Sinds 16 maart 2020 heeft het Openbaar Ministerie (OM) 383 misdrijfzaken in relatie tot het coronavirus in behandeling genomen (peildatum 4 december). Het gaat dan bijvoorbeeld over mensen die hoesten of spugen richting agenten en andere mensen met een publieke taak, waarbij ze beweren besmet te zijn met het coronavirus. Daarnaast om geweld tegen handhavers. Naast de misdrijven zijn er ook de overtredingen van de regionale noodverordeningen. Hiervoor zijn sinds 16 maart (peildatum 6 december) 21.409 strafbeschikkingen uitgevaardigd, voornamelijk vanwege onvoldoende afstand houden. Daarnaast zijn er sinds 1 juni (peildatum 6 december) 4736 strafbeschikkingen uitgevaardigd voor het overtreden van de mondkapjesplicht in het OV. Dat meldt het OM woensdag in een perscommuniqué.
Vanaf het begin van de coronacrisis zijn er bij het OM 383 coronagerelateerde misdrijfzaken binnengekomen. Bij de meeste misdrijfzaken (115 gevallen) zijn politieagenten slachtoffer. In 70 gevallen gaat het om andere beroepsbeoefenaren, zoals bijvoorbeeld BOA’s of medewerkers van een ziekenhuis. Ook openbaar vervoerpersoneel is slachtoffer geworden van coronagerelateerde misdrijven: het OM heeft 12 van dit soort zaken in behandeling genomen. Het gaat van de 383 genoemde misdrijfzaken in de meeste gevallen om bedreiging (204 gevallen). In sommige gevallen gaat het ook om geweld (52 gevallen). Voorbeelden van andere coronagerelateerde misdrijfzaken zijn geweld tegen ziekenhuispersoneel (4) en winkeldiefstal (24). Het gaat dan bijvoorbeeld om verdachten van winkeldiefstal die winkelpersoneel of agenten in het gezicht spugen of hoesten. In 282 misdrijfzaken is de verdachte gedagvaard. Dat wil zeggen dat ze voor de (snel)rechter moe(s)ten verschijnen. In het merendeel van deze gevallen eiste de officier van justitie gezien de ernst van de zaak een gevangenisstraf. De rechter volgde in het overgrote deel deze eis. 19 personen hebben een OM-strafbeschikking gekregen. Bijvoorbeeld een boete of een taakstraf. Sinds 16 maart is er 3 keer verzet ingesteld tegen deze strafbeschikking op grond van deze misdrijfzaken (peildatum 4 december). De officier van justitie beoordeelt de zaken en brengt de zaak vervolgens voor de rechter of vernietigt de strafbeschikking. In alle drie de gevallen moe(s)ten ze voor de rechter verschijnen. In 2 zaken is een transactie aangeboden. 55 zaken zijn geseponeerd, meestal omdat er niet genoeg bewijs is. In 25 zaken moet het OM nog een beslissing nemen.
Naast de misdrijfzaken zijn er ook de overtredingen van de regionale noodverordeningen rondom corona. De noodverordeningen waren tot 1 december van kracht. Vanaf die datum is de Tijdelijke wet Covid-19 van kracht, die de Noodverordeningen vervangt. De cijfers in dit bericht gaan over de overtredingen van de Noodverordeningen.
De overtredingen op de noodverordeningen komen bij het OM binnen in de vorm van processen-verbaal (pv’s) die zijn opgemaakt door politieagenten of BOA’s. Op peildatum 6 december waren er circa 31.196 pv’s geregistreerd. De pv’s worden door het OM beoordeeld, voordat er een strafbeschikking in de vorm van een geldboete wordt opgelegd. Op de peildatum waren 21.409 strafbeschikkingen uitgevaardigd vanwege overtreding van de noodverordeningen. Daarnaast zijn er sinds 1 juni 4.736 strafbeschikkingen uitgevaardigd voor het overtreden van de mondkapjesplicht in het OV. Een deel van de pv’s moet nog beoordeeld worden, een ander deel is teruggestuurd naar de verbalisant voor aanvulling.
Het is nog te vroeg om een uitspraak te doen over het aantal geconstateerde overtredingen van de mondkapjesplicht in de publieke binnenruimte. In de volgende update is daar naar verwachting wel wat over te zeggen.
Van de aanvankelijk ingestuurde processen-verbaal is gemiddeld 45% teruggestuurd naar de verbalisant, met het verzoek het proces-verbaal aan te vullen. De pv’s die zijn teruggestuurd naar de verbalisanten kunnen, na aanvulling, opnieuw ingestuurd worden. Er kan dan alsnog een strafbeschikking uitgevaardigd worden. Een strafbeschikking wordt alleen uitgevaardigd nadat een pv door het OM is beoordeeld, en de schuld van de verdachte aan het betreffende feit is vastgesteld.
Sinds 16 maart 2020 is er 7.785 keer verzet ingesteld tegen een strafbeschikking op grond van de noodverordening (peildatum 6 december). Deze verzetschriften worden inhoudelijk beoordeeld door het OM. De officier van justitie beoordeelt de zaken en brengt de zaak vervolgens voor de rechter of trekt de strafbeschikking in.
Er zijn inmiddels 22 zittingen geweest, waarop 250 zaken zijn behandeld.
Bij jongeren die zich niet aan de noodverordening houden, wordt waar mogelijk gekozen voor een HALT-afdoening. Als de jongere akkoord gaat met een HALT-afdoening en deze met goed resultaat afrondt, komt dit in de plaats van de geldboete. Dit geldt alleen voor de eerste keer dat jongeren de maatregelen overtreden. Bij de HALT-afdoening wordt nog eens heel duidelijk uitgelegd wat het nut en de noodzaak is van de noodverordening en waarom het zo belangrijk is dat de jongere zich hieraan houdt. Ook ouders worden daarbij betrokken en op hun verantwoordelijkheid gewezen. Tot op heden zijn er 1214 jongeren doorverwezen naar HALT (peildatum 6 december). Bij elke daarna volgende overtreding van de noodverordening, krijgt de jongere van 16 jaar en ouder een boete van 95 euro. Jongeren tussen de 12 en 15 jaar krijgen een boete van 48 euro. Boetes voor meerderjarigen bedragen sinds 14 oktober j.l. 95 euro, daarvoor was het boetebedrag vastgesteld op 390 euro.
