Sinds deze verplicht zijn in het openbaar vervoer raakt Nederland langzaam maar zeker bedolven onder een dikke laag mondkapjes. Voordat de maskertjes verplicht werden gesteld waren het vooral plastic handschoenen die de boventoon voerden op zwerfvuilgebied.
Dit laat zwerfafvalexpert en directeur van Nederland Schoon, Helene van Zutphen, weten in gesprek met Nu.nl. Al sinds het begin van de coronacrisis ontwaart zij een toename van zwervende mondkapjes, en Helene verwacht dat dit de komende tijd alleen nog maar verder zal toenemen.
Sinds het kabinet eind september met een dringend mondkapjesadvies voor alle openbare binnenruimten kwam is de hoeveelheid straatkapjes “enorm toegenomen”, in de woorden van Van Zutphen. Maar nu het kabinet op het punt staat een mondkapjesplicht in te voeren vreest de Nederland Schoon-directeur dat de overlast nog verder zal toenemen en het afval zelfs ‘een afspiegeling van de maatschappij gaat vormen’.
Volgens Helene liggen de wegwerpmaskertjes vooral op de stoep voor winkels en supermarkten. Daarnaast lijkt het probleem op wonderbaarlijke wijze in steden groter te zijn dan in dorpen. Van Zutphen speculeert dat dit verband zou kunnen houden met het feit dat er in steden meer winkels zijn. Maar ook de kille massaliteit van de stad zou een forse invloed hebben op het aantal straatkapjes omdat mensen zich daardoor ‘anoniemer voelen en eerder geneigd zijn om iets op straat te gooien’.
Behalve dat de rondslingerende mondkapjes een onsmakelijke aanblik vormen brengen ze ook flinke schade toe aan de natuur. Een deel van de kapjes bestaat uit het zo goed als onafbreekbare polypropeen. Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld een vriendelijke kassabon zorgen de vieze zwerfkapjes voor flinke irritatie bij de mensen:
“Maar het is ook een stuk zwerfafval dat irritatie bij mensen oproept. Het heeft iets viezig. Het is anders dan bijvoorbeeld een kassabonnetje dat op straat ligt.”
Het is duidelijk dat dit zo niet langer kan en dat eigenlijk alleen een stevige bewustwordingscampagne nog uitkomst kan bieden. Dit doen Nederland Schoon en de Plastic Soup Foundation dan ook met de confronterende slogan ‘Maak van je mondkapje geen zwerfkapje’. Deze slogan probeert mensen te inspireren tot het weggooien van de mondkapjes in een prullenbak of ander reservoir bestemd voor het verzamelen van restafval.
Maar Van Zutphen heeft nog een spetterende uitsmijter. Want afval voorkom je pas écht goed als het er überhaupt niet is. Daarom stelt de Zwerfvuilbestrijder des Vaderlands voor om herbruikbare mondkapjes te gebruiken: ‘Dat is de beste oplossing’.
