Deze week is het proces begonnen tegen de Soedanese asielzoeker Abdallah A.. Hij stak op zondagochtend 19 april de 18-jarige fietser Rik van de Rakt uit Heesch dood. De fietser was op zondagochtend onderweg naar zijn baantje in een verzorgingstehuis in Oss, toen A. uit het niets op hem instak en een einde maakte aan het leven van de jongen.
Het onderzoek naar de geestestoestand van de verdachte loopt nog, maar de politie omschreef de man bij zijn arrestatie als ‘verward’. Aan het mes dat A. bij zich droeg zat het bloed van Rik van de Rakt.
Abdallah A. had begin dit jaar een woning toegewezen gekregen in Heesch. Daarvoor zat hij in het azc in Heerlen. In die opvang zorgde hij voor overlast en mishandelde hij een medebewoner. Een week voor de moord op Rik maakte A. stennis in een Jumbo-supermarkt en is daar door de politie verwijderd.
Burgemeester Moorman van de gemeente Bernheze, waar Heesch onder valt, wist niets van de psychische en gewelddadige achtergrond van A.. Privacyregels blokkeerden de noodzakelijke informatie, die het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en het azc over de Soedanese asielzoeker hadden.
Tegenover de krant BN DeStem concludeert de burgemeester over de opvang van A. in haar gemeente: “Achteraf kun je zeggen, dat die alarmbellen zo overduidelijk waren. Met de wetenschap van nu, wat er allemaal is gebeurd, hadden we het niet gedaan.”
Het drama in Oss is een nieuw dieptepunt in misschien wel de grootste mislukking van dit kabinet: het asielbeleid. Uit het rapport over wat er mis kon gaan in Heesch doemt een pijnlijk beeld op van instanties die elkaar tegenwerken en ambtenaren die meer dan een jaar bezig zijn om er achter te komen wie Abdallah A. is. En het dan nog niet weten.
Met als resultaat een gestoorde en gevaarlijke statushouder uit Soedan in een woonwijk in Heesch en de onnodige dood van een jongen van 18 jaar.
Geheel los gezongen van deze gruwelijke werkelijkheid, besloot het COA afgelopen vrijdag helemaal te stoppen met het delen van gegevens over asielzoekers. Die bleek het COA in veel gevallen toch wel te verstrekken aan het Nationaal Vreemdelingen Informatie Knooppunt en de Vreemdelingenpolitie.
Echter, een aantal juristen had in NRC Handelsblad beweerd, dat politie en COA met het delen van gegevens de privacywet overtraden. Daarop besloot COA-directeur Milo Schoenmaker vorige week geen informatie over asielzoekers meer te delen met deze instanties.
Uiteraard hebben asielzoekers recht op privacy. Maar Nederlandse burgers hebben ook recht op een veilige leefomgeving. Zij moeten ervan op aan kunnen dat hun overheid ze niet met gevaarlijke statushouders opscheept. Het schenden van dat vertrouwen zorgt voor achterdocht richting nieuwkomers en daar is er al genoeg van.
Het was ook de week van het definitieve failliet van de aanpak van criminele asielzoekers uit veilige landen. Volgens de Telegraaf houdt de helft van de overlastgevende asielzoekers uit Noord-Afrika de speciale opvang in Hoogeveen voortijdig voor gezien.
Zij lopen de opvang eenvoudigweg uit, verdwijnen in de illegaliteit en vervolgen – stelend en intimiderend – hun weg door Nederland. Of verblijden onze buurlanden met een bezoek.
En dat terwijl de staatssecretaris voor asielzaken Broekers-Knol nog zo beloofd en gehoopt had dat deze aanpak zou werken. Niet dus.
Ankie Broekers-Knol bedreef 18 jaar lang liberale politiek in het tempo van de Senaat. Maar een jaar geleden volgde ze Marc Harbers op en moest zij als staatssecretaris van Justitie en Veiligheid schakelen naar de hoogste versnelling. Dat gaat Broekers-Knol slecht af. Op het hoofdpijndossier asielzaken is haar nog niets gelukt.
Uitgeprocedeerde asielzoekers blijven gewoon in Nederland. Overlastgevende asielzoekers ook en blijven bovendien ongrijpbaar. Een afspraak met de Marokkaanse ambassadeur over deze knapen werd afgezegd. Door de ambassadeur.
De staatssecretaris wil wel naar Rabat om te praten over het terugnemen van de kansloze asielzoekers, maar Rabat laat haar wachten. Broekers-Knol maakt internationaal geen indruk.
En ook in eigen land vergaart zij geen geloofwaardigheid, laat staan vertrouwen. De Tweede Kamer liet zij meermalen in verbijstering achter. In debatten over het gebrek aan opvang, over de miljoenen euro’s aan dwangsommen voor migranten die te lang in de asielprocedure zaten en over de diplomatieke blamage met Marokko.
Maar ook voor het drama in Oss draagt de staatssecretaris politieke verantwoordelijkheid. Zij gaat over asielzaken en over veiligheid. Op beide fronten gaat het ernstig mis.
Volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) kunnen asielzoekers en statushouders hun kans op verblijf in Nederland verliezen als zij zich misdragen. Abdallah A. had zijn verblijf in Nederland al moeten verspelen door zijn gedrag en mishandeling in het azc. Lang voordat hij een argeloze fietser kon dood steken.
Net zoals Saleh A. die 2 jaar geleden al veroordeeld werd wegens het vernielen van het Israëlische restaurant HaCarmel in Amsterdam. Saleh A. is nog steeds niet uitgezet en heeft daardoor de kans gekregen om zijn daad op 8 mei te herhalen.
Het Nederlandse asielbeleid heeft een consequent uitzettingsbeleid nodig. Voor alle asielzoekers en statushouders die zich misdragen of uitgeprocedeerd zijn. Dat beleid had er al lang moeten zijn.
Maar een consequent uitzettingsbeleid heeft een andere staatssecretaris nodig. Iemand die handelt naar de urgentie van het probleem . Het wordt tijd dat Ankie Broekers-Knol plaats maakt voor daadkracht.
