Iedereen heeft ideeën over politiek, maar hoe maak je die waar? Ruim twee jaar geleden ging Nederland naar de stembus voor de gemeenteraadsverkiezingen. Duizenden nieuwe raadsleden proberen sindsdien hun politieke ideeën werkelijkheid te laten worden. Hoe doen ze dat en wat levert het op? Chris Aalberts gaat dit jaar voor de derde keer langs bij enkele nieuwelingen van 2018. Hoe gaat het met ze en wat is er terecht gekomen van hun verkiezingsbeloften van maart 2018? Wat kun je als raadslid bereiken?
Twee jaar geleden werd Sonny Spek gekozen in de gemeenteraad van Katwijk. Zijn nieuwe lokale partij Durf haalde in één keer drie van de 33 zetels. Het moest een pragmatische middenpartij worden die de politiek zou gaan openbreken. Er waren grote plannen: Durf moest de grootste lokale partij worden. ‘We voeren nu al tussentijds campagne’ vertelt Sonny: ‘je hoort altijd: we hebben jullie buiten de verkiezingen nooit gezien. Daarom zijn we nu aan het flyeren met wat we aan het doen zijn.’ Op de flyer blijken meerdere standpunten te staan waar Durf geen meerderheid voor heeft gekregen. Is dat nou wel zo sterk?
‘Ik heb gemerkt dat je in de oppositie vooral de partij bent die dingen niet wil. Je moet besturen om aan de knoppen te draaien. Wij hadden eerst nog het idee dat we vanuit de oppositie dingen konden realiseren, zoals een nachtbus tussen Katwijk en Leiden, maar daar is weinig ruimte voor. Die nachtbus kost gemiddeld 15.000 euro per jaar als er per rit drie mensen meegaan. Ik denk dat het er meer zullen zijn. Dan heb je de hele nacht elk uur op vrijdag en zaterdag een bus. 15.000 euro is op gemeenteniveau natuurlijk niets. Maar er is geen politieke wil.’
‘Blijkbaar moet je echt in het college aan tafel zitten om iets gedaan te krijgen. We hebben heel veel naar voren gebracht. Er is hier in het centrum een enorme leegstand. Onze motie om dat aan te pakken werd weggestemd. Ook onze motie dat de toekomstige aardgasvrije wijk betaalbaar moet zijn is weggestemd. Wat we wel hebben binnengehaald is de handhaving van betaald parkeren op zondag. Die parkeeroverlast wordt nu aangepakt.’
Sonny is zijn tijd inmiddels vooral kwijt aan een heel nieuw thema: DSV, een zorginstelling in Katwijk die in de financiële problemen zit.
‘Bij DSV zie je wel dat oppositie voeren wel zinvol is. DSV heeft sinds 2013 aan nieuwbouw gedaan. De gemeente stond voor 55 miljoen garant. Dat was heel erg ons kent ons. DSV kwam begin 2018 in de financiële problemen en daar waren eerder al signalen van. Daar heeft Katwijk niet goed op geacteerd. De gemeente heeft het niet gezien. Cijfers die DSV moest aanleveren zijn vaak niet aangekomen bij de gemeente. Nu gaat DSV aanspraak maken op die garantstelling, anders valt de instelling om.’
‘Op vragen krijg je geen antwoord want dan zegt het college: dat is de interne bedrijfsvoering van DSV. Maar ik vind: als wij garant staan, hebben we ook recht op die antwoorden. DSV moet nu waarschijnlijk woningen verkopen om de gemeente terug te betalen. Maar in die woningen wonen natuurlijk gewoon ouderen die daar dachten zorg te kunnen krijgen. Die woningen kunnen ook zo duur verkocht worden dat die ouderen het niet kunnen betalen.’
Sonny wil een raadsenquête, waarbij bestuurders onder ede kunnen worden gehoord. Zijn motie werd verworpen. De hele oppositie was voor, de hele coalitie tegen.
‘Dat was voor mij echt een breekmoment. Ik dacht: ik pik dit gewoon niet. We hebben het over democratie, transparantie, politiek dichtbij de burger. Dit is zo’n dikke middelvinger naar Katwijkers. Er is een onderzoek van PriceWaterhouseCoopers naar de zaak, maar daar staat de belangrijkste vraag niet in: had de gemeente op basis van de geleverde informatie al eerder kunnen weten dat het verkeerd ging? We hebben een motie van wantrouwen ingediend. Ook verworpen.’
‘Dit gaat over rechtvaardigheid en waarheidsvinding. Dit is geen gedane zaak, ik laat dit niet los. Daarom heb ik een WOB-verzoek ingediend. Mijn middelen als raadslid zijn uitgeput: wij hebben raadsvragen ingediend, een enquête gevraagd en een motie van wantrouwen ingediend. Daarom wil ik het nu met een groep mensen gaan doen, als burger. Het gaat om het principe. Ik wil weten wat er is gebeurd. Er mag geen precedentwerking zijn. Bestuurders moeten weten dat als ze het fout doen, het wordt uitgezocht en consequenties heeft. Ik wil alsnog een raadsenquête. Dit gaat gewoon over wethouders die hun werk niet doen.’
‘Wij zijn een partij voor rechtvaardige politiek. Wij willen geen gasvrije wijk: het is een project waarbij woningen worden omgebouwd bij mensen met een laag inkomen zodat we lessons learned kunnen trekken? We doen net alsof het betaalbaar is maar dat is alleen omdat er subsidie is. Als je dit later elders ook wilt doen, is het sowieso niet meer te betalen. Wij kijken ook naar leefbaarheid. De woningbouwcorporatie bezuinigt op de huismeester. De veiligheid gaat gewoon achteruit. Iedereen zegt: de huismeester moet terug. We moeten daar als gemeente bij prestatieafspraken gewoon afspraken over maken.’
Functioneert Sonny goed in deze stroperige politiek?
‘Ze vinden me heel actief, dat zijn ze niet gewend. Ze zijn meer gewend aan mensen die overal vertrouwen in hebben. Ik zie dossiers waarvan ik altijd dacht: er zal wel goed over nagedacht zijn en dat blijkt dan totaal de verkeerde keuze. Dat gewoon de belastingbetaler geld kost. Bij de volgende verkiezingen is het natuurlijk spannend of mensen je weer vertrouwen geven, maar we kunnen goed uitleggen wat we hebben gedaan. Ik heb ook het gevoel dat we gaan groeien.’
Een voorspelling?
‘Minimaal vijf zetels’.
Deze week op ThePostOnline: vier raadsleden over de idealen waarmee ze de gemeentepolitiek in gingen en wat daar twee jaar later van over is. Deze derde serie is een vervolg op die uit 2018 en 2019.
