Intellectuelen hebben het minst last van de coronapandemie. De lockdown biedt het voordeel dat ze zich in eenzaamheid kunnen concentreren op hun studie. Ook voor veel ouderen is dit een aangename tijd. Kinderen en kleinkinderen nemen vrijwel dagelijks contact met hen op. De mensen hebben weer tijd voor hun familie. Ook het gezinsleven wordt hersteld. Echtparen hebben alle tijd voor elkaar. De ouders kunnen hun kinderen zelf opvoeden. Ze komen er achter dat zij als volwassenen gezag moeten uitoefenen, om onder één dak redelijk met elkaar om te gaan en hun kinderen manieren te leren.
Voor anderen is de lockdown een tijd van doffe ellende. Ze hebben niets meer te doen. Ze vervelen zich kapot. Ze maken zich zorgen over hun financiën of over het behoud van hun baan. Ouderen in zorginstellingen missen het fysieke contact. Vrouwen- en kindermishandeling in de gezinnen nemen toe. Er zijn kinderen met wie geen huis is te houden.
De conclusie hieruit is dat we teruggeworpen zijn op de essentie van het leven. Wat de echte prioriteiten zijn wordt duidelijk. Neem bijvoorbeeld de beleving van ons driftleven. Uit diverse onderzoekingen blijkt dat jonge stellen twee à drie keer per maand seks hebben. Dit is nagenoeg een seksloze maatschappij in vergelijking met de hippietijd van vijftig jaar geleden, waar twee keer seks per dag de norm was. Nu zijn de gehuwde tweeverdieners hun energie kwijt aan hun baan, de drukte en de hypes van de consumptiemaatschappij en de continue afleiding door de sociale media.
Hetzelfde gebrek aan intimiteit zien we ook tussen ouders en kinderen. Een werkende moeder zei me eens dat als ze thuis komt, ze alleen verwelkomd wordt door de hond. De kinderen zitten te gamen en vinden het vervelend als moeder hen komt storen. Tijdens de lockdown herinnert het verbod op fysiek contact juist aan het belang van elkaar te knuffelen.
Tijdens de lockdown werd het gezin opnieuw de plek die geborgenheid en veiligheid biedt. ’Stay home’ is de alomtegenwoordige slogan. De gevaarlijkste virussen voor onze beschaving zijn de genderideologen die de hoeksteen van onze samenleving, het gezin, voortdurend proberen af te breken. De hoop is dat de ervaringen tijdens de lockdown jonge ouders aan het denken zullen brengen en meer jong volwassenen ertoe zal aanzetten een traditioneel huwelijk aan te gaan en zich voort te planten.
Andere prioriteiten die weer helder worden, zijn de behoefte om solidair te zijn met de anderen en het belang van een sociaal leven. Dit staat haaks op het individualisme en materialisme. De traumatische ervaring van de lockdown kan de positieve energie geven om de wereld te reconstrueren vanuit een betere basis. Die basis zal door de zojuist genoemde prioriteiten gekenmerkt worden.
Meer concreet zou de pandemie-ervaring kunnen leiden tot een herbezinning over de verdeling van werk en privé of van het leven dat zich afspeelt in de buitenwereld en het leven binnen de woning samen met onze dierbaren. Waarom zou er in dit verband geen eerlijker verdeling kunnen zijn, bijvoorbeeld door de invoering van een 18-urige werkweek? In een eerste fase zou dit kunnen gelden tot de leeftijd van 35 jaar. De twee grootste voordelen van een korte werktijd zijn ten eerste dat jonge stellen een echt liefdeleven kunnen leiden en dat ouders hun kinderen zelf kunnen opvoeden; ten tweede zouden we ons bevrijden van excessieve consumptie en materialisme.
Dit laatste voordeel kan een einde maken aan de ecologische catastrofe en de uitputtingslag van de natuurlijke bronnen die zich sinds de industrialisatie aan het voltrekken zijn. We strooien voortdurend zand in onze ogen. De gevolgen van de klimaatverandering, de luchtvervuiling, de vernietiging van de natuur en het uitsterven van planten en dieren kunnen niet bestreden worden met windmolenparken, biomassacentrales, zonnepanelen. elektrische auto’s en andere rotzooi. De productie en het onderhoud van dit alles brengt nog meer verontreiniging teweeg. Wie ergert zich niet aan de vervuiling van de horizon vanaf de stranden door de windmolenparken?
De oplossing ligt enkel en alleen in een drastische vermindering van ons consumptiegedrag. Als de mensen dank zij een 18-urige werkweek meer aandacht kunnen besteden aan hun relaties, aan studie, aan mantelzorg of aan vrijwilligerswerk, zal de behoefte aan consumptie vanzelf verminderen.
De pandemie heeft ook geleerd hoe belangrijk het is zelfvoorzienend te zijn voor de vitale behoeften. Zelfs binnen de Europese Unie is gebleken dat het vaak elk voor zich is. Hier ligt een kans voor een nieuwe economie waarbij de consumptie van producten uit de eigen regio in de mate van het mogelijke wordt gestimuleerd. De lockdown bewijst hoe snel drastische maatregelen genomen kunnen worden en in welke mate nieuwe initiatieven tot stand kunnen komen.
Wat hier wordt voorgesteld voor een nieuw economisch beleid heeft als uitgangspunt de vraag: ’Met wat willen we doorgaan en wat willen we stopzetten?’. Als de mensen stoppen met het kopen van dingen die zij niet wensen, bijvoorbeeld omdat de productie te vervuilend is, zal de politiek en de economie moeten volgen. De consumenten als groep hebben een enorme macht. De pandemie kan de bevolking hiervan bewust maken.
In de volgende en laatste bijdrage wordt in het bijzonder ingegaan op de politieke veranderingen die de coronapandemie op gang kan brengen. De hele serie leest u hier.
