In maart doen 24 nieuwe partijen mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Wie zijn de kandidaten van deze partijen, waarom doen ze mee en wat voegen ze toe? Chris Aalberts gaat op zoek naar deze nieuwbakken politici met de vraag waarom ze onmisbaar zijn aan het Binnenhof.
We zitten op een bankje voor de ingang van de Tweede Kamer. Ruud Koornstra is de nummer vier van Code Oranje, de politieke partij van Richard de Mos die ‘ombudspolitiek’ wil gaan bedrijven. Ruud praat snel en enthousiast over zijn missie om de wereld duurzamer te maken. Ooit was hij televisieproducent en maakte hij onder andere Villa Felderhof. De laatste twintig jaar is hij bezig met duurzaamheid. Hij hield er een ontelbare hoeveelheid praatjes over. Ruud wil laten zien dat je als ondernemer geld kunt verdienen door goed te zijn voor mens, natuur en milieu.
De milieubeweging vraagt om te minderen, legt Ruud uit. Mensen moeten niet meer vliegen en geen vlees meer eten. Zo boet je in op de kwaliteit van leven. Je kunt mensen beter belonen voor goed gedrag. Ruud wil bijvoorbeeld dat je voor groene stroom minder betaalt dan voor gewone stroom. Vernieuwing roept echter weerstand op. Ruuds bedrijf ontwikkelde ooit een LED-lamp die negentig procent energie bespaarde. Tegenstanders deden er alles aan om de ontwikkeling ervan af te remmen, terwijl het een enorme stap is richting duurzaamheid: 20 procent van de elektriciteit gaat op aan licht.
Ruud kwam al in 2019 in contact met Code Oranje, toen de partij zonder succes deelnam aan de Provinciale Statenverkiezingen. De partij past bij hem, vertelt Ruud, want hij is net als Code Oranje voor initiatieven van onderop. Ruud dacht mee wie het gezicht zou moeten worden. Hij keek met enige bewondering naar Thierry Baudet, die veel mensen meekreeg met ‘een slecht verhaal’. De emotie van Forum was echter wel terecht: er moet iets veranderen. De keuze viel vervolgens op Richard de Mos. Ruud kende hem niet goed maar ze hadden al snel een band: ze komen beide uit Den Haag.
Ruud vindt de corruptiezaak van De Mos wel ‘een dingetje’, maar het uitgangspunt is dat je pas schuldig bent als je wordt veroordeeld. Er is nu weliswaar een zweem van corruptie, maar dat is volgens Ruud opgeblazen. Het is onzin dat er sprake zou zijn van belangenverstrengeling. De zaak gaat over een nachtvergunning waar De Mos als wethouder helemaal niet voor verantwoordelijk was. Ook zijn er boterzachte beschuldigingen dat De Mos mee is geweest met bootreisjes. Als De Mos toch wordt veroordeeld voor een misdrijf, gaat hij weg bij Code Oranje, zo is de afspraak.
Belangenverstrengeling komt volgens Ruud wel degelijk vaak voor. Gerrit Zalm was minister van financiën, toen directeur bij DSB Bank, baas bij ABN AMRO en commissaris bij Shell, stelde de regering samen en toen was er opeens een dividendstandpunt waarvan niemand begreep waar dat vandaan kwam. Ruud vraagt zich af of wij echt zo naïef zijn om niet te begrijpen hoe dit soort lijnen lopen. Bij de klimaattafels zag hij het ook. Hij zou er vernieuwing komen brengen maar een week voordat het rapport klaar was, bleken alle vernieuwende dingen geschrapt. Die waren duidelijk niet in het belang van andere deelnemers.
Aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag zit aan de ene kant een ministerie en aan de andere kant het grootkapitaal, zegt Ruud, doelend op werkgeversorganisatie VNO-NCW. In Nederland gaan we altijd prat op de scheiding tussen kerk en staat. De kerk is echter vervangen door het grootkapitaal. Daar doet men alsof men in het belang van het volk handelt, maar men is alleen geïnteresseerd in zichzelf. Het gaat er altijd over wat het beste is voor een sector en wie de beste lobby heeft. Ruud herinnert zich dat proces nog ten tijde van de introductie van de LED-lamp. Philips haalde alles uit de kast om dit tegen te houden.
Ik leg Ruud uit dat ik niet zo goed begrijp wat Code Oranje precies wil. Ruud vertelt dat Code Oranje niet voortkomt uit een bepaalde sector en zich niet inzet voor een bepaalde groep. De partij is simpelweg voor een beter Nederland. Het doel is volgens hem ‘een paradijs op aarde’. De vraag is alleen hoe je bij dat paradijs komt. De weg ernaartoe ligt voor Code Oranje helemaal open. Als GroenLinks standpunten heeft die helpen om dichterbij het doel te komen, dan vinden ze Code Oranje aan hun zijde. Maar dat geldt ook als de VVD of Forum goede plannen heeft. Het doel is de baas, noemt Ruud dat.
Wat is het doel dan? Ruud begint over het tegengaan van klimaatverandering. Het maakt hem bij wijze van spreken niet uit hoe groot de kans is dat het misgaat met het klimaat, maar je hebt er sowieso een verzekering voor nodig. Die moet geld opleveren in plaats van dat die geld kost. Er is nu veel weerstand tegen de energietransitie omdat sectoren opleggen hoe deze moet gaan plaatsvinden. Ook in de oude stadswijken zijn veel problemen die om een oplossing vragen. Dat zijn de problemen van Henk en Truus, maar ook van Ahmed en Fatima. Code Oranje wil die oplossen door met betrokkenen te praten en zo alle invalshoeken in kaart te brengen.
Ruud deed dit bij Schiphol al met piloten en buurtbewoners. Zo kunnen zij begrip voor elkaar krijgen. Zo gaat het ook bij Code Oranje. De partij is volgens Ruud net een rugbyteam. Hele verschillende karakters komen bij elkaar: ze hebben een verschillende afkomst, maar wel hetzelfde doel.
