KLM vraagt ten onrechte van vrouwen om plaats te maken als tijdens een vlucht een man weigert naast haar te zitten. Dat blijkt uit een uitspraak donderdag door het College voor de Rechten van de Mens. Samen met mijn vrouw had ik deze zaak aan het college voorgelegd, nadat orthodoxe joden op een vlucht weigerden om naast mijn vrouw plaats te nemen. KLM vroeg ons om elders te gaan zitten. Dat hebben wij gedaan, omdat het vliegtuig anders niet kon vertrekken. Het college stelt dat KLM hiermee een ‘verboden onderscheid’ heeft gemaakt op grond van geslacht, ‘door geen zorg te dragen voor een discriminatievrije omgeving’. Het college zegt ook dat de maatschappij voortaan niet meer het slachtoffer van de discriminatie, maar de dader moet aanspreken. Het college vraagt KLM bovendien om ‘deze handelwijze uit te dragen in de instructies voor haar medewerkers’.
Nadat we romantisch ons 12,5-jarig huwelijk hadden gevierd in New York vlogen mijn vrouw en ik met een nachtvlucht terug naar Amsterdam. Rondom ons zat een groep orthodoxe joden die weigerde plaats te nemen. Hard pratend en breed gebarend bleven de mannen door het vliegtuig lopen, hoe vaak het personeel hen ook gebood om te gaan zitten. Het vliegtuig had al vertraging en dreigde nu helemaal niet te vertrekken. Reden was dat geen van de orthodoxe mannen naast mijn vrouw wilde zitten. De sfeer werd steeds grimmiger. Deze groep van 50 had het probleem gemakkelijk zélf kunnen oplossen, één van de vrouwen had naast mijn vrouw plaats kunnen nemen, maar dat weigerden ze. KLM had ook de man die een stoel had naast mijn vrouw een andere plaats kunnen geven. In plaats daarvan moesten wij vertrekken. Dat overviel ons en werd als onrechtvaardig ervaren.
Wat kan in één jaar veel veranderen. Vorig jaar moest de regering nog aandelen KLM kopen om zeggenschap te houden bij onze nationale trots, nu heeft KLM miljarden steun nodig van de overheid om in de lucht te kunnen blijven. Corona wierp eveneens een schaduw over de hoorzitting die het College voor de Rechten van de Mens vorige maand over deze zaak hield en die niet openbaar kon zijn. Wat mij opviel is hoe je als burger al snel achter staat als je zo’n bedrijf aanklaagt. Mijn vrouw en ik waren met z’n tweeën, KLM kwam met meerdere juristen. Advocatenkantoor Stibbe (met vestigingen in Amsterdam, Brussels, Dubai, London, Luxembourg en New York) had een omvangrijk juridisch dossier gemaakt, van maar liefst 90 pagina’s. Daarin bleek ook dat KLM het met de waarheid niet altijd zo nauw neemt. Het dossier bevatte een aantal heel vervelende onwaarheden.
Het meest storende vond ik dat KLM probeerde om het slachtoffer tot dader te maken. Dat is niet nieuw voor mij, ik heb dat als Kamerlid vaker gezien bij zaken van klokkenluiders. KLM zei te willen voorkomen dat deze orthodoxe man zou worden uitgesloten op basis van zijn geloof. In een verslag van KLM van die vlucht werd zelfs de suggestie gewekt dat wij de geloofsovertuiging van deze man niet wilden accepteren. De man weigerde naast mijn vrouw te gaan zitten, omdat ze een vrouw is, en wij zouden daarom volgens KLM discrimineren? Maandenlang hebben we geprobeerd met KLM tot een oplossing te komen, met als doel om voortaan niet meer degene die wordt gediscrimineerd, maar degene die discrimineert te laten vertrekken. Tot een inhoudelijke discussie was KLM helaas niet bereid. Daarna besloten we de zaak voor te leggen aan het College voor de Rechten van de Mens.
De uitspraak van het college is helder: vrouwen moeten tijdens een vlucht van KLM kunnen rekenen op een ‘discriminatievrije’ omgeving. KLM krijgt nu de mogelijkheid om op de uitspraak te reageren en haar handelwijze alsnog aan te passen. Ik hoop dat ze het doen. Wordt vervolgd.
Deel 1 – Geen van de orthodoxe joden wilde naast mijn vrouw gaan zitten
Deel 2 – KLM moet de discriminatie van vrouwen op haar vluchten stoppen
Deel 3 – KLM blijft discriminatie toestaan op haar vluchten
