Campagne voeren ten tijde van corona is niet eenvoudig: politieke partijen zijn veroordeeld tot online activiteiten. Vooral voor nieuwe partijen is dit een groot probleem. Voor Volt bijvoorbeeld, de nieuwe Europese partij die op één zetel in de peilingen staat. Deze zondag komen veertien Volt-vrijwilligers bijeen in Maastricht om flyers uit te delen. Geheel in lijn met de Europese Volt-gedachte is het een internationaal gezelschap. Een vrijwilliger is overgekomen uit Brussel en vier anderen komen uit Aken, waar de partij inmiddels in de gemeenteraad zit. Dit is al de zevende week dat Volt in Limburg aan het flyeren is.
Volt deed in allerlei EU-landen al aan verkiezingen mee. De Nederlandse Tweede Kamerverkiezingen zijn de eerste landelijke verkiezingen waarbij de partij verkiesbaar is. De vrijwilligers verwachten drie zetels. Aan ambities geen gebrek: een vrijwilliger speculeert al over deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen in 2022. Hoewel Volt een nogal studentikoze indruk maakt, zien de leden een brede doelgroep voor zich: er wordt niet alleen in de betere wijken van Maastricht geflyerd, maar ook in Heerlen, Venlo en Roermond. Wel geeft een vrijwilliger toe dat men de partij daar wat glazig aankijkt.
Dat is niet zo vreemd. Kandidaat Fons Janssen (no.9) houdt een praatje op het Maastrichtse Plein 1992. Maastricht is een hele Europese stad, zegt hij. Hier is een belangrijk Europees verdrag gesloten. De EU heeft veel voordelen en daarom moet de EU meer gaan doen. Er moeten nog veel grenzen overbrugd worden, zoals bij werk en pensioen. Volt vindt de politiek in Den Haag te Randstedelijk. Alle steden en regio’s zijn voor Volt belangrijk, of ze nou Berlijn of Venlo heten. Fons eindigt met de boodschap dat Volt van de drie P’s is: positief, pragmatisch en pan-Europees.
Jammer voor Volt, maar dat klinkt als D66. Het verschil blijkt lastig uit te leggen. Zo komt er een man aangelopen die zegt dat Volt bij hem uit de Stemwijzer komt maar dat hij D66 stemt. Kaag kan immers in het kabinet terecht komen en zo meer invloed hebben. Wat is de meerwaarde van Volt? Hij stelt een terechte vraag: Volt is EU-gezind, wil meer samenwerking en wil meer Europese democratie. De partij zit duidelijk in het vaarwater van D66 en ook in dat van GroenLinks en PvdA. Je zou denken dat de vrijwilligers wel kunnen uitleggen waarom ze bij Volt zitten en niet achter Kaag aanlopen.
Dat blijken ze niet te kunnen. Een lid legt de man uit dat het in de grensregio handig is dat Volt ook aan de andere kant van de grens actief is, bijvoorbeeld in Aken en Luik. Volt zit ook in het Europees Parlement. Maar daarna wordt het stil: wat is nu precies de plek van Volt in Brussel? De enige Volt-Europarlementariër zal wel in dezelfde Europese fractie als D66 zitten, klinkt het even, waar ook de partij van de Franse president Macron in zit. Oh nee, Volt zit juist bij de Groenen, de fractie van onder meer GroenLinks. Het beeld is helder: ook bij Volt kunnen vrijwilligers alle EU-gezinde clubjes niet goed uit elkaar houden.
Ik besluit te helpen. Ik vraag de voorbijganger hoeveel hij aan D66 heeft gehad, toen de partij meeregeerde. Een antwoord blijft uit. Ik zeg tegen een Volt-vrijwilliger dat als je een pro-Europees geluid wilt, één zetel Volt in de Tweede Kamer waarschijnlijk zinniger is dan een extra zetel D66. Van de meeste D66-Kamerleden verneem je toch nooit iets. De vrijwilliger lijkt dit nog nooit te hebben bedacht. Ondertussen hebben anderen de voorbijganger van een antwoord voorzien: je moet stemmen op de partij die zo dicht mogelijk bij je staat. De man belooft zijn vrouw – ‘die linkser is’ – te gaan overtuigen Volt te stemmen.
Zo leren we deze middag waarom honderden jongeren zich momenteel voor Volt inzetten: ze hebben een internationale oriëntatie en zien die onvoldoende bij bestaande partijen terug, al is de vraag hoe groot de verschillen met D66, GroenLinks en PvdA echt zijn. Die observatie kunnen deze partijen in hun zak steken, ook omdat bij Volt echte diepgang lijkt te ontbreken. De partij draait vooral om een positief Europees gevoel, niet om concrete voorstellen of een actuele visie. Over corona gaat de partij nog een document produceren, hoor ik, alsof het om een thema gaat wat pas sinds deze maand op de politieke agenda staat.
Als ik de vrijwilligers vraag wat Volt in de Tweede Kamer wil bereiken, komt steeds dezelfde D66-riedel naar boven: Europese democratie. Dat is op het Binnenhof echter niet te regelen. Ook na doorvragen komt niet naar boven welke concrete problemen Volt wil agenderen. Raar, want dit ligt voor de hand: de partij kan transparantie eisen over de inbreng van het Nederlandse kabinet in Brussel. Zo wordt de EU democratischer en beter bij te sturen. De vrijwilligers komen echter niet verder dan dat D66 in het verleden allerlei beloftes niet heeft waargemaakt.
Dat zal ongetwijfeld zo zijn, maar het is een kwestie van tijd voordat we dat ook Volt kunnen verwijten.
