Het gerommel bij Forum voor Democratie (FvD) houdt nog even aan. Deze week vertrok wederom een Zeeuws Statenlid. Nergens was de partij van Baudet zo’n ramp als in Zeeland en dus schieten de afsplitsfracties hier als paddenstoelen uit de grond. Na ProZeeland van Statenleden Brunke en Koevoets, begint hun collega Van Hoecke voor zichzelf. Van het oorspronkelijke FvD resteert een ultiem rariteitenkabinet met Statenleden Bos en Walravens, een duo waarvan nooit iemand heeft begrepen hoe ze door de selectie zijn gekomen. De vijf zetels van Forum uit maart 2019 zijn nu verdeeld over drie fracties.
Elders rommelt het ook, maar soms heeft Forum mazzel. De hele Amsterdamse fractie is weg, maar vanaf nu is de partij toch weer vertegenwoordigd in de hoofdstedelijke gemeenteraad. In april zette fractievoorzitter Annabel Nanninga haar collega Anton van Schijndel nog uit de fractie omdat er niet met hem te werken viel. Het weerhield Van Schijndel er toen al niet van om prijzende woorden aan het adres van Baudet uit te spreken. En dus gebeurde er gisteren iets opmerkelijks: nu Forum de Onafhankelijke Raadsfractie is geworden, is Van Schijndel terug onder de naam Forum, met toestemming van de Grote Leider.
Mocht u dit nou allemaal niet meer kunnen volgen, dan is dat niet zo gek. De interessante vraag is dan ook: wat is er nog over van Forum? Wat kenmerkt de mensen die zijn gebleven? Ik zou drie kenmerken willen optekenen: deze politici zijn ideologisch gehersenspoeld, op zoek naar baantjes en ronduit verdwaald.
Wat was de ideologie van Forum nou eigenlijk? In maart 2019 probeerde de partij gematigd te zijn maar door het vertrek van onder andere Henk Otten sloeg de partij al snel een steeds extremere richting in. FvD’ers waren als kikkers in een pan warm water die steeds iets warmer wordt. Het ging zo langzaam dat er nooit een goed moment was om uit de pan te springen. Immers: bij elke extreme uitspraak was het verschil met alle vorige extremiteiten minimaal. En dus bleef iedereen zitten. Velen zagen pas bij de nazistische JFVD-apps en antisemitische uitlatingen van Baudet een overtuigende reden om resoluut uit te stappen.
Als je niet opstapt, geloof je echt in Baudets verhaal. Deze mensen zijn verblind geraakt voor waar ze achteraanlopen en vooral voor hoe zich dat verhoudt tot die honderdduizenden mensen die Forum stemden. Dat had niets met antisemitisme van doen. Het beste voorbeeld van de gekte zien we in Gelderland, waar vier Statenleden niets zeggen over de incidenten van afgelopen tijd, alsof het om volstrekt normale, te negeren gebeurtenissen zou gaan. Ook Van Schijndel is een voorbeeld, die denkt antisemitische uitspraken van Baudet te kunnen relativeren door te melden dat Baudet heus wel weet dat de Holocaust heeft plaatsgevonden. Dat was het punt niet.
Resterende Forum-politici hebben een motief om bij de partij te blijven. Nu de partij is uitgedund kunnen ze functies bemachtigen die er vroeger niet voor ze in zaten, toen meer getalenteerde mensen als Joost Eerdmans en Jan Cees Vogelaar op de kandidatenlijst mochten staan. Het tekort aan kandidaten is sinds kort groter dan ooit en om daarvan te profiteren moet je blijven. Het is wel een wat wonderlijke motivatie voor politici van een partij die zijn bestaan legitimeerde door te wijzen op het partijkartel, een systeem waarbij politici alleen maar met hun eigen baantjes bezig zijn en niet met de noden van hun achterban.
Verrassing: meerdere mensen die bij Forum zijn gebleven werkten al voor de partij. Ze zouden hun functie moeten opgeven als ze opeens bezwaren hebben. Dat geldt bijvoorbeeld voor Statenleden als Andreas Bakir (Overijssel) en Gideon van Meijeren (Zuid-Holland), die hun baantje in de Tweede Kamer zouden zijn kwijtgeraakt. Ralph Dekker (Noord-Holland) kan na een afsplitsing niet meer interessant doen bij het Renaissance Instituut en Joyce Vastenhouw (ook Noord-Holland) krijgt nooit meer een functie op het terrein van fondsenwerving. Daar heeft ze namelijk totaal geen verstand van.
Maar het kan altijd erger. In Noord-Brabant heeft Forum een probleem: de Statenleden Joris van den Oetelaar en Hans Smolders steunen de boreale partijkoers en anderen, zoals Loek van Wely, willen daar juist afstand van nemen. Zo ontstond een ondoorgrondelijk compromis, namelijk dat de Brabantse fractie autonoom werkt binnen Forum, geheel onafhankelijk van de landelijke partij. Het is de Brabantse Statenleden ontgaan dat dit wettelijk altijd het geval is en dus een wassen neus, en dat ze gewoon nog steeds zijn verbonden met de Grote Leider die antisemitische complottheorietjes de wereld in slingert.
Dat men dit in Brabant niet snapt, is al een teken dat men in de politiek is verdwaald, maar het is eigenlijk nog erger. Dit compromis was nodig zodat de coalitie met VVD en CDA niet hoefde te vallen. Dat klinkt slim: zo kan de FvD-fractie toch iets voor elkaar krijgen voor de achterban. Alleen jammer dat de Brabantse fractie bij de onderhandelingen niets binnenhaalde en dat de coalitie dus gewoon doorgaat met het plaatsen van foeilelijke windmolens en het aan boeren opleggen van – in de ogen van Forum – volstrekt zinloze stikstofregels. Ook bij de verdwaalde zielen in Brabant hebben alleen de baantjes prioriteit.
