Opiniepeiling Maurice de Hond: Hoekstra aan het roer bij CDA zorgt voor compleet andere krachtmeting met VVD

De gebeurtenissen in politiek Den Haag in de aanloop naar de verkiezingen volgen elkaar in rap tempo op. Deze keer de leiderswisseling bij het CDA, maar ook ophef bij een aantal andere partijen. De peiling die we gisteren hebben gehouden laat daar wel wat van zien. De uitslag zelf toont geen grote verschuivingen, maar onder de oppervlakte zien we wel dat de krachtsverhoudingen aan het verschuiven zijn.

Eerst de peiling zelf.

Het CDA is gisteren 2 zetels gestegen, de VVD is 2 zetels gedaald. Daarnaast zien we PvdA en PVV 1 zetel stijgen en D66 en 50PLUS 1 zetel dalen.

Door deze verschuivingen is het verschil tussen de VVD en de PVV nog maar 6 zetels geworden!

Onder de oppervlakte zien we twee belangrijke bewegingen:

• Het aantal kiezers dat aangeeft nog niet zeker te weten op welke partij te gaan stemmen is de afgelopen maand duidelijk toegenomen. Dat is, zeker sinds gisteren, te zien over het hele spectrum van links tot rechts.
• Het aandeel kiezers dat het CDA als mogelijke partij om te stemmen opgeeft, is duidelijk toegenomen. Inmiddels geeft 22 procent aan deze partij ook een kans op een stem. Dat was vorige week nog 14 procent. Van de kiezers, die nu al wel een eerste voorkeur hebben, geven van de volgende partijen nu meer dan een kwart aan ook het CDA een kans te geven: VVD (42 procent!), PvdA (26 procent). ChristenUnie (30 procent). Onder degenen die aangeven nu niet weten op welke partij te stemmen is dat nu 25 procent. Daardoor wordt die partij voor het eerst meer genoemd dan de VVD en de PVV.

Het gat tussen de VVD en het CDA is nog heel groot (18 zetels). Maar als er toch nog wat gaat verschuiven in de laatste paar weken dan, zo heeft het verleden geleerd, dan kan het snel gaan. Daarbij is het ook fascinerend dat mochten VVD en CDA dichter bij elkaar komen te liggen, dan zal het gat tussen VVD en PVV kleiner worden en is er zelfs een kans dat de PVV dicht in de buurt van de VVD kan eindigen.

De vraag is of bij die electorale focus op de strijd tussen VVD, CDA en PVV de overige grotere partijen nog iets in de melk te brokkelen krijgen. De grootste daarvan (de PvdA) is de helft van de PVV. En PvdA, D66, GroenLinks en SP bij elkaar zijn met 46 zetels samen minder groot dan de PvdA in zijn beste tijd was.

Als er een vorm van tweestrijd zou gaan ontstaan tussen VVD en CDA (Rutte en Hoekstra) dan zullen die twee partijen samen zeker groter worden dan die vier partijen die links van het CDA zich bevinden.

Hoewel het CDA sinds 2010 steeds onder de 16 procent gebleven, geeft nu toch al een derde deel van de Nederlanders aan die partij nu te stemmen of het een kans te geven. Bij een populaire lijsttrekker (Lubbers in 1986 en 1989 en Balkenende tussen 2002 en 2006) zien we dat ook kiezers die zelf zeggen dat ze zich niet tot een kerkgenootschap rekenen toch op het CDA stemmen. Dus een score van 20 procent voor het CDA is niet echt uit te sluiten. (Nu is het dus 11 procent). Hoewel dat nu bijna uitgesloten lijkt dat de VVD onder dat percentage van 20 procent zakt, moet niet vergeten worden dat bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 de VVD slechts 15 procent haalde.

Zowel de implosie van FVD (met een stijgende PVV) als de lijsttrekkerswisseling bij het CDA hebben voor een compleet ander krachtenveld voor de verkiezingen gezorgd, dan we 3 weken geleden nog dachten.