Er staan deze zondagmiddag duizenden mensen op het Museumplein in Amsterdam. Dit was zeker niet de bedoeling van de gemeente. De eerste aanvraag voor een demonstratie op deze plek werd geweigerd, toen werd deze verplaatst en daarna trok de organisator zich terug. Zo was de demonstratie van niemand meer, maar er bleven toch oproepen circuleren om deze zondagmiddag naar Amsterdam te komen. En zo staan er rond een uur of twee zo’n tweeduizend mensen ‘koffie te drinken’, zoals sommigen dat noemen. Demonstreren mag niet, maar koffiedrinken wel, nietwaar?
Het doel van demonstraties is niet altijd helder, maar de manifestatie op het Museumplein is wel een heel extreem voorbeeld. Deze demonstratie is tegen Rutte en tegen het corona-beleid, maar wat de eisen precies zijn is niet duidelijk. Logisch, want dit is een sessie ‘koffiedrinken’ en geen demonstratie. En dus zijn er ook geen sprekers die vertellen wat ze willen, zien we maar een handjevol spandoeken en zijn er ook nauwelijks leuzen te horen. Deze demonstratie valt al met al in een categorie volstrekt ongrijpbaar burgerprotest waar overheden inhoudelijk én organisatorisch geen grip op hebben.
De politie is er al vanaf de eerste minuut bij en de gemeente heeft vooraf laten weten dat de demonstratie verboden is. Er is na een kwartier een noodbevel van kracht en daarom mag niemand meer op het Museumplein zijn. De praktijk is het omgekeerde: niemand trekt zich er iets van aan. Het is niet duidelijk of de demonstranten weten dat de gemeente deze samenkomst heeft verboden, dat dit ze niets interesseert of dat het een reden vormt om juist toch naar het Museumplein te komen. Het heeft de schijn van dat laatste: hier bestaat een enorm wantrouwen tegen alles wat riekt naar macht, autoriteit en politiek.
We zien verwijzingen op stickers, borden en een spandoek dat de NOS alleen ‘fake news’ brengt. Een prominent spandoek zegt dat het corona-vaccin vergif is. Er is ook een enorme hoeveelheid stickers met die boodschap. Als je de QR-code op het spandoek scant kom je op een website met een complottheorie. Anderen hebben een spandoek met de tekst: ‘Wie slaapt in een democratie, wordt wakker in een dictatuur’. Zo’n tekst is meestal wel een aardige indicator dat je met een democratie te maken hebt, maar dat ziet men hier op het Museumplein beslist anders.
Hier draagt men de Nederlandse vlag ondersteboven en lopen allemaal mensen met een clownsneus op. Er komt een groepje zwartgeklede mannen aan met het spandoek ‘Defend IJmuiden’. Ze krijgen applaus, terwijl niet zo duidelijk is wie ze zijn en waar ze voor staan. Een vrouw zwaait met een vlag van FvD. Afstand houden is er niet bij en mondmaskers zien we nergens. Een vrouw legt me uit dat corona een poging is een burgeroorlog te veroorzaken en een andere vrouw begint tegen een ME’er te schreeuwen dat deze hun kant moet kiezen. Een ander roept dat dit allemaal de schuld is van Groen-Slinks.
Het programma van deze middag bestaat uit het beëindigen van de demonstratie. Dit gaat steeds weer in dezelfde stappen: de politie roept dat men naar huis moet gaan, de demonstranten beginnen te schreeuwen en te fluiten en dan worden ze een klein beetje verder ingesloten. Er vallen steeds wat mensen af en de steeds kleinere demonstratie verplaatst zich zo langzaam naar het Concertgebouwplein. Daar komt ook een waterkanon aan te pas. Na enige tijd staan veel demonstranten weer buiten de omsingeling. Na ruim twee uur is iedereen het zat en is het spelletje over. Het gaat regenen. Er zijn ruim honderd arrestaties.
‘Wij zijn Nederland, wij zijn Nederland!’ scandeert een groepje laveloze jongeren achter me. Een man in zwarte kleding roept dat ik een ‘kankermongool’ ben. Opeens snap ik het: dit is geen demonstratie met een politiek doel. Het is allemaal alleen maar bedoeld om de politiek dwars te zitten. Deze manifestatie is vooral een product van verveling. Dat fenomeen heeft door de lockdown enorme proporties aangenomen: mensen kunnen niet meer naar de kroeg of naar de Action en ze zitten de hele dag met hun kinderen opgescheept. Rellerig bier drinken op het Museumplein zorgt dan voor wat afwisseling, een waterkanon ook.
Er is veel kritiek mogelijk op het coronabeleid. Allerlei bezwaren lijken door het kabinet niet mee te worden gewogen, zoals meer kindermishandeling en leerachterstanden in sociaal zwakke milieus. Misschien zijn dit ook de zorgen van sommige van deze demonstranten, net als al die andere zaken zoals uitgestelde reguliere zorg, eenzaamheid, faillissementen, werkloosheid, depressies en andere ellende. Toch horen we er deze middag niets over, omdat alles – ook de bijeenkomst op zich – alleen om het uitdagen van de autoriteiten draait.
Er is zeker te weinig serieus debat over zwaarwegende bezwaren tegen het coronabeleid, maar als die kritiek je inzet is, organiseer je een actie of manifestatie waardoor de politiek niet meer om je eisen heen kan en deze in ieder geval serieus moet bespreken. In plaats daarvan levert deze middag het beeld op dat corona-critici extremistisch en gewelddadig zijn, serieuze informatie niet vertrouwen, geloven in complotten, corona een verzinsel vinden en niet begrijpen hoe de Nederlandse rechtsstaat werkt. Zo staan alle serieuze critici van het corona-beleid voorlopig wederom op één-nul achterstand.
Namens alle mensen die door corona in de diepe problemen zitten: jullie worden bedankt.
