Op de avond dat premier Rutte versoepeling van de corona-regels aankondigt, komt Lijst 30 online samen. We bevinden ons in de wereld van wat we de corona-critici zouden kunnen noemen. Anderen noemen deze club liever de corona-wappies. Lijst 30 is de blanco lijst die deelnam aan de Tweede Kamerverkiezingen met als lijsttrekker Anna Zeven. De lijst is vooral bekend van die andere kandidaat: Willem Engel, voorman van Viruswaarheid. Hij blijkt vanavond in geen velden of wegen te bekennen. Wat dat zegt over zijn betrokkenheid is vaag: niemand maakt woorden aan hem vuil.
In de wereld van de corona-kritiek valt het niet mee alle partijen en partijtjes uit elkaar te houden. Aanvankelijk heette deze partij Vrij en Sociaal Nederland (VSN), maar toen ontstond er ruzie en dienden de nummers 1 en 2 allebei een eigen kandidatenlijst in. Dat leidde tot twee partijen die zich allebei VSN wilden noemen. Uiteindelijk kreeg de lijst van Bas Filippini die naam. De tweede, naamloze lijst kreeg nummer 30. Beide partijen deden in een paar kieskringen mee en waren dus op voorhand kansloos. Corona-critici wisten ondertussen de weg naar Forum voor Democratie prima te vinden.
Hoe dan verder met deze mislukte Lijst 30? Die vraag is niet zo relevant nu de corona-maatregelen hortend en stotend worden afgebouwd en in de nabije toekomst waarschijnlijk verdwijnen. Ze zijn zeker weg ten tijde van de Tweede Kamerverkiezingen van 2025. Dit toekomstbeeld wordt bij Lijst 30 echter niet gedeeld en dus gaat deze Zoom-bijeenkomst over de nieuwe koers, alsof er dezelfde dag niet over versoepelingen is gepraat die het bestaansrecht van de partij ondermijnen. De partij heeft alvast een naam bedacht: Hart voor Vrijheid. Die leus kennen we nog van de corona-demonstraties.
Lijst 30 heeft een ledenenquête uitgevoerd over hoe het verder moet. Veel nieuwe partijen stoppen na mislukte verkiezingen, maar Lijst 30 piekert er niet over. De partij heeft alweer een fysieke bijeenkomst georganiseerd, vertelt Anna. De leden liepen aanvankelijk met hun ziel onder hun arm, maar aan het einde zagen ze er weer ‘als zonnetjes’ uit. Er was verbinding gekomen. Lijst 30 wil aan de slag en deze avond zijn hier een kleine 150 mensen getuige van. We schakelen naar Mordechai, die fysiek tegenover Anna blijkt te zitten maar wel een eigen beeldscherm en webcam heeft. Het toont hoe klein Lijst 30 is: Mordechai is Anna’s vriend.
Dertig procent van de leden heeft de enquête ingevuld. Mordechai vindt dat veel, maar je kunt beter zeggen dat zeventig procent nu al niet meer bereid is om een paar minuten in Lijst 30 te investeren. We leren desondanks van alles. Driekwart van de invullers heeft zich aangesloten vanwege de kernwaarden: liefde, vertrouwen, verbinding en vrijheid. Een soortgelijk percentage kwam voor de speerpunten: medische vrijheid, optimale kansen, ondernemerschap, eigen verantwoordelijkheid en directe democratie. De helft sloot zich aan voor eerlijke en transparante informatie over corona. Daarmee bedoelen ze Café Weltschmerz.
Bijna de helft van de leden wil zich richten op ‘de politieke weg’ en ruim de helft wil ‘het huidige regime omverwerpen’. Mordechai vindt dat heel naar klinken, dus dat doel moet anders heten: ‘vanuit binnen of buitenwaartse druk aansturen op een nieuw systeem’. De betekenis van ‘de politieke weg’ is sowieso nogal vaag want als er binnen een jaar weer Tweede Kamerverkiezingen zijn, wil niet de helft maar juist 84 procent van de leden meedoen. Slechts een handjevol leden denkt dat dit niet realistisch is omdat vorige maand maar weinig mensen op Lijst 30 hebben gestemd.
Tweederde van de leden wil een parallelle samenleving. 93 procent wil die stichten in Nederland en 22 procent ziet opties in landen als Wit-Rusland, Nicaragua, Costa Rica en IJsland. In de parallelle samenleving gaat het voor een meerderheid om zaken als gezondheidszorg, landbouw, onderwijs en soevereiniteit. Wat hier precies mee wordt bedoeld is wederom onduidelijk. Of het er allemaal van gaat komen is ook twijfelachtig: een derde van de leden wil eventueel in een werkgroep gaan zitten om erover te praten. Waarschijnlijk wordt het iets als ‘niet meer kopen in de supermarkt’. Voor de helft van de leden is dat staande praktijk.
57 procent van de leden denkt dat het maximaal een jaar duurt voordat de medische vrijheid helemaal is afgeschaft. Het vertrouwen in de toekomst is dus niet zo groot, maar Mordechai weet ons te melden dat als de plannen van Lijst 30 worden uitgevoerd de leden meteen meer vertrouwen krijgen. Welke plannen dat zijn is niet helder. Misschien dat dit de reden is dat maar 17 procent van de leden wil meedoen aan acties. Er wordt ondertussen serieus rekening gehouden met de mogelijkheid dat het internet uitvalt en dat er dan drukwerk nodig is, maar ook afspraken over waar je elkaar kunt ontmoeten.
Dan is het tijd voor vragen. Een oudere man met een baard neemt het woord. Hij staat in politiek Nederland bekend als een notoire stoorzender die met ellenlange vragen allerlei politieke bijeenkomsten hindert. Hij is berucht in alle debatcentra en bij alle reguliere partijen. Hij wil een aparte werkgroep over de verzorgingsstaat. Anna vindt het goed. Een wat bleek ogende dame wil geen nieuwe naam voor Lijst 30 want dat doet de bekendheid geen goed. Een vrouw met een bril begint te klagen dat de interne communicatie niet goed loopt. Een ander begrijpt niet hoe ze Telegram moet gebruiken en een bejaarde huisarts wil dat we ‘sterven met corona’ zeggen in plaats van ‘sterven aan corona’.
Anna knikt vrijwel onophoudelijk. Ze geeft de roerige partijgeschiedenis de schuld van de slechte communicatie. Een lid vraagt nog naar de interne regels die ‘autocratisch’ zouden zijn. Mordechai begint te misten dat die regels aan het bestuur zijn en dat wijziging geen haast heeft. Wie er in het bestuur zit staat niet op de website. Een veeg teken. Voorlopig is Lijst 30 een dictatoriaal project voor mensen die zich druk maken over corona. De helft van de leden zegt bereid te zijn daar 45 euro per jaar voor neer te leggen. Ze willen er niet eens invloed voor terug. Hoezo naïef?
Als je dan toch voor een ander corona-beleid bent, kun je je beter aansluiten bij Forum voor Democratie. Dat is nog goedkoper ook.
