Bij de peiling deze week zien we wel enige beweging, maar kleiner dan normaal 9 dagen voordat de stembureaus openen. Terwijl de campagnes nu al wel losgebarsten zijn en de lijsttrekkers met grote regelmaat in de media verschijnen.
Het CDA verloor deze week 2 zetels (naar 17) en de VVD 1 zetel (naar 32). Die 3 zetels komen per saldo terecht bij D66 (14), FVD (5) en Volt (2).
Bij de peiling deze week zien we wel enige beweging, maar kleiner dan normaal 9 dagen voordat de stembureaus openen. Terwijl de campagnes nu al wel losgebarsten zijn en de lijsttrekkers met grote regelmaat in de media verschijnen.
Het CDA verloor deze week 2 zetels (naar 17) en de VVD 1 zetel (naar 32). Die 3 zetels komen per saldo terecht bij D66 (14), FVD (5) en Volt (2).
Zonder de effecten ervan nu te kunnen kwantificeren verwacht ik dat deze combinatie van componenten het volgende zal gaan betekenen:
- De opkomst zal (beduidend) lager worden dan de vorige keer (was toen bijna 82 procent). Maar of dat 75 procent, 70 procent of 65 procent gaat worden is niet echt vooraf in te schatten.
- Het verschil aan opkomstmogelijkheden naar leeftijd door het mogen poststemmen en het verschil in angst om besmet te worden zal een ander opkomstpatroon geven naar persoonlijke kenmerken (leeftijd) en politieke voorkeuren, dan als de opkomst in de buurt zou liggen van de vorige keer. Om daar een voorbeeld van te geven: Op de vraag of men als men de mogelijkheid had om per post te stemmen (onder de 70 jaar) men dat had gedaan antwoordt meer dan 40 procent van de kiezers van SP, GroenLinks en Partij voor de Dieren bevestigend, maar van de kiezers van FVD slechts 8 procent. Dat geeft ook weer in welke mate het verschil in angst voor besmetting een rol speelt bij het voorgenomen stemgedrag.
- Het is eerder voorgekomen dat een nieuwe partij direct heel veel stemmen kreeg (zoals de LPF in 2002). Dat zal dit keer niet gebeuren met één nieuwe partij. Wel bestaat er een goede kans dat er drie of meer nieuwe partijen in de Tweede Kamer komen. (Op dit moment zien we in onze peiling 4 partijen een heel goede kans maken, die nu samen op 7 zetels staan). Bij een lage opkomst is de kiesdeler ook lager. Maar ook de partijen die de kiesdeler niet halen kunnen bij elkaar wel eens 3 procent of meer van de stemmen krijgen en daardoor indirect de uitslag beïnvloeden.
- Deze combinatie van effecten heeft een invloed op het aantal restzetels. Dat aantal zal groter worden dan ooit. Op de manier waarop de restzetelberekening in Nederland verloopt kan dat de grootste partij(en) een extra zetel bezorgen. (Het systeem werkt zo dat restzetels eerder toevallen aan grotere partijen dan aan kleinere partijen. Behalve als die kleine partij maar een klein aantal stemmen tekort kwam voor een extra zetel).
Nog 8 dagen voordat de eerste stembureaus open gaan. Nog minstens 10 dagen voordat we de einduitslag weten. Naast de peiling van aanstaande zondag kom ik met een prognose voor de einduitslag op dinsdagavond 16 maart.
