“Ik heb twee dagen op de bank gezeten om bij te komen.” Dat zei Frits Veerman nadat het Huis voor klokkenluiders hem gelijk had gegeven. 45 jaar lang had deze klokkenluider rondgelopen met een ongelooflijk verhaal dat zijn leven heeft getekend. In opdracht van de Amerikanen heeft Nederland de Pakistaanse atoomspion Abdul Khan op grote schaal atoomgeheimen laten stelen. Nederlandse bedrijven hebben Pakistan geholpen om een atoombom te maken. Abdul Khan heeft deze geheime informatie verkocht aan onder meer Noord-Korea en Iran, landen waarmee nog altijd nucleaire conflicten zijn. Nadat Frits Veerman halverwege de jaren zeventig deze spionage aankaartte werd niet de spion Khan, maar hijzelf aangepakt. Veerman werd gevangen genomen en geïntimideerd en hij verloor zijn werk.
“Eerst ben ik in de Bijlmer strafgevangenis vastgezet voor verhoor. Ik werd van mijn vrijheid beroofd en ik kreeg niet eens een advocaat! Later bleek dat ik door de veiligheidsdienst op een lijst ben gezet waar normaal gesproken criminelen met een internationaal opsporingsbevel op worden geplaatst. Hierdoor ben ik in Italië aangehouden door militairen in voertuigen, werd ik in Baltimore door de CIA verhoord en in Boedapest door de politie. Overal werd ik gevolgd en bij iedere stap vroegen ze wat ik aan het doen was.”
Dat zei Frits Veerman deze maand in een interview in het ledenblad van de SP, waarvan hij lid was geworden. Krista van Velzen en andere SP’ers hebben zich in het verleden ingezet voor de zaak van Veerman. Dat stokje nam ik over toen ik in 2006 zelf Tweede Kamerlid werd.
“Veel wielrennen”, zei Frits Veerman, toen ik hem vroeg hoe hij toch zo blijmoedig bleef. Zijn hoofd leeg fietsen en zijn lichaam gezond houden. Woensdag kwam het bericht dat deze dappere strijder onverwacht op 76-jarige leeftijd is overleden. Wat moet het moeilijk zijn geweest, wat zal het eenzaam zijn geweest, om te moeten leven met een onrecht waarvoor je zo lang geen gehoor hebt gekregen. Wat zwaar ook voor zijn familie en vrienden. Politici in de hoogste kringen wisten van dit onrecht, maar durfden niets te doen. Bang voor de relaties met de Amerikanen en voor het internationale schandaal waar de onthullingen van Veerman toe zouden leiden. Hoe hij het deed dat weet ik niet, maar Frits bleef altijd blijmoedig en altijd strijdbaar. Hoe lang het ook duurde en hoeveel tegenslag hij ook had.
De zaak van Frits Veerman was voor mij één van de redenen om een wet te maken voor de bescherming van klokkenluiders, die ook leidde tot de oprichting van het Huis voor klokkenluiders. Dat deed onderzoek naar de bejegening van Frits Veerman en verklaarde vorig jaar dat hij een erkende klokkenluider is. Deze vorm van erkenning is belangrijk geweest. We kunnen Frits Veerman alleen maar eren door zijn strijd voort te zetten. Om te beginnen met een inhoudelijk onderzoek bij de geheime diensten die bij deze atoomspionage betrokken waren (door de toezichthouder CTIVD). Daarna zal de Tweede Kamer een oordeel moeten vellen over de politieke verantwoordelijkheid voor deze ongekende spionagezaak. Frits Veerman is een internationale held. Ik hoop dat hij nu eindelijk rust heeft gevonden.
Ronald van Raak schrijft regelmatig over de zaak Frits Veerman.
