De gedeeltelijke lockdown heeft allerlei onverwachte gevolgen. Deze zaterdagavond presenteert Forum voor Democratie (FvD) de top tien van de kandidatenlijst in het Rotterdamse Ahoy. Het is niet helemaal duidelijk of Forum deze zaal al voor de lockdown had afgehuurd en hier eigenlijk duizenden leden had willen ontvangen, of dat de hal voor een dumpprijs in de verhuur ging. De zaal is in ieder geval zo goed als leeg, met wat FvD’ers her en der in de ruimte en een handjevol journalisten. Ik zit thuis, want de partijleider heeft verordonneerd dat ik niet meer welkom ben. Te kritisch.
Deze zaterdagavond is op de livestream goed te zien hoe het nu met Forum gaat. Via Twitter kunnen we vernemen dat er provinciale FvD’ers in Ahoy aanwezig zijn, maar ze komen niet in beeld. Onbewust denk ik aan de vriendelijke Forum-politici die ik de afgelopen twee jaar ontmoette. Zo zit volgens Twitter de Friese fractievoorzitter Maarten Goudzwaard op de tribune, een aardige vent die van het scherm af zou kunnen spatten en een alleszins redelijk profiel aan de partij zou kunnen geven. Hij is niet de enige. FvD’ers van dit type vind je ook in Amsterdam, Limburg, Noord-Brabant, Drenthe en Flevoland. Bijna overal wel.
In beeld komen ze vandaag niet, laat staan dat ze de top tien van de kandidatenlijst hebben gehaald. Ze werden ooit geselecteerd om later eventueel de landelijke politiek in te kunnen, maar inmiddels heeft de baas van Forum anders besloten. Hij kiest alleen voor intimi, niet voor mensen die ooit nog door Henk Otten zijn geselecteerd. Deze zaterdag kan daarmee voor iedereen duidelijk zijn wat de nieuwe koers van Forum is, al is door het afwezige publiek niet duidelijk of de eigen achterban het al begrijpt. Een breed publiek lijkt het in ieder geval wel te snappen: de peilingen van Forum waren sinds de zomer van 2017 nooit zo laag.
Baudet loopt het podium op en krijgt wat applaus. Het programma is opvallend simpel. Even ben je bang dat deze show anderhalf uur in beslag gaat nemen, maar het duurt allemaal maar iets meer dan een half uur. Gelikte filmpjes zijn er niet, behalve wat oude beelden van Theo Hiddema. Verrassingen ontbreken eveneens, want de lijst is die middag al uitgelekt. Laten we de kandidaten toch even doornemen.
Voor Smolders wordt het een drukke tijd: hij is Statenlid in Brabant en kan die zetel niet opgeven omdat de lijst is uitgeput. Hij is ook nog politiek leider van zijn eigen lokale partij in Tilburg. Smolders blijkt op het podium nauwelijks in staat te vertellen waarom hij voor Forum naar Den Haag wil. Je zou bijna denken dat het een complot is, maar de stream begint tijdens zijn brakke motivatie te haperen en valt zelfs even helemaal uit. We horen alleen dat hij een heldenrol heeft gespeeld op de dag dat Pim Fortuyn werd vermoord. Oud nieuws en dus geen jofel begin, maar Smolders is de beste kandidaat van deze lijst.
Vogelaar komt op zijn tractor aangereden. Zijn kandidatuur is geen verrassing, want hij duikt telkens op bij FvD-evenementen. Hij herhaalt de campagneboodschap van anderhalf jaar geleden die regelrecht uit de koker van Henk Otten komt, maar dat mag je bij Forum niet meer in herinnering brengen. We horen hem bloedserieus suggereren dat het platteland wordt volgebouwd omdat er asielzoekers naar Nederland komen. Ook foetert hij op windmolens die het landschap verpesten, even vergetend dat hij er zelf ook een paar in bezit heeft. Dat maakt Baudet kennelijk niets uit.
Dan komt Wybren van Haga aangerend, de VVD-afsplitser waar Forum in vervlogen tijden niets van moest hebben. Nu Nederland weet dat hij een malafide huisjesmelker is, mag hij in Ahoy vertellen dat hij zich gaat inzetten voor de kleine ondernemer en zich per direct bij de FvD-fractie aansluit. Van Haga bezit een pandje of honderd, dus of hij de kleine MKB’er is waarvoor hij zich wil gaan inzetten, laat zich enigszins raden. Gelukkig zijn er geen leden in de zaal die er kritische vragen over kunnen stellen, ook niet over de vraag of Forum een kandidaat moet willen hebben die is gepakt met te veel alcohol achter het stuur.
Dan is het tijd voor Freek Jansen, die als een soort jongerenkandidaat wordt neergezet, omdat hij voorzitter is van jongerenorganisatie JFVD. Hij gaat sowieso de geschiedenisboeken in met zijn relativering van de Holocaust en omdat hij JFVD-leden die klaagden over antisemitisme binnen de eigen gelederen de jongerenorganisatie uitzette, in plaats van de antisemieten aan te pakken. De leiding stond erbij en keek ernaar. Het is het meest zichtbare en uiterst concrete bewijs dat FvD een antisemitisme-probleem heeft, maar Jansen is dikke vrienden met Baudet en dus mag hij trots vertellen dat hij nu Kamerkandidaat is.
Ephraïm is de man wiens niveau twee jaar geleden nog zo laag werd ingeschat dat hij niet welkom was op de kandidatenlijst van de Provinciale Staten. Tegenwoordig is hij goed genoeg voor de Tweede Kamer. Voor iedereen die twijfelt welke van deze beslissingen de juiste was, wordt geadviseerd over zijn handel en wandel te lezen bij Follow the Money. Ephraïm zit al in het partijbestuur, de instantie die de kandidatenlijst vrijwel helemaal bepaalt want de mogelijkheden van leden om nog iets te veranderen zijn in de praktijk minimaal. Vroeger zou Forum het een partijkartel hebben genoemd.
Op vijf staat Eva Vlaardingerbroek, die vooral bekend werd van een extremistische speech bij het Forum-congres, gejammer over een Volkskrant-journalist en allerlei dubieuze tweets. Haar ster is snel rijzende en ik voorspel u alvast dat aan haar zegetocht voorlopig nog geen einde komt. Ze zal de komende tijd in de media te vinden zijn met haar vriendje Julien Rochedy, een extremist die Russische anti-homowetgeving naar Europa wil halen en goed bevriend is met Baudet. Om alvast in de stemming te komen suggereert Vlaardingerbroek in Ahoy dat de onthoofdingen in Frankrijk ook weleens in Nederland kunnen gaan plaatsvinden.
Eerdmans presenteert zich in Ahoy als Rotterdammer die van aanpakken houdt, een eigenschap waar men hem in de havenstad nooit op heeft weten te betrappen. Nog steeds is er geen publiek in de zaal voor vragen of boe-geroep, terwijl heel Rotterdam weet dat je Eerdmans in ieder geval géén wethouder moet maken want dan komt er van al die daadkracht niets terecht. Leest u Mark Hoogstad er rustig nog eens op na. In elke partij zou Eerdmans de laatste zijn die je vanwege al zijn pappen en nathouden op de kandidatenlijst zou zetten, maar dit is geen normale partij, dit is Forum.
Pouw-Verweij is een onzichtbare senator die ook Statenlid is in Utrecht. Ze is vooral interessant omdat ze een orthodoxe katholiek is, die de voltooid leven-wet van Pia Dijkstra niet aan een referendum wil onderwerpen. Rara waarom? Haar overstap naar de Tweede Kamer betekent dat ze vertrekt in de Senaat, waar ze nog door Hugo Berkhout kan worden vervangen. Bij de volgende FvD-opstapper wordt Otten-vertrouweling Robert Baljeu senator en verliest Forum een zetel. In Utrecht kan Pouw-Verweij haar zetel alleen nog doorschuiven naar mensen die vanwege agendaproblemen eerder opstapten. Of dat lukt is onduidelijk.
De top van de lijst is hetzelfde gebleven: Hiddema en Baudet. Thierry heeft zichzelf op één gezet.
Je vraagt je af: wie heeft deze lijst bedacht? Hier staan zoveel mensen op die de partij in de problemen kunnen brengen vanwege gebrek aan integriteit, incompetentie, dubbele agenda’s of extremisme, dat iedere leek de partijleiding hiervoor zou kunnen waarschuwen. Die waarschuwingen moeten intern ook geklonken hebben, want er zitten voldoende normaal denkende mensen bij Forum die graag een normale partij willen en concrete oplossingen voor de zaken die hen aan het hart gaan, zoals migratie, referenda en windmolens. Die oplossingen raken met deze lijst wel erg buiten beeld.
Iedereen kan aanvoelen dat er de komende tijd nog heel vaak gerefereerd gaat worden aan, ik noem maar wat: de agendaproblemen van Smolders, de windmolens van Vogelaar, de huurcontracten van Van Haga, de extremistische fantasietjes van Jansen, de financiële strapatsen van Ephraïm, de extremistische opvattingen van Vlaardingerbroek en die van haar enge vriend, het gebrek aan prestaties van Eerdmans en de orthodoxe opvattingen van Pouw-Verweij waardoor zelfs het referendum bij Forum in de prullenbak kan belanden.
Hoe kan een partij die anderhalf jaar geleden nog een serieus alternatief voor de VVD leek te zijn zo uit de rails lopen? Het enige antwoord is de partijstructuur. Baudet komt als alleenheerser met zijn vrienden aanzetten. Alle kandidaten komen uit zijn directe netwerk. Of ze ook kiezers trekken, Forum in een kwaad daglicht stellen of politiek iets kunnen uitrichten doet er niet toe. Dat in het land Forum-politici het geheel hoofdschuddend aanschouwen ook niet. Het gaat er bij Forum slechts om dat de grote baas het eens is met zijn eigen kandidatenkeuze. Baudet ziet dat het goed is.
Tegen al die Forum-politici in den lande zou ik zeggen: ik weet dat jullie in een slechte film zijn beland. Ik weet ook dat meerdere van jullie hopen dat de koers nog ten goede keert. Het lijkt me tijd te erkennen dat dat ijdele hoop is.
Aanstaande vrijdag verschijnt mijn boek ‘De partij dat ben ik’ over Forum voor Democratie. Het boek is nu al te reserveren.
