Twee voormalige Statenleden van Forum voor Democratie starten in Zeeland een nieuwe politieke partij. In maart 2019 werden Robèrt Brunke en Robert Koevoets verkozen voor Forum, maar de fractie bleef maar kort bij elkaar. Brunke, voorheen vice-fractievoorzitter, stapte augustus vorig jaar op. Koevoets volgde in februari. Ze hekelen hoe Forum zich heeft ontwikkeld en vinden dat het niet meer de partij is waar ze zich ooit bij aansloten. Ze gaan verder als ProZeeland: een partij die de oude beloften van Forum wil waarmaken, zo vertellen ze aan Chris Aalberts.
Waarom zijn jullie afgehaakt bij Forum?
Brunke: ‘We hadden beide veel moeite met de onaangename, conflictueuze sfeer in de Zeeuwse fractie. We hadden nooit gedacht dat we in zoiets zouden belanden. Vanaf het moment dat de kandidatenlijsten waren gemaakt, sloeg de sfeer in de landelijke partij om. Bij partijbijeenkomsten kregen we te horen dat de Statenleden het grote gevaar voor Forum waren en dingen alleen maar stuk konden maken. We moesten vooral onze mond houden en niet met de pers praten. De sfeer is sindsdien alleen maar verslechterd. Forum is nu niet meer de partij waar we ons voor hebben gekandideerd.’
Koevoets: ‘Als Statenlid heb je bij Forum geen enkele invloed op de landelijke partij. Je persoonlijke expertise, ervaring of inzichten spelen geen rol. Interne kritiek wordt niet gewaardeerd, behalve als men het tegen je kan gebruiken. Over het functioneren van de provinciale fractie kon niet gesproken worden. Ondertussen kwam de partijleiding voortdurend negatief in het nieuws door allerlei uitspraken die de framing van Forum als extreemrechtse partij voeden. Dit straalt ook op ons als Statenleden af, terwijl we daar ver van willen blijven. Wij hebben in onze rol ook geen mogelijkheden om ons daartegen te verweren.’
Wat merkten jullie als Statenlid van de landelijke partij?
Koevoets: ‘Forum is met de belofte in de Provinciale Staten gekomen dat de partij het allemaal anders zou gaan doen. Forum had een visie over het doorbreken van het partijkartel. Dat sprak me aan. Ik heb nooit aandrang gevoeld om me aan te sluiten bij partijen als CDA of VVD. Nu gaan we echt wat veranderen in de politiek, dat was het idee.’
Brunke: ‘We hadden vijf mensen in de fractie die zelfstandig konden bepalen wat ze in de Provinciale Staten gingen doen. De vraag is wel welke belangen je als Statenlid dient. Het gaat hier om het Zeeuwse belang. Men gaat het nooit toegeven, maar bij Forum is de fractie niet autonoom. Dat is nooit onze bedoeling geweest.’
Koevoets: ‘Een voorbeeld is de marinierskazerne die naar Vlissingen zou komen. Toen wij eenmaal geïnstalleerd waren kwam het kabinet met de mededeling dat de verhuizing niet doorging. Forum kijkt in Zeeland vervolgens naar wat de partijleiding vindt. Baudet vindt dat de kazerne niet naar Vlissingen hoeft te komen. Die mening wordt één op één gekopieerd. Men kijkt naar een baantje in Den Haag, al kun je dat natuurlijk nooit hard maken. Ik mis het zelfstandige denken. Wij zijn als Statenleden door de Zeeuwse burger gekozen en moeten kijken naar de Zeeuwse belangen.’
Hoe is het idee voor een nieuwe partij ontstaan?
Koevoets: ‘Wij hebben al een tijdje met elkaar opgetrokken en dat is ook logisch want we delen veel standpunten. Statenvergaderingen zijn ontzettend vol. Er zijn heel veel onderwerpen met heel veel papierwerk. Als je dat in je eentje moet doen, is dat heel veel. Als je alleen uit de heup schiet kan het wel, maar als je overal een goed oordeel over wilt vormen, is het niet te doen. Dat gaat met twee personen veel beter. Dat doe je natuurlijk met gelijkgezinden.’
‘We vinden het een groot probleem dat er hier in Zeeland geen dualisme is. Je hebt een coalitie in Gedeputeerde Staten [het dagelijks bestuur van de provincie, CA] en in Provinciale Staten. Daar zit geen licht tussen. Je gaat geen Statenlid van een van de coalitiepartijen aan jouw kant krijgen als het tegen de koers van Gedeputeerde Staten ingaat. De VVD heeft dan weer een staatssecretaris in Den Haag, dus die fractie gaat de staatssecretaris niet schofferen of het haar moeilijk maken. Dat doen ze niet. Laten we Den Haag maar te vriend houden, denken ze. Daar hebben wij met ProZeeland geen boodschap aan.’
Brunke: ‘Het hele dualisme is in de Zeeuwse Staten een ware illusie. Bij alle partijen zie je kadaverdiscipline. Ik kan nu vrijuit spreken en als ik het ergens niet mee eens ben ga ik dat ook gewoon zeggen. Mensen die bevrijd zijn van die discipline kunnen hun stem laten horen.’
Is jullie agenda breder dan die marinierskazerne?
Brunke: ‘Wij willen een hele andere, assertievere opstelling richting Den Haag. Wij zijn een heel klein provincietje met weinig inwoners en dat boeit ze in Den Haag geen ene meter. Onze grondhouding is: provinciale belangen lopen niet altijd parallel met Rijksbelangen. De Zeeuwen moeten zich strijdvaardiger opstellen. We moeten vaker tegen die deur aantrappen in Den Haag. Daarin zijn wij heel anders dan andere partijen. We gaan daar echt iets toevoegen. We willen een zelfverzekerd bestuur dat niet schroomt om tegen Den Haag te zeggen: wat flik je me nou?’
Koevoets: ’Dit gaat over heel veel punten. Je bent vaak als provincie met handen en voeten gebonden. We willen Zeeland besturen vanuit Zeeland. We willen stoppen met het voortdurend tekenen van allerlei landelijke convenanten en akkoorden. Die zijn een blok aan ons been wanneer we hier politiek willen bedrijven en naar passende oplossingen willen kijken voor de situatie in deze provincie. Te vaak krijgen we tegengeworpen dat iets niet kan vanwege afspraken met Den Haag. We willen zaken die we hier zelf kunnen oplossen ook echt hier oplossen. We willen ruimte voor een eigen koers als de Zeeuwse burger daarbij gebaat is.’
‘Een voorbeeld is dat er onlangs een schone luchtakkoord is getekend, zelfs zonder Provinciale Staten daarin te kennen. Toen heb ik met de vuist op tafel geslagen. Waar zitten we hier nou eigenlijk voor? De gedeputeerde zegt dan op heel hautaine toon: dit valt onder mijn bestuursbevoegdheid. Je kunt er dan als Statenlid eigenlijk niet tegen rebelleren. Ik denk dat we dat akkoord helemaal niet nodig hebben. Wij kunnen in Zeeland zelf wel bepalen hoe we schone lucht krijgen. Ik ben natuurlijk ook voor schone lucht, maar daar wil ik wel zelf een afweging over kunnen maken. Het was nu een voldongen feit.’
Brunke: ‘Een ander voorbeeld is dat alle rijksdiensten vanaf 2004 zijn weggehaald uit Zeeland. Dat is gewoon een schoffering. Er is beloofd dat die marinierskazerne zou komen. Dat heeft zestien jaar geduurd. Ze hadden veel eerder aan de bel moeten trekken om nakoming te eisen. Het Rijk speelt verdeel en heers: alle partijen in Zeeland mogen met hun eigen wensenlijstje komen. Ze willen allemaal een andere compensatie. ProZeeland wil dat de afspraak dat de marinierskazerne naar Vlissingen komt wordt nagekomen en als het moet willen we dat de provincie de Staat dagvaardt. Dwing de toezeggingen na te komen. Daarmee laten we in de Zeeuwse Staten een uniek geluid horen.’
Wat is er over van de beloften die jullie met Forum aan de kiezer hebben gedaan?
Koevoets: ‘We zullen Forum niet om partijpolitieke redenen afvallen. We vinden over klimaat, windmolens en zonneparken nog steeds hetzelfde. We strijden ervoor dat de boel hier in Zeeland niet wordt volgeplempt met windmolens. We gaan er alles aan doen om te frustreren dat mensen verplicht van het gas af moeten en hun HR-ketel uit hun huis moet worden gesloopt. We willen niet slaafs achter de ondemocratische klimaattafels aan blijven lopen, maar juist de discussie voeren. We zetten in op schone en betaalbare conventionele energie: gas en kernenergie.’
‘Ook onze mening over de wijze waarop het bestuur en de inspraak moeten werken is niet veranderd. Er moet daadwerkelijke directe democratie komen met referenda voor grote vraagstukken die de hele regio treffen. Dat vinden we een betere vorm van burgerbetrokkenheid dan allerlei lobbygroepen die ten onrechte worden gezien als bewijs dat de kiezer bepaald beleid steunt. Op die punten staan we nog steeds achter de standpunten waarmee we destijds de verkiezingen in gingen. We zullen volgens die lijn blijven stemmen.’
Waarom gaan jullie niet bij GO van Henk Otten?
Koevoets: ’Ik vind dat Henk heel veel dingen goed doet. In de Senaat was hij tegen de Omgevingswet, een wet waar we in de provincie veel last van hebben. Henk is daarbij niet gesteund door Forum. Dat we niet met hem in zee gaan, is het gevolg van een zakelijke afweging. Wij moeten in Zeeland kijken wat de meerwaarde is als we ons aansluiten bij GO. Dan denk ik: dat is weer een landelijke partij met mogelijk belangen die niet die van Zeeland zijn. Ik zie de meerwaarde niet om op te gaan in zo’n structuur. Ik zie eerder beperkingen. Ik zie niet wat dat ons gaat brengen.’
Heeft aansluiting bij een landelijke partij dan geen voordelen?
Koevoets: ’Wij willen niet meer gebonden zijn aan zo’n partijstructuur. Mijn visie is het Angelsaksische systeem waar een parlementslid een regionale achterban heeft en een kantoor waar de burger naartoe kan met al zijn problemen. Zo heb je contact met je kiezers in de regio zelf. ProZeeland wordt een ledenpartij die bijeenkomsten gaat organiseren om contact te leggen met de Zeeuwse achterban, zodat wij voor onze kiezers echt aanspreekbaar zijn.’
Naschrift: De Zeeuwse fractievoorzitter van FvD – Fred Walravens – heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid te reageren op de bewering dat FvD niet onafhankelijk van de landelijke leiding tot een oordeel komt, bv. ten aanzien van de marinierskazerne in Vlissingen.
