Politieke jongerenorganisaties willen meer diversiteit in de Tweede Kamer. De jongeren van D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie willen dat er meer mensen met diverse achtergronden op de kandidatenlijsten komen. De huidige generatie politici heeft het debat over racisme te lang voor zich uitgeschoven en daarom moeten er mensen in de Kamer komen die de anti-racisme-demonstraties van de afgelopen weken kunnen doorgronden, is hun idee. Minderheden zullen zich dan beter kunnen herkennen in de politiek. Vast goed bedoeld, maar zou het werken?
De grote vraag is wat kandidaten met diverse achtergronden ooit hebben opgeleverd. Een voorbeeldje. D66 deed in 2019 een poging een diverse kandidatenlijst te maken voor het Europees Parlement. Samira Rafaela werd met voorkeursstemmen gekozen. Ongetwijfeld gooit ze hoge ogen in het Caribische deel van het Koninkrijk: een Nederlandse Europarlementariër had nooit eerder die roots. Ze is nu co-voorzitter van een informeel netwerk van Europarlementariërs dat strijdt voor anti-racisme en diversiteit. Geen kwaad woord natuurlijk over al deze inspanningen, maar je vraagt je wel af hoeveel racisme er daadwerkelijk mee wordt voorkomen. Schieten de demonstranten er echt wat mee op?
Het nieuwsbericht met over de ideetjes van politieke jongerenorganisaties laat al meteen het probleem zien: deze jongeren willen het probleem voor andere mensen oplossen zonder ze iets te vragen. Sylvana Simons heeft met Bij1 wat dat betreft een nuttige visie: je moet niet over mensen praten, maar met ze. Als je wilt weten wat de demonstranten van #BlackLivesMatter drijft, kun je ze het gewoon vragen, in plaats vanuit je eigen ivoren toren te bedenken wat volgens jou de oplossing van hun problemen is. Die demonstranten zijn niet gek. Mensen willen zich gehoord voelen en dat kan alleen als ze ook echt zelf aan het woord komen.
Een interessante vraag is hoeveel mensen met een mening over #BlackLivesMatter zelf bij een anti-racisme-demonstratie zijn geweest. Hebben ze zelf kunnen zien waar deze demonstraties over gaan, wat men precies wil en wie erop afkomen? Het verontrustende van het racisme-debat is het gebrek aan oprechte interesse in wat deze inmiddels tienduizenden mensen drijft. In het Nelson Mandelapark ging het deze week niet over het herschrijven van de Nederlandse geschiedenis, het verbieden van Fawlty Towers of het omvertrekken van allerlei standbeelden, zoals rechts Nederland graag lijkt te willen geloven.
In het park stonden ruim tienduizend mensen te luisteren naar praatjes met een realistisch ondertoon: het ging over problemen die we in Nederland allang kennen. Het ging over onderadvisering in het onderwijs, over discriminatie op de arbeidsmarkt en over etnisch profileren. Je hoeft hiervoor echt niet naar de VS: die problemen spelen hier voor je neus, was de boodschap. De demonstratie was niet alleen geklaag, maar ook een oproep aan witte mensen om deze problemen niet te bagatelliseren, en aan zwarte mensen om meer voor zichzelf op te komen. Al levert dat laatste hen vaak het verwijt op dat ze ‘agressief zijn’.
Toegegeven: het wordt witte Nederlanders die nog overtuigd moeten worden niet altijd gemakkelijk gemaakt. Meerdere keren betuigde men steun aan Akwasi, die op de Dam tekeer is gegaan tegen Zwarte Piet. Het leek er verdacht veel op dat hij de kindervriend dit najaar op zijn bek gaat slaan en in de Bijlmer leek men daarvoor te klappen. Akwasi bedoelde het symbolisch, vertelde hij bij Beau. Ongetwijfeld, maar als je je uitspraken uitgebreid moet gaan uitleggen omdat niemand je werkelijke bedoelingen begrijpt, heb je gewoon een hele grote fout gemaakt.
Maar wil rechts Nederland de nuance zien? Die twee minuten van Akwasi op de Dam zijn niet maatgevend voor het hele anti-racismeprotest. Dat protest is veel breder.
Racismebestrijding gaat niet over een handjevol gekleurde mensen die een functie krijgen waarna alles bij het oude blijft, lieve politieke jongerenorganisaties. En het gaat ook niet over het omvertrekken van standbeelden, rechts Nederland. Het protest bevat gewoon een hele moeizame boodschap: witte mensen moeten het racisme-probleem erkennen en er zelf iets aan willen doen. Voor velen zal de boodschap van #BlackLivesMatter altijd zeer doen, maar extremistisch is de boodschap niet: het wordt gewoon hoog tijd dat witte mensen bereid zijn iets aan zaken als arbeidsmarktdiscriminatie, woningmarktdiscriminatie en etnisch profileren te doen.
En ja, dus ook aan Zwarte Piet.
