Iedereen heeft ideeën over politiek, maar hoe maak je die waar? Ruim twee jaar geleden ging Nederland naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. Duizenden nieuwe raadsleden proberen sindsdien hun politieke ideeën werkelijkheid te laten worden. Hoe doen ze dat en wat levert het op? Chris Aalberts gaat dit jaar voor de derde keer langs bij enkele nieuwelingen van 2018. Hoe gaat het met ze en wat is er terecht gekomen van hun verkiezingsbeloften van maart 2018? Wat kun je als raadslid bereiken?
In 2018 was hij het jongste raadslid van Nederland: Tom de Nooijer. Hij werd na een jongerencampagne met voorkeursstemmen gekozen in de gemeenteraad van Oldebroek. Hij was nog net geen achttien. Zijn partij, de SGP, zit er in de coalitie. Tom wilde de jeugd bij de politiek betrekken en wilde het muziekonderwijs in de gemeente behouden. Na het faillissement van de muziekschool werd dit onderwijs een tijdje door muziekverenigingen georganiseerd, maar de subsidie was al snel op. Wat hebben de jongeren die op Tom, zelf kerkorganist, hebben gestemd van hun stem teruggezien? Tom:
‘Die verkiezingsbelofte is waargemaakt. Het muziekonderwijs kreeg vroeger veel geld van de gemeente en dat is naar nul gegaan. Nu komt er alsnog 8.000 euro voor muziekverenigingen zodat ze het onderwijs kunnen blijven verzorgen. Toen de muziekschool verdween hebben verenigingen dit opgepakt en die zeiden: dit houden we niet lang vol zonder gemeentelijke tegemoetkoming. Die vonden het een onevenredige druk op hun begroting. Er is nu 2.000 euro per vereniging beschikbaar. Er is ook geld gekomen voor structureel muziekaanbod op basisscholen, geld voor sportaccommodaties, sportverenigingen en voor het opleiden van vrijwilligers. Wat in 2018 is begonnen met een SGP-motie is nu uitgevoerd met 38.000 structureel geld.’
Is muziekonderwijs geen raar onderwerp voor de SGP, de partij voor de kleine overheid? Tom vindt van niet:
’Door de SGP is er nu geld voor het muziekonderwijs bij verenigingen. Die zijn daar blij mee en ze zeggen dat ze het nu kunnen redden. De muziekschool kostte ooit een ton. Dit kost nu dus tienduizenden euro’s per jaar minder.’
Blijft er voor Tom nog wel een missie in de raad over?
‘Ik wil de komende twee jaar niet meer helemaal geleefd worden door de agenda. Tussen Zwolle en Harderwijk is een ontzettend groot drugsprobleem. Er zitten veel dealers in deze regio. Er is een legale designer drug, 3mmc, afgeleid van een illegale waaraan geknutseld is. Het effect zit tussen cocaïne en xtc. Je kunt het snuiven of door je drankje heen doen. Het is echt troep. Het wordt wel geprobeerd dit verboden te krijgen via landelijke wetgeving, maar dat gaat nog wel even duren. Ik zie inmiddels tientallen jongeren die erdoor naar de knoppen gaan, alleen al in onze eigen gemeente. Het is net zo verslavend als heroïne.’
‘Hier moet meer aandacht voor komen. Dat is iets voor mij om op te pakken. Je ziet het effect met uitval met stages, uitval met school, niet op werk opdagen, slaapproblemen. Ik ben met een drugsverslavingsbegeleider door de regio gegaan. Wat zijn de hotspots? Naast een straathoekwerker is er is hier wel jongerenwerk, maar die zijn niet echt op straat. Als jij vader bent met je eigen gezinnetje, dan weet je ook niet zo snel wat er op straat gebeurt. Het thema begint wel inmiddels op te vallen. Er zijn hier ook rellen met jongeren, vernielingen met Oud en Nieuw, steekpartijen, ramen ingegooid, we waren zelfs op Opsporing Verzocht.’
Wat kun je aan zo’n probleem doen?
‘Na intensieve trajecten kunnen jongeren wel van verslavende drugs afkomen. Misschien zit de oplossing in nóg meer geld uitgeven aan hulp op straat. Er moeten meer mensen bovenop zitten en er moet meer voorlichting komen. Dit gaat ook over kennis. Bij 3mmc weet je vaak niet wat je precies snuift. Er zit soms extra MDMA in. Het is kneitergevaarlijk maar niet strafbaar nu. De verkoop is legaal. Ik snap de aantrekkingskracht van drugs wel, maar dit is heel verslavend en jongeren weten dat soms niet eens.’
Ondertussen wijdt Tom zich aan een van de grootste problemen in gemeenteland: de zorg. De gemeente doet tegenwoordig veel op dit terrein maar krijgt te weinig geld van het Rijk.
‘Dit is niet het probleem van Oldebroek. Vele gemeenten zitten echt in de knel. Je moet snijden om de boel betaalbaar te houden. Dit jaar wordt de uitdaging om politieke keuzes te maken. Elk kwartaal krijg je een rapportage opgestuurd. Elke keer is er een overschrijding. Er gaat dit jaar naar verwachting een miljoen meer uitgegeven worden dan geraamd en daar zit corona niet eens bij. Die moet nu vanuit de algemene reserve die tekorten dekken.’
‘We komen er niet meer onderuit om keuzes te maken. Elburg heeft er een bureau voor ingehuurd welke keuzes je kunt maken. Daar hebben ze veel dingen gevonden. Ons credo is: goed is goed genoeg. Kan de zorg soms wat goedkoper maar toch goed zijn? Moeten we alles aanbieden als gemeente? Inmiddels hebben we een raadsgesprek gehad. Na aandringen heeft de wethouder aan mij toegezegd dat het daar niet bij blijft. De gemeente gaat over de hoogte van PGB’s en misschien kunnen we kijken naar het personeelsbestand binnen het sociaal domein zelf. Dat zijn wat eerste ideeën maar dat gaat niet ver genoeg. Het college moet met een visie komen en zien waar winst te halen valt.’
Heeft Tom ook een ideaal bij de zorg? Het lijkt vooral te gaan om het sluitend krijgen van de begroting. Tom vindt dat óók een ideaal:
‘Anders bestaat de kans dat de OZB omhoog moet en dat merk je direct als inwoner. Als je weet dat het probleem in de zorg zit, dan moet je daar een oplossing bedenken. Niets is zo concreet als je eigen portemonnee. Er is bij de zorg te weinig politieke actie, in Elburg is die er wel. Het gaat om een overschrijding van een miljoen op zorg waarvan zeven ton op jeugd. Dat zijn grote bedragen.’
Deze week op ThePostOnline: vier raadsleden over de idealen waarmee ze de gemeentepolitiek in gingen en wat daar twee jaar later van over is. Deze derde serie is een vervolg op die uit 2018 en 2019.
