af of dit niet gewoon een talkshow is die hinderlijk wordt onderbroken door ongevaarlijke kijkersvragen die door de D66-PR-afdeling zijn geselecteerd. Met ledeninvloed heeft al dit gedoe in ieder geval niets te maken. D66-prominenten bewieroken hier eigen idealen en weten dat ze geen tegengas zullen krijgen, zelfs niet van de ingevlogen NPO-journaliste. Hun grootste probleem is of ze wel of niet in de camera moeten kijken. Soms heeft het er alle schijn van dat ze een autocue gebruiken. Zou niet eens een raar idee zijn, want interactie is er toch niet. Dat ziet D66 in het voorjaar van 2021 wel weer.
