‘Je kwetsbaar durven opstellen’. Het moet zowat de meest open deur zijn die je heden kan intrappen. Dingen verliezen aan kracht naarmate ze keer op keer herhaald worden. Of het moet een mantra zijn. In ieder geval, ongeveer élke blog, élk artikel in de Goed Gevoel of Flair, élke opinie van élke gevestigde columnist of zichzelf als kunstenaar omschrijvende slampamper draait tegenwoordig rond ‘Je kwetsbaar durven opstellen’.
Nu ook. Nu zeker. Met de coronacrisis schrijdt het goed gevoel-treintje voort aan een raketvaart. Zij die een bank vooruit willen schuiven en in de wachtrij staan om een appel te doen op de maatschappelijk geëngageerde burger, maken hun entrée. Dat doen ze de laatste jaren eigenlijk al de ganse tijd. Hele bladzijden en webpagina’s worden opgevuld met sentimentele prullaria van het genre ‘dichter bij je gevoel staan’. Met het aantreden van Covid-19 vindt een exacerbatie plaats van ‘kijk-mij-eens-lekker-gevoelig-en-empathisch-zijn’-itis. Langs alle kanten worden we bekogeld met salvo’s ‘bang voor de wereld nadien’, ‘wat we zullen geleerd hebben hieruit’ en dies meer.
*
De grote gemene deler in dit hele verhaal is solidariteit, zo’n woord waarmee je alle kanten uit kan. Immers, zijn mensen niet vooral solidair met mensen die zijn zoals zijzelf? En zou je dus niet kunnen stellen dat diegene die oproept tot solidariteit met name oproept tot solidariteit met hem- of haarzelf? Of heeft Covid-19 als bijkomstigheid dat de wereldbevolking plots altruïstisch is geworden en barst van naastenliefde?
Vooralsnog laat ik laatstgenoemde mogelijkheid even in de kast liggen en acht ik mijn eerdere bedenking aangaande specifieke solidariteit meer waarschijnlijk. In die zin zou je kunnen zeggen dat Covid-19 geen enkele intermenselijke verandering teweeg heeft gebracht, alle plat-commerciële humbug rond verbondenheid wereldwijd ten spijt.
Want naast een opflakkering van lekkergevoeligempathitis zet ons meest recente virus ook de extreme bloedarmoede van de culturele wereld in de verf. Dacht ik, of dacht jij, of dacht wie dan ook dat iets wat zich kunstenaar noemt zoekt naar originaliteit, naar iets wat nog niet eerder werd gemaakt, dan blijkt nu weer maar eens hoe ongelooflijk fout die vooronderstelling was. Geen ambassadeur der kunsten met een grote K, geen schepper van ongeziene dingen, geen magiër die ’s mensen inborst tracht te aemuleren slaagt erin verder te gaan dan de grenzen van de tijdgeest. Hun reiken naar en aftasten van grenzen behelst niet meer of niet minder dan een obligaat theater, een performance die deel uitmaakt van hun bordkartonnen cultuurambassadeurschap.
*
De een probeert de ander te overtreffen in het bewandelen van platgetreden paden. Maar aangezien de aard van die paden overal hetzelfde is, namelijk plat, slaagt geen een erin ook werkelijk uit te blinken, boven het maaiveld uit te steken. Dus moeten wij, arme zielen, het stellen met ‘je kwetsbaar durven opstellen’ en ‘het is okay om eens niets te doen’. De Goed Gevoel- en Flairpandemie blijkt een steviger statuur te hebben dan de Covid-19 versie.
In fine kunnen we concluderen dat de mensheid geplastificeerd is met een folie van voorspelbaarheid, in die mate dat zelfs een globale pandemie er niets tegen vermag. Misschien delven geologen in een verre toekomst restanten op die dateren uit ons heldentijdperk en noemen ze het Cryogenium Plasticus: de tijd waarin de wereld werd overdekt door een plastiekfolie die alles wat eronder zat bevroor in een laag van voorspelbaarheid. Hopelijk volgt er alsnog een soort Cambrische explosie 2.0, maar het lage zuurstofgehalte in het mensenbloed doet vrezen voor het ergste. Enfin, ergste…
Met pijn in het hart en de moed in de schoenen mogen we nu dus helaas zeggen: Covid-19: 0 – anemische wereldbevolking: 1. Een mens krijgt er zowaar heimwee van naar de Laat-Permische extinctie. Tabula rasa en een New World Order. Nu!
