De zoveelste giller is die gespeelde verontwaardiging over het onherstelbare leed van Groningers. Slechts elf versterkte Groningse woningen in het eerste kwartaal 2020 waar het er 2000 moeten worden dit jaar. Denken ze nu echt dat er nog één Groninger is met aardbevingsschade die enig geloof hecht aan deze Haagse poppenkast? In plaats van niet te lullen maar te poetsen, pompten ze het gas op en poetsten daarna als een dief in de nacht de plaat. De Groningse ondergrond roofden ze leeg en lieten het gebied willens en wetens geruïneerd in puin achter.
De graanrepubliek die Frank Westerman in 1999 in zijn boek beschreef is nog slechts een schim. De gehele aardbevingsellende speelt zich van voren af aan weer af in dit gebied dat op de grens van aardbevingsgebied ligt. Vele woningen in dit gebied scheurden de laatste tien jaar net zo hard als de woningen in het epicentrum, maar of hun schade ooit erkend zal worden?
Eerst duurde het jaren voordat werd toegezegd dat als ze een schademelding zouden indienen deze in behandeling zou worden genomen. Je ziet huizen en boerderijen letterlijk de onbewoonbaarheid tegemoet scheuren, maar bewoners zitten al ruim een jaar te wachten op een eerste inspectie. Het maakt niet uit of ze nu wel dan niet goed onderhouden zijn, ze scheuren allen net zo hard. Niet alleen bakstenen scheuren, huizen van mensen, levens van gezinnen, maar ook een kenmerkend stuk Nederlandse geschiedenis wordt door de politiek gewoonweg bij het grof vuil gezet.
Voor bewoners die niet willen wachten tot ze over twintig jaar misschien een kleine aalmoes tegemoet kunnen zien en het heft in eigen hand willen nemen worden bureaucratische bergen opgeworpen: lange bouwvergunningprocedures, een onbuigzame provincie, rigide bestemmingsplannen en gemeentelijke ambtenaren en een welstandscommissie die wil dat de tijd stilstaat. De gemeente Oldambt is zo goed als een Artikel 12-gemeente, maar denkt liever niet mee met bewoners die het gebied uit de klei willen trekken. De wegen van kleine dorpen die het achterland aan de buitenwereld onttrekt worden pas na een jaar een keer geplakt. Liever wordt gemeenschapsgeld besteed aan het herinrichten van doorgaande wegen tot 30 kilometer zones.
De huizen in de oude graanrepubliek zijn net zo total loss als in het epicentrum, de mensen minstens zo psychologisch beschadigd en mogelijk nog meer. Ze worden al jaar en dag door bepaalde lokale en provinciale politici gemarginaliseerd onder het mom: ‘Die mensen willen toch niets.’
Deze mensen zaten al die jaren al te wachten of ze überhaupt een schademelding mochten doen. Van al dat lange wachten, met nog een gigantische onzekerheid voor de boeg over een mogelijke erkenning in de verre toekomst, is gewoonweg een deel afgehaakt om te melden omdat ze het simpelweg niet meer trekken en nog een grote teleurstelling niet meer kunnen incasseren. Hoewel gevels voorover buigen, vloeren fors verzakt zijn en muren zichtbaar gescheurd, geeft de Tijdelijke Commissie Mijnbouwschade Groningen (TCMG) liever binnen twee weken prioriteit aan huizen met haarscheurtjes die ook nog eens buitenproportioneel worden gecompenseerd. Het wekt de schijn dat TCMG er vooral alles aan doet om te insinueren dat vele huishoudens in hoge nood geholpen worden.
De schades in dit gebied zijn minstens zo groot als in de kern, want onbewoonbaar is toch echt onbewoonbaar, het leed evenredig, maar hier moet je het doen met een compensatie van slechts 2,7 procent voor waardedaling en sta je ook hier weer als laatste in de rij. En voor de compensatieregeling van de NAM kom je in dit gebied al helemaal niet in aanmerking.
De overheid is er weer eens in geslaagd om een absurdistische tijdrovende en geldverslindende regeling op te tuigen die de werkelijkheid geweld aandoet en kant noch wal raakt. De grootste schades beperken zich namelijk niet tot de kern. Als de alsmaar op elkaar volgende aardbevingen een steeds dieper soepbord maken van de Groningse ondergrond dan komt de schade aan de rand weliswaar later, maar is minstens zo vernietigend omdat gedurende de jaren aan de rand steeds een hardere breuklijn achterblijft. Je wordt als het ware als laatste mee de afgrond in gezogen.
In plaats van eindeloos lang te wauwelen, allerlei bedrijven financieel te laten teren op het leed van honderduizenden mensen, geld te verkwisten aan dure projectmatige herstelfantasietjes waarbij een eenvoudig huis wordt hersteld voor de prijs van een exclusieve villa en een TCMG-PR-machine de schijn probeert op te houden dient de overheid deze mensen zonder aarzeling ruim financieel te compenseren, met daarbij de huishoudens met de grootste schades voorop. Niet straks of later, maar nu!
Hoe duidelijk zijn tot onbewoonbaarheid gescheurde huizen? Scheuren van ver vóór de eerste droge zomers, scheuren die geen gevolg zijn van mogelijke fluctuaties in het grondwaterpeil. Mensen voelen hun huizen trillen, terwijl er geen zwaar verkeer langs rijdt. De gemeente is op de hoogte van het leed in dit historisch stukje Nederland, maar de eerste ambtenaar die aan mensen komt vragen of ze het nog psychologisch trekken, moet nog langskomen. Sommige gezinnen kwijnen letterlijk psychisch weg. Dus namens de Groningers, de mensen in de graanrepubliek: “Hou op met je krokodillentranen! Ga weg met het populistisch gejammer om zieltjes te winnen.”
De overheid heeft bewezen dat ze bereid is om het land in armoede te storten voor risico’s, een virus, dat bij het leven hoort en daarmee Groningers nog dieper de (financiële) ellende in te schoppen omdat iedereen in Nederland deze coronarekening gepresenteerd krijgt. Ze hebben willens en wetens door het coronabeleid Groningers verder gegeseld in hun gescheurde woningen. Ze geven geld uit, op kosten van de belastingbetaler, alsof het gratis is. Het punt is definitief bereikt waarop alleen ruimhartige compensatie nog welkom is zonder garantie dat je het vertrouwen van Groningers en hun (jonge) kinderen ooit nog terugwint.
Gefeliciteerd met deze buitengewone wanprestatie! Wedden dat u, evenals de provinciale en lokale politici die hiervoor verantwoordelijkheid dienen te dragen, er geen nacht minder om zult slapen?
