Hoe Forum voor Democratie de partij van de corona-critici werd is niet helemaal duidelijk. Het lijkt alles met opportunisme te maken te hebben: Forum had een nieuw onderwerp nodig toen het extremisme van de partijtop eind 2020 open en bloot op straat lag. Na een jaar corona-ellende was de pandemie een logische kandidaat. Met Wybren van Haga had de partij een goede woordvoerder en als Baudet nou maar regelmatig riep dat lockdowns heel slecht zijn, kon dat wellicht verhullen dat Forum definitief een zeer extremistische koers was ingeslagen.
Er waren mensen die erin trapten. Forum kwam in maart op acht zetels uit. Globaal de helft werd door Van Haga binnengesleept. Er is reden te kijken wie de mensen zijn die FvD aan deze overwinning hielpen. Dit zijn opvallend vaak mensen uit zachte, yoga- en coach-achtige beroepen. Sunny Bergman maakte er de documentaire Samenzwevers over. We horen onder andere een ‘ademcoach’, een ‘gezondheidscoach’ en een ‘holistisch consultant’. Soms komt er ook een criticaster aan het woord.
De ademcoach meldt dat de coronamaatregelen gevoelsmatig niet juist zijn. Een actrice meldt dat het ‘voor haarzelf moet kloppen’. Een man vindt het goed om vanuit zijn intuïtie vragen te stellen. Ze hebben bijna allemaal op Forum gestemd. Wybren van Haga neemt hun vragen serieus, horen we. Die vragen klinken soms zeer redelijk, zoals meer of minder terechte bezwaren tegen vaccinatiepaspoorten en bedrijven die hun zakken vullen. Andere vragen zijn echter geschift: een vrouw begint over de Rothschilds en de Rockefellers en we horen over intergalactische oorlogen.
In deze documentaire wordt alles op één hoop gegooid. Zo blijft alles zoals het was: Forum is een meer dan dubieuze koers ingeslagen en deze coaches en yoga-leraren steunen dat. We horen een vrouw van kleur zeggen dat het Baudet toch niet lukt om Europa ‘dominant blank’ te maken. Een andere vrouw prijst Baudet omdat hij piano speelt en aan lavendel ruikt, want dat is ‘een medicijn uit de natuur’. De kijker kan gewoon concluderen dat de hele mindfulness-gemeenschap geschift is en overgaan tot de orde van de dag. Zo kunnen alle coaches blijven roepen dat alleen Wybren van Haga ze serieus neemt.
Samenzwevers memoreert dat het bij een rechts regime zoals dat van Bolsonaro in Brazilië helemaal misgaat met corona. Dat beleid is goed te vergelijken met wat FvD voorstaat, maar echt kritische vragen stelt Bergman er niet over, laat staan dat ze een analyse geeft waarom de geïnterviewden deze politieke lijn steunen.
Een vrouw zegt dat ze denkt dat het nieuws over Brazilië niet waar is. Hoe dat nieuws in haar universum dan tot stand komt, vertelt ze niet. Een ander gelooft niet dat er een pandemie is. Wie liggen er volgens haar dan op de intensive cares? We horen het niet. Een vrouw vertelt dat ze SP-lid was en dat die partij niet de juiste Kamervragen wilde stellen. Welke vragen waren dat? Waarom deed de SP dat niet? Hoeveel pogingen deed deze vrouw? Hoe verhoudt de SP-missie de zwakkeren te beschermen zich tot het idee dat corona-maatregelen niet nodig zijn? We horen er zelfs geen vragen over.
Precies op dit punt gaat Samenzwevers de mist in. We leren niet waarom deze zelfhulp- en coach-industrie achter Van Haga aan ging lopen. De beste verklaring is waarschijnlijk dat men in deze beroepen veel met mensen praat en hun zorgen centraal stelt. Corona zal tegenwoordig een prominent thema zijn. Veel mensen lopen tegen allerlei problemen aan en dat zal zeker tot weerzin tegen het corona-beleid leiden. Maar afkeer van het beleid is niet hetzelfde als het ontkennen van het virus en de bewering dat je via een vaccin straks via 5G te besturen bent. Dat had Bergman toch aan de orde kunnen stellen.
Een paar geïnterviewden mompelen tegen Bergman dat mensen nu eenmaal doodgaan. Ook dat is in lijn met de pretentie van veel van deze zachte beroepen: ze staan relatief dichtbij de natuur en verder af van zaken als wetenschap, technologie, de 24uurseconomie en de consumptiemaatschappij. Op een dag komt er nu eenmaal een einde aan het leven. Niets aan te doen, iets wat je moet accepteren en als er nare ziektes zijn zou het allemaal wat sneller kunnen gaan dan je aanvankelijk dacht. Dat is nou eenmaal de kracht van de natuur nietwaar? Die laat zich niet plannen. Heb er vrede mee.
Dat kun je vinden en dus is het probleem net even anders. Deze zachte beroepen gaan normaliter uit van begrip voor individuele situaties, gevoelens en angsten. Ze proberen aan te sluiten bij de geest en het welzijn van de cliënt. Je druk maken over corona en jezelf en je naasten willen beschermen worden in de Forum-visie gereduceerd tot aanstelleritis, want corona is een griepje en als je denkt dat vaccins helpen heb je jezelf niet geïnformeerd. Zo’n hiërarchische, veroordelende denktrant past totaal niet bij de wereld van de zelfhulp, die juist draait om invoelingsvermogen en empathie. Hoe zien zulke hulpverleners hun eigen werk eigenlijk?
Een documentairemaker die echt in zijn onderwerp geïnteresseerd is, stelt hier vragen over.
