De laatste jaren speelt er regelmatig een discussie tussen deskundigen en diep-ondeskundigen, waarbij de tweede groep wordt weggezet als complotdenker, gekkie, aluhoedje of wappie. Het gaat om idiote ideeën over 5G, vaccinatie, flat earth, klimaat en nu over corona via bijvoorbeeld de viruswaanzin club.
De ‘ondeskundigen’ zijn er heel erg goed in zichzelf te diskwalificeren door binnen enkele zinnen of soms zelfs woorden ten toon te spreiden dat ze de taal niet machtig zijn, geen redenering kunnen opbouwen en niet op de hoogte zijn van basale biologische of natuurkundige principes. Afvoeren dus naar het gesticht en belachelijk maken is het devies. Er rest ons daarna niets meer dan zuchten over de domheid van deze mensen, de verrassende grootte van de groep en de teloorgang van het onderwijs.
Vervolgens zetten we het journaal aan of openen we onze courant om daar in grammaticaal perfect proza te lezen dat Huawei spotgoedkoop een 5G netwerk gaat aanleggen en dat het helemaal prima is om al ons digitale verkeer over een netwerk te sturen dat is aangelegd door een bedrijf dat zeer innige banden heeft met een totalitair regime, waarvan de topvrouw gearresteerd is in Canada en in de wetenschap dat dezelfde deal in Groot Brittannië in een vergevorderd stadium is afgeketst.
We worden door een professor van een belangrijk overheidsorgaan voorgelicht over het belang van influenzavaccinatie, ondanks het feit dat deze nauwelijks beschermt tegen de griep, vooral niet als je 75+’er bent. Ook moeten we onze 9-jarige dochters laten vaccineren vanwege de piepkleine kans dat ze over 50 jaar aan cervixkanker overlijden door de wilde onbeschermde seks met vreemden die ze blijkbaar binnenkort gaan hebben.
We horen via een forum met allemaal mediagetrainde miljardairs dat globalisering heel erg geweldig is, vooral omdat we via lagelonenlanden voor een duppie op de eerste rij zitten, terwijl wij het eigen volk in de bijstand zetten, maar we kunnen in ruil daarvoor wel verse aardbeien eten in de winter en allemaal op vakantie naar Nieuw Zeeland, want het nieuwe dichtbij is ver weg. Ondertussen wordt ons door de journaallezeres die perfect de autocue voorleest verteld dat we naar een spijbelende tiener moeten luisteren die ons vertelt dat we allemaal over 20 jaar tot onze nek in het water staan vanwege de klimaatverandering en dat we dat kunnen oplossen met een warmtepomp die tegelijk superrendabel én volkomen onbetaalbaar is, als je tenminste luistert naar de mensen met titels die bij de instituties werken.
En de premier, de minister en de professor komen ons wekelijks uitleggen in teflon-taal dat we gaan voor kudde-immuniteit, maar dat we dat toch niet doen, omdat wij het niet goed begrepen hebben. Dat mondkapjes niet werken omdat ze niet beschikbaar zijn, of omdat ze dat nu wel zijn, maar we eerder al gezegd hebben dat ze niet werken, of omdat ze wel werken, maar we ons gedrag erop aanpassen, dus dat ze dan toch niet werken. Verder is anderhalve meter heel belangrijk, behalve als er heel ver weg een zwarte man vermoord is. Het heeft niks met aerosolen te maken, maar dan toch misschien wel, maar écht, écht niet, omdat anders Maurice de Hond gelijk heeft, maar dat is ook echt niet de reden. Ook komt er nu een tweede golf, die toch niet komt, maar we moeten wel extra maatregelen nemen, want de economie is nu bijna echt helemaal kapot en waarom zouden we stoppen voor het echt te laat is.
Dit roept bij mij de vraag op: wie is hier nou waanzinnig? Het feit dat je een boodschap weet te verpakken in grammaticaal correct Nederlands zonder fundamentele natuurwetten te schenden maakt wat je zegt niet rationeel, moreel, waar of verstandig. Hoe meer ik naar de gekkies luister, hoe meer ik denk dat deze mensen een bijzondere vaardigheid hebben. Ze zijn totaal ongevoelig voor mooie praatjes omdat ze uitgesproken zwak zijn op dat terrein.
Maar net als een blinde een goed gehoor ontwikkelt hebben deze mensen een uitstekende bullshitdetector. ‘Het klopt gewoon niet!’, denken ze…en daar hebben ze volkomen gelijk in. Deze mensen hebben praktische of intuïtieve beroepen en hebben geleerd om zich staande te houden, niet met mooie praatjes, maar met nuttige, bekwame handelingen en een paar basisprincipes die ze van hun ouders hebben geleerd. Zij luisteren niet naar hoe het gezegd wordt, maar kijken naar wat er gedaan wordt en of dat in overeenstemming is met hun basale realiteitsbesef en hun kernwaarden. En dat is veel informatiever en belangrijker dan mooi praten.
Laten we hen dus gebruiken als kanaries in de kolenmijn. Ik stel voor dat Hugo de Jonge de volgende persconferentie tegenover drie van deze laaggeletterde praktijkmensen gaat zitten die alleen maar op een grote rode buzzer mogen drukken zodra ze voelen dat hij uit zijn nek kletst of grondrechten met zijn mooigeschoeide voeten treedt. Dan mag Hugo het plan herformuleren totdat zij voelen dat het klopt. Dan kan hij binnen enkele zinnen, waarschijnlijk zelfs woorden, tentoonspreiden dat hij de realiteit totaal niet machtig is, geen redenering kan opbouwen en niet op de hoogte is van der materie.
